Erekshe sham QazUÝ janyndaǵy Eksperımenttik jáne teorıalyq fızıka ǵylymı-zertteý ınstıtýtynda jasalǵan.
Joba avtorlary – fızıka-matematıka ǵylymdarynyń kandıdaty, Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik syılyǵynyń laýreaty Merlan Dosbolaev, ýnıversıtettiń jas ǵalymdary Saǵı Orazbaev, Erbolat Úsenov, Almasbek Ótegenov jáne Aızada Qojahmetova.
Ǵalymdardyń aıtýynsha, shamdy jasap shyǵarý tehnologıasynda aıtarlyqtaı ózgeris joq. Eń bastysy – energıany únemdi paıdalanýǵa basymdyq berý jáne resýrstardy utymdy ári tıimdi paıdalaný.
– Bul ınovasıalyq óndiristiń basty ereksheligi – lúmınesentti shamdardyń tehnıkalyq sıpattamalaryn jaqsartatyn nanobólshekterdi qosý tehnologıasyna negizdelgen. Ol úlken shyǵyndy qajet etpeıdi. Bul tehnologıanyń Qazaqstanda balamasy joq. Bizdiń ónimniń basty ereksheligi men jańalyǵy osynda. Energıa únemdegish shamnyń úlgileri barlyq synaqtardan sátti ótip, arnaıy sertıfıkattarǵa ıe boldy, – deıdi joba avtorlarynyń biri Merlan Dosbolaev.
Búginde ýnıversıtettiń Eksperımenttik jáne teorıalyq fızıka ǵylymı-zertteý ınstıtýty jylyna úsh myń shamǵa deıin shyǵarýǵa qaýqarly. Shamdardyń formalary men úlgileri de ártúrli. Ǵalymdardyń boljamynsha, jylyna jańa ónimniń 200 myń danasy tutynýshylarǵa jetpek.
– Joǵary sapa, ónimniń naryqtaǵy qunynyń tómendigi men shamnyń ınovasıalyq komponentiniń bolýy – onyń básekelik qabiletin arttyrady, – deıdi joba avtorlary.
Ideıa avtorlarynyń biri – QazUÝ-dyń postdoktoranty jáne ınstıtýttyń aǵa ǵylymı qyzmetkeri Saǵı Orazbaev. Ol Fransıa, Germanıa, Vengrıa, Japonıa, Reseı, Belarýs elderiniń kóptegen jetekshi ǵylymı ortalyqtaryndaǵy ǵalymdarmen tyǵyz shyǵarmashylyq qarym-qatynas jasaıdy. Onyń 100-den asa ǵylymı jumysy sheteldik basylymdarda jarıalanǵan. Sondaı-aq ol 4 ınovasıalyq patent pen bir Eýrazıalyq patenttiń ıegeri. Saǵı Orazbaev Fransıanyń Orlean polıtehnıkalyq ýnıversıtetinde ǵylymı taǵylymdamadan ótken. İzdenýshi jaratylystaný ǵylymdary salasyndaǵy úzdik jumysy úshin jas ǵalymdarǵa arnalǵan D. A. Qonaev atyndaǵy syılyqtyń jáne talantty jas ǵalymdarǵa arnalǵan Ǵylymı stıpendıanyń jáne «QazUÝ-dyń úzdik jas ǵalymy» dıplomynyń ıegeri. Sondaı-aq birneshe úzdik jobalardyń jeńimpazy.
Al PhD doktor Almasbek Ótegenov Vıgner atyndaǵy Vengrıa akademıasynda jáne Japonıanyń Kıoto tehnologıalar ınstıtýtynda ǵylymı taǵylymdamalardan ótken. Birneshe ret bedeldi halyqaralyq konferensıalarda baıandamalar jasaǵan. Ol – jas ǵalymdarǵa arnalǵan D. A. Qonaev atyndaǵy syılyqtyń jáne talantty jas ǵalymdarǵa arnalǵan Ǵylymı stıpendıanyń ıegeri. Birneshe ónertabys patentiniń avtory.
Aıta keteıik, erekshe shamdy shyǵarǵan Eksperımenttik jáne teorıalyq fızıka ǵylymı-zertteý ınstıtýty fızıkanyń ártúrli salasynda ǵylymı jáne ǵylymı-tehnıkalyq zertteýler júrgizedi. Ǵylymı-zertteý jáne tájirıbelik-konstrýktorlyq jumystardy atqarýda úlken tájirıbeleri bar ınstıtýt qyzmetkerleri 500-den astam patent pen avtorlyq kýálikterdiń avtorlary. Instıtýt jaratylystaný ǵylymdary salasyndaǵy irgeli jáne qoldanbaly zertteýler boıynsha belsendi jarıalanymdar jaǵynan da únemi aldyńǵy orynda.
