Meniń sheneýnikterge qoıar saýalym bar: sizder bizdiń balalarymyz úshin ne istedińizder osy? Ózim aıtyp bereıin be? Túk te...
Balalardyń mekteptegi tegin tamaǵyna talasyp tartyp aldyńyzdar. Odan qaldy olardy shilińgir shildede zorlap sabaq oqytpaq oılaryńyz bar.
Odan da oqý baǵdarlamasyndaǵy qajetsiz ári túkke turǵysyz pánderdi nege alyp tastamaısyzdar? Balalarǵa sabaq úıretý ádistemesin qaıta qarap, synyptardaǵy bala sany 25-ten asyp ketpeýin nege qadaǵalamaısyzdar?
Eń soraqysy, oqýshylar endi úsh tilde oqıtyn boldy. Oryssha muny botqa deıdi. Aıtyńyzdarshy, osy úsh tildi bilim berýge aýysatyndaı saýatty, bilikti, tájirıbeli ustazdar daıarladyńyzdar ma? Bolmasa, sapaly kitaptaryńyz qaıda?
Shyny kerek, kitaptyń sapasyna kelgende kúdik kóp. Táýelsizdik alǵanymyzǵa 25 jyl toldy. Biraq osy ýaqytqa deıin mándi ári mazmundy kitap basyp shyǵara almadyq.
Esesine, paıdasynan buryn zıany kóp jáne eń soraqysy sizder oqýshylardan talap etetin bilim deńgeıine saı kelmeıtin «dúbára» kitaptar jetip artylady.
Sizder elimizdegi eki mekteptiń birinde – ustazdar Qazaqstanda shyǵatyn kitaptan izdegenin taba almaǵasyn qosymsha Reseıde shyǵatyn kitaptarǵa júginýge májbúr bolatynyn bilesizder me?
Bul máseleniń betki jaǵy ǵana. Mekteptegi bilim berýdiń kórsetkishi sapaǵa emes, sanǵa negizdeletin boldy. Osynyń kesirinen oqýshylarymyz oılaýdan qalyp barady. Buǵan da sizder kinálisizder.
Sizderdiń «mekteptegi bilim sapasyn kóteredi» degen kúdikti bastamalaryńyz negizinde oqýshylarǵa tájirıbe júrgizýge arnalǵan, solaı emes pe?
Basqasyn basqa, oqýshylarǵa tájirıbe júrgizgen ne sumdyq? Olarǵa qandaı synaq jasamaqsyzdar?
Odan da mektepterge aqsha bólińizder. Ata-analar aıtyp taýsylmaıtyn túrli qorlarǵa aqsha jınap sharshady. Bul óz aldyna mekteptiń kerek-jaraǵyn da, atap aıtqanda kitap,parta, stol jáne basqa da tehnıkalaryn aqsha jınap ata-analar alyp beredi. Biz buǵan mindettimiz be? Álde bizdiń qaltamyz qalyń ba?
Al sizder bolsańyzdar mektepterdi tergep-tekserýden sharshamaısyzdar, mundaı kezderi álgi aqsha jınaý naýqany sap tyıylady. Mektepti kinálaǵymyz kelmeıdi. Sizderdiń taraptaryńyzdan tıisti deńgeıde kóńil bólinbegesin, tıisti deńgeıde qarjylandyrylmaǵasyn mekteptiń basqa qandaı amaly bar?
Bul ǵana emes.
Mektep taǵamynyń máselesi óz aldyna bólek áńgime. Ashyǵyn aıtqanda, naǵyz masqaranyń kókesi osy. Aldymen mektepterdiń ashanalaryna bas suǵyp kórińizder. Sonda balalardy tamaqtandyrý úshin mekteptiń qandaı ádis-amalǵa baratynyn kórer edińizder. Mundaı asqa aqsha shyǵyndaýdyń ózi obal, mundaı as balalarǵa qorek emes, kerisinshe, densaýlyǵyna zıan.
Mektep formasyn da qaıta julqylaı bastadyńyzdar. Bul kimge kerek ózi? Jalpy, formanyń ne qajeti bar? Balanyń ústine kıgen kıimi onyń bilimine áser ete me?
Qurmetti Saǵadıev myrza, siz mektep formasynyń qandaı bolýy kerektigin aıtyp sharshaǵan joqsyz ba? Budan siz ne utasyz? Odan da mekteptegi «Ózińdi-óziń tany» dep atalatyn esýastaý ári psıhıkaly aýytqýy bar adamdar jazǵan pándi tizimnen nege alyp tastamaısyz?
Sosyn siz mynany bilesiz be: 5-shi synypqa arnalǵan «Qazaq tili» kitaby sapasy jaǵynan óte tómen. Ony oqyǵan balanyń mıyna birnárse qonady deý qıyn. Bala aqylsyz emes, kerisinshe, kitaptyń mazmuny tómen, tili túsiniksiz.
Bilim mınıstrligi aldymen óziniń kemshilikterin túzese durys edi. Biraq, qasaqana joǵarydaǵylar óz kemshilikterin kórgisi jáne ony túzetkisi kelmeıdi.
Aıtatyn dúnıe kóp. Biraq bárine júıke shydamaıdy.
Sońǵy 5 jylda mektepter men oqýshylardyń kórmegeni joq. Reformadan reformaǵa ushyrady. Kıimderine kılikti, kitaptaryn búldirdi, ashanasynan aıyrdy, endi kelip «úsh tilde oqıtyn bolasyńdar» deıdi. Bul qalaı bolǵany? Oqýshylarǵa tájirıbe júrgizgý kimge kerek boldy?
Osynyń ózinen-aq bizdiń sheneýnikterdiń halyqtan qanshalyqty alystap ketkenin kóresiń. Sizder memlekettiń eń basty qundylyǵy – balalardy ábden ábigerge saldyńyzdar. Biraq, salmas buryn aldymen halyqtan suraý, halyqpen sanasý kerek edi. Ol joq sizderde...
Oqýshylarǵa tájirıbe júrgizbes buryn olardyń ata-analarynan nege suramaısyzdar? Qazaqstandaǵy mektepterdiń bilim berý deńgeıin sizderge dál solar, ata-analar aıtyp berer edi?
Halyqty tyńdaǵylaryńyz kelmeıdi. Basqa álemde ómir súretin sizder jer basyp júretin biz sıaqty pendelerdiń sózin eleıdi degenge senbeımiz.
Ata-ananyń haty
