Konferensıany Ádebıet jáne óner ınstıtýtynyń dırektory Ýálıhan Qalıjan sóz sóılep ashyp, tarıhshy, etnograf, shejireshi, jazýshy Zeınolla Sánik shyǵarmashylyǵy men taǵlymdy ómir jolyna qysqasha sholý jasady. Budan soń kesh tizginin belgili ádebıettanýshy ǵalym Gúljahan Orda qolǵa aldy.
Konferensıanyń negizgi baıandamalary bastalmas buryn qalamger jolyn órnektegen "Máńgilik jol" derekti fılmi kórsetildi. Fılmde Zeınolla Múbarakulynyń ómir joly, ósken ortasy, shyǵarmashylyq izdenisi, zamana týraly oılary tushshymdy ıirimdermen berilgen.
Zeınolla Múbárakuly Sánik 1935 jyly Qytaıdyń Tarbaǵataı aımaǵynda dúnıege kelgen. Beıjiń qalasyndaǵy ortalyq jastar ınstıtýtyn bitirip, eńbek jolyn baspagerlikten bastaǵan. Úrimjidegi jastar baspasynda jaýapty redaktor bolyp qyryq jyldaı qyzmet atqarǵan. 1955 jyldan bastap ádebı zertteý jumystaryn jaza bastaǵan. Sol ýaqytta Qytaıda júrgizilgen «mádenı tóńkeristiń» aýyr soqqysyna ushyrap, «halyq jaýy» bolyp, aýyr kúnderdi de ótkergen.
Soǵan qaramastan, qalamgerdiń ǵylymı eńbekterinen, roman, povesterinen quralǵan jıyrmadan astam kitaby jaryq kórgen. Qazaqstanda «Qarakereı Qabanbaı», «Has batyr Qabanbaı», «Tuǵyryl han», «Demejan batyr», «Halyq kúıshisi Qaıraqbaı», «Baspaı» atty kitaptary men eńbekteri jarıalanǵan. 2013 jyly ómirden ozdy.
Konferensıa aıasynda Zeınolla Sániktiń prozalyq, tarıhı tanymdyq, etnografıalyq eńbekteri negizinde qurastyrylǵan 15 tomdyq kitap pen jazýshynyń jary, belgili aqyn Shámshábaný Hamzaqyzynyń 2 tomdyq jyr jınaǵynyń tusaýkeser rásimi ótti. Sanaly ǵumyryn talmaı izdeniske, shyǵarmashylyq turǵydan kemeldenýge, elge qajetti tarıhı hám etnografıalyq muraǵattardy jınaýǵa arnaǵan qalamgerdiń kóp tomdyǵyn shyǵarý jumysyna arnaıy komısıa qurylyp, jınaqty janrlyq, tanymdyq ári taqyryptyq aıasyna qaraı jiktep, tolymdy eńbek etip qurastyrǵany baıqalady. Ásirese, qalamgerdiń "Han batyr Qabanbaı", "Qarakereı Qabanbaı", "Qazaq ertegileri", "Qazaq emshiligi men dárigerligi", "Qazaq etnografıasy" sekildi uzaq jyldyq qajyrly eńbegimen tirnektep jıǵan kitaptarynyń ulttyq tarıh pen etnografıaǵa, fólklorǵa qosar úlesi qomaqty ekeni daýsyz.
Qazaqstan Jazýshylar odaǵy tóraǵasynyń orynbasary Maraltaı Raıymbekuly qalamger shyǵarmashylyǵyna toqtalyp, "Zeınolla Sánik aǵamyzdyń eńbekterinen otanshyldyq rýh, ulttyq tanym menmundalap turatynyn", Qytaı qazaq ádebıetiniń negizin qalap, kemeldendirgen úrkerdeı toptyń ishinde Z. Sániktiń orny bir bólek ekenin táptishteı aıtyp, Zeınolla Sánik shyǵarmashylyǵy áli de zertteýdi, taldaýdy, nasıhattaýdy qajet etetinin jetkizdi. Sondaı-aq, Jazýshylar odaǵynyń múshesi, aqyn Shámshabaný Hamzaqyzynyń jyrlarynyń móldir ıirimderge, tyń tirkesterge, ózgeshe oılarǵa arqaý bolatyn sony shýmaqtarynan mysal keltirip, 2 tomdyq shyǵarmalar jınaǵyna engen jyrlardyń oqyrman qaýymǵa bereri mol bolaryn jetkizdi.
Kóptomdyq eńbekter týraly arabtanýshy ǵalym Maqsut Shafıǵov "Halyq perzenti" taqyrybynda ǵalym-qalamgerdiń jastyq shaǵynan estelikter aıta kelip, "ol óziniń elge mol eńbek qaldyrý jospary baryn jastyq shaǵynda-aq aıtatyn" dep, Z. Sániktiń jurtqa beımálim qyrlaryna toqtalsa, fılologıa ǵylymdarynyń kandıdaty Dýdarısha Sartbaeva "Demejan batyr tarıhı essesi" jóninde óz oılaryn ortaǵa saldy. Ol Qazaqstannyń halyq jazýshysy Qabdesh Jumadilov pen Zeınolla Sánik shyǵarmashylyǵyndaǵy ózara baılanyspen qatar, ózgeshelikterin de qamtyp, Q. Jumadilov tarıhı keıipkerler obrazyn kórkemdik deńgeıde jetkizse, Z. Sánik tarıhı derekterge basa mán beredi, bul onyń "Demejan batyr" tarıhı essesinen anyq baıqalady dep, naqty mysaldar arqyly oıyn jetkizdi.
Al fılologıa ǵylymdarynyń kandıdaty, Eýrazıa Ulttyq ýnıversıtetiniń dosenti Nurlan Mansurov bolsa "Jazýshy shyǵarmashylyǵyndaǵy tildik qoldanystar" taqyrybyn jan-jaqty ashýǵa mán berdi. Ol óz baıandamasynda Z. Sániktiń tilge, til tazalyǵy men qunarlyǵyna basa mán beretindigin basa aıtty. Kesteli sóz, oramdy oı, utqyr tirkespen birge, Z. Sánik shyǵarmalarynda ádebı orta kóp qoldana bermeıtin, búgingi jastar maǵynasyn bilý túgil, tosyrqaı qaraıtyn, biraq óziniń tarıhı ári tildik mańyzyn esh joımaıtyn nebir sózderdi tabıǵı túrde qoldanysqa engizip, elge usyna bilgen sýretker retinde qabyldaıtynyn, buǵan mysaldar kóp ekenin basa aıtty.
Jas izdenýshi Ǵalym Qasymhanuly "Zeınolla Sánik shyǵarmashylyǵyndaǵy azattyq ıdeıasy" taqyrybynda qalamger shyǵarmashylyǵynyń túpki ıdeıa-mánine toqtalyp, saraptamalyq baıandama jasady.
"An-Arys" baspasynyń dırektory Kádirbek Qunapıauly "Kóptomdyq basylymdar týraly" kitaptardyń qurastyrylý, retke keltirý, mazmundyq-mándik toptastyrý barysy týraly óziniń oıymen bólisti.
Kesh barysynda Ǵalym Qalıbekuly, Almas Ahmetbekuly bastaǵan belgili aqyndar jyrdan shashý shashty.
