Osy barysta biz Elbasynyń sarabdal saıasaty men orta tehnıkýmnan joǵary bilimi bar tózimdi de qajyrly, meıirimdi halqymyzdyń arqasynda barlyq qıynshylyqtardy eńserip, alǵa jyljydyq. Jetistigimizge dos súıindi, dushpan kúıindi.
[caption id="attachment_17120" align="aligncenter" width="1024"]
Nazarbaev gólf[/caption]
Elbasy bıyl jyl basynda halyqqa joldaýynda Qazaqstannyń úshinshi jańǵyrý kezeńi bastalǵanyn jarıalady. Sodan keıin ile-shala «Bolashaqqa baǵdar: Rýhanı jańǵyrý» maqalasynda «Álem bizdi qara altynmen nemese syrtqy saıasattaǵy iri bastamalarymyzben ǵana emes, mádenı jetistikterimizben de tanýy kerek» dep atap ótti.
Oıdan oı týady degendeı, biz rýhanı jańǵyrýdyń qyr-syryna úńilip, bolashaqqa baǵdar jasaǵanymyzda bul strategıalyq baǵdarlamalardyń túp qaınary Elbasy 2013 jyly halyqqa joldaýynda ortaǵa qoıyp, 2014 jyly taǵy da tolyqtyra túsken damyǵan 30 eldiń qataryna qosylý – máńgilik Qazaqstan jobasynan bastaý alatynyn, sonymen birge odan burynǵy basqa da jobalarmen úndesip jatatynyn baıqaımyz.
«Armansyz adam – qanatsyz quspen teń» degendeı, árqandaı eldiń qıyndyqtan alyp shyǵyp, bıikterge bastaıtyn armany, ıaǵnı strategıalyq baǵdarlamasy bolady. Naryqqa ótip, jekemenshik qalyptasqan, zaıyrly memlekettiń barlyq prınsıpteri men ınstıtýttary ornyǵa bastaǵan, baıyrǵy saq, ǵundar men kók túrkilerdiń, Altyn Ordanyń, Aq Ordanyń murageri, Qazaq handyǵymen, Alashordanyń rýhymen sýǵarylǵan bizdiń jas Respýblıkamyzdyń armany – máńgilik el.
Máńgilik el armany qý taqyrda paıda bolǵan joq. Biz shırek ǵasyr ishinde ótkenge saraptama jasap, tórtkúl dúnıege óz kózimizben qaraı bastadyq. Qaǵanattardyń mereıine shomsaq, taıpalardyń berekesizdigin túsindik, dástúr men dinniń ozyǵy men tozyǵyn paıymdadyq, otarlyq tańbanyń etten ótip, súıekke taıaǵanyn sezindik, qyrǵı qabaq soǵys aıaqtalyp, ıdeologıalyq qaıshylyq báseńdegenimen, din men din, mádenıet pen mádenıet, órkenıet pen órkenıet arasyndaǵy jańa teketiresterdiń bastalǵanyna, ǵylym men tehnıkanyń qaryshtap damýy jahandyq globalızasıanyń jańa bir órleýin dúnıege ákelgenine kýá boldyq.
Biz ǵıbrat alatyn, úlgi tutatyn álemdik tájirıbeler de joq emes. Dúnıejúzilik birinshi soǵystan keıin álemdik daǵdarys bastalyp, búkil Eýropa, Amerıka qıyndyq qyspaǵynda qalǵanda amerıkalyq jazýshy Djeıms Trýsloý Adams «Amerıka armany» degen roman jazyp, «Amerıka armany» degen uǵymdy halyq sanasyna sińirdi. Mine, bul qazirge deıin dúnıejúzine erekshe yqpal etken, ekinshi dúnıejúzilik soǵystan keıin AQSH-ty álemdik eki úlken derjavanyń birine aınaldyrǵan uly arman edi. Kitaptyń ózekti ıdeıasy mynadaı: «Barlyq jiktegi azamattardy budan da baqytty, baıandy ómirge bastap baratyn arman bar, ol – Amerıka armany. Mine, bul álimsaqtan beri adamzattyń aqyl-oı qambasy men zattyq qajetine qosqan uly úlesimiz». Bul arman qyryq temirdiń quraýynan quralǵan barlyq ulystar men ulttardy bir taýdyń astyna jıystyryp, kisilik quqyq, demokratıa saltanat qurǵan, jeke tulǵanyń jarqyrap kórinýine barlyq jaǵdaı jasalǵan alyp memleketti dúnıege ákeldi. Álemde jańa tártip ornady. Memleketter arasynda «jumsaq kúshtiń» róli nemese mádenıettiń yqpaly basym orynǵa shyqty. Amerıkanyń mádenıet salasyna bólgen qarjysy áskerı ónerkásipten keıin ekinshi orynǵa shyǵyp, el búdjetiniń 25 paıyzyn qurady. Bul kúnde «Soros» qory, «Karneg» qory, Amerıka Mádenıet almasý qoǵamy dúnıeniń barlyq jerinde jemisti jumys jasasa, «fast fýd», «koka kola» degen uǵymdar búkil jastardyń sanasyn jaýlap aldy. Gollıvýd kıno óndirisi álemdik kınonyń alty da jeti paıyzyn ustasa, qoıylym jáne satylym jaǵynan kınoındýstrıasynan túser paıdanyń teń jartysyn ustaıdy.
Biz joǵarydaǵy oıdan-aq Elbasynyń ne úshin ǵylym men mádenıetke aıryqsha kóńil bólip otyrǵanyn túsinemiz. Ashyp aıtsaq, Amerıka armany halyqtyń dinge degen senimin, zattyq mádenıetke degen qajetin tolyqtaı qanaǵattandyryp, jeke tulǵanyń árqandaı obektıv sebeptiń kedergisine ushyramaı, maqsat-muratyn iske asyrýyna jol ashty.
Amerıkadan keıin aldyna úlken maqsat qoıyp, strategıalyq baǵdarlama belgilegen el shyǵystaǵy alyp kórshimiz – Qytaı Halyq Respýblıkasy. Bul eldiń sońǵy 30 jylda qol jetkizgen ekonomıkalyq tabysyna búkil el tańdaı qaǵyp otyr. Basqasyn aıtpaǵanda, Qytaıdyń alǵashqy aıryqsha ekonomıkalyq aımaǵy bolǵan, teńizge tıip turǵan ólkesi Gýandýnnyń jalpy ishki ónimi Reseıdiń búkil ishki ónimine para-par bolǵan. Qytaı bizdiń qudaıy kórshimiz ári strategıalyq áriptesimiz, taýlarymyz tutasyp, shekaramyz qıylysyp qana jatqan joq, taǵdyrymyz ben múddemiz de tutasyp jatyr. Elimizdiń munaı-gaz salasynda Qytaıdyń úlesi 20 paıyzǵa jetti. Aramyzdy eki temirjol lınıasy jalǵasa, Batys Qytaı-Batys Eýropany tutastyratyn avtojol salynýda. Budan syrt taý-ken, baılanys, aýylsharýashylyǵy, qurylys salasynda qytaı ınvestorlary kóptep kelýde. Moınaq sý elektrstansıasyn salýǵa, Shymkent, Aqtóbe munaı óńdeý zaýyttaryn qaıtadan jańalaýǵa qytaılyqtar qatynasty. Sonymen birge, Qytaıda 2 mıllıonǵa taıaý qandastarymyz turady, olardyń taǵdyry bizdi beı-jaı qaldyra almaıdy. Osy alyp eldiń árbir qımyly bizdi ǵana emes, búkil álemdi oılandyryp otyr. «Qytaı armany» uǵymy Qytaıdyń 5-shi urpaq basshysy bılikke kelgen soń, kóterildi. Naqtylap aıtsaq, «Qytaı armany» Qytaı baspasózinde 2012 jyly 29 qarashada resmı aınalysqa túsip, 2013 jyly 18 partıa quryltaıynda bas sekretar bolyp saılanǵan Sı Szın Pınniń aýzymen álemge jarıa etildi. Eki ǵasyrlyq nysana, ıaǵnı, Qytaı Komýnıstik partıasynyń júz jyldyq mereıtoıy men (1927-2027) Qytaı Halyq Respýblıkasynyń qurylǵanyna 100 jyl tolatyn mereıtoıy (1949-2049) – osy eki arnaýly data aralyǵynda Qytaı ultyn tulǵa etken kópultty Jýnhýa ulttarynyń qaıta kórkeıýine qol jetkizý. Bul maqsattyń basty beınesi memlekettiń kúsheıýi, ulttyń órkendeýi, halyqtyń baı-baqytty bolýy jaǵynan kórinis tabady. «Qytaı armany» dinge emes, tarıhı jetistikterge arqa súıep, sodan qýat alady ári jekeniń emes, kóptiń kúshine, bereke-birligine mán beredi.
Qytaı ıdeologtarynyń paıymdaýynsha, joǵary bıliktiń1-shi býyny Mao Szedýn alǵashqy 30 jylda Qytaı Halyq Respýblıkasyn quryp, aıaǵynan turǵyzdy, 2-shi býyn Den Sáopın 30 jyl reforma, ashyq esik saıasatyn qoldanyp, Qytaı elin baıytty. Endi, mine, 5-shi býyn Sı Szın Pın 30 jyl merzimde nemese 2050 jylǵa deıin Qytaıdy qudiretti elge aınaldyrady.
Álemdik tártipti qadaǵalap otyrǵan eki eldiń maqsat-muraty men múddeleri keı jerde túıisse, keı jerde alshaqtap ketedi. Sonyń kesirinen otqa oranyp, tynyshtyǵy ketken elder qanshama?
Bizdiń armanymyz – máńgilik el. Armannyń úlken-kishisi, erte-keshi bolmaıtyn shyǵar. Tarıhı shart jaǵdaı pisip-jetilgende, ómirlik suranysy artqanda ǵana dúnıege kelip, óz arnasyna túsip, aǵysymen aǵady.
Biz osy jyldar ishinde ishki saıasatta ári-sári bolmastan naryq jolyna túsip, halyqtyń ál-aýqatyn jaqsarttyq. Tarıhı sebepterge baılanysty kópultty elge aınalǵan elimizdegi barlyq ulttardyń ortaq múddesin saqtap, bereke-birligin arttyrdyq. Kóptegen ulttar óz ana tilinde bilim alyp, dástúrin saqtap, tól mádenıetin damytýǵa múmkindik alyp otyr. Qazaqstan Halyqtar Assambleıasy adamzattyń saıası ómirine alyp kelgen bizdiń eldiń eń úlken jasampazdyǵy desek te bolady. Táýelsizdik jyldary 14 mıllıonǵa quldyrap ketken jan sanymyz qaıtadan 18 mıllıonǵa jetti. Ýnıtarly memleketti quraýshy basty ulttyń jan sany 42 paıyzdan 70 paıyzǵa kóterildi. Álemde shashyrap júrgen mıllıonǵa taıaý qandastarymyz atamekenge oralyp, irge teýip, bıznes pen ǵylymnyń kórigin qyzdyra tústi. Oralǵan baýyrlarymyzdyń eńbekke qabilettiligi 70 paıyzdan assa, elimizdiń ortasha jasy 25 jas bolyp, bolashaǵy nurly elderdiń qataryna óttik.
Shyt jańa Astana salyndy. Almaty Orta Azıadaǵy eń úlken qarjy, bıznes ortalyǵyna aınaldy. Elbasynyń bastamasymen eki ret ótkizilgen qarjy men jyljymaıtyn múlikti zańdastyrý, eki retki bıznesti qorǵaýǵa arnalǵan moratorıı elimizde shaǵyn, orta kásiptiń tynysyn ashyp, adymyn jedeldetti. Osynyń nátıjesinde munaı-gazy, qazba baılyǵy joq Almaty qalasynyń ishki ónimi Qyrǵyzstannyń jalpy ishki óniminiń 5 esesine para-par boldy.
Syrtqy saıasatta shekaramyz qıylysatyn barlyq kórshilerimizben qyzyl syzyqty aıqyndap aldyq. Eýropa Qaýipsizdik Uıymyna tóraǵalyq etip, Islam Konferensıasyna qatynasyp, Shanhaı Yntymaqtastyq uıymyn qurýshylardyń biri boldyq. Álemdik dinder sezin, medıaforýmdar ótkizip, BUU Qaýipsizdik Keńesiniń 2017-2018 jyldar aralyǵyndaǵy turaqty emes múshesi bolyp saılandyq. Qysqy Azıada, álemdik Ýnıversıada jáne EKSPO-ny abyroımen ótkizip, ekonomıkalyq, sporttyq kúsh-qýatymyzdy áıgiledik.
Elimiz Halyqaralyq jaǵdaıda kópvektorly saıasat júrgizip qana qoımaı, óńirlik saıasatta túbi bir týysqan túrki elderimen qatynasqa basym baǵyttar berildi. Atatúrik pen Maǵjandar armandaǵan, Mustafa Shoqaı bar ǵumyryn arnaǵan sara jol – ol túrik halyqtarynyń birigýi, kúsheıýi edi. Jan sany 200 mıllıonǵa taıaıtyn dástúri, tili, dini, dili bir týysqan halyqtar qanshama ǵasyr bólip alyp bıleýdiń qurbany bolyp, tili shubarlanyp, jazýy ustaǵannyń qolynda, tistegenniń aýzynda ketti.
Elbasymyz osy baǵyt jolynda elimiz quryla sala armaı-talmaı, aıǵaı-attanǵa ermeı, sabyrly, salıqaly jumys jasap keledi. Qasıetti qalamyz Túrkistanda Q.A.Iasaýı atyndaǵy HQTÝ, Astanadaǵy Túrik Akademıasy, Almatydaǵy S.Demırel atyndaǵy Ýnıversıtet, mine, osynyń dáleli. Jalpyhalyqtyq talqylaýdan keıin Elbasy latyn álipbıine kóshýdiń ekinshi jobasyn bekitti, endi ashylǵan aramyz jaqyndaı túsedi. Túrki jurtyn biriktiretin bolashaqtyń kerýeni maqsatyna qaraı bet túzedi. Onyń ıgiligin kórer kúnder áli alda degen sóz.
Elbasy bıylǵy qańtarda memlekettik bılik tarmaqtary arasyndaǵy ókilettilikterdi qaıta bólý mindetin kún tártibine shyǵardy.Úkimet pen Parlamenttiń ókilettiligin keńeıtip, jaýapkershiligin arttyrýǵa, jergilikti ózin-ózi basqarý isin ýaqyt talabyna saı jetildirýge baǵyttalǵan bul reformany halyq qyzý qoldady. Sondaı-aq, qoǵamdyq uıymdardyń jumysy qanat jaıyp, azamattyq qoǵamnyń damyǵan elder qoldanǵan prınsıpteri ómirimizge ene bastady, kóppartıaly saılaýdyń qyr-syryn halqymyz eptep sezinýde, jekemenshik qalyptasyp, ulttyq býrjýazıa ómirimizdiń bir bólshegine aınaldy. Qazba baılyqtyń paıdasyn árbir qazaqstandyq seziný úshin qarjy kózin joǵary tehnologıa men týrızmdi damytýǵa burý, qyzmet óteý salasyndaǵy «bir tereze» túzimin barynsha jalpylastyrý, keden, salyq júıesine zaman talabyna saı jalǵasty reforma jasaý basty baǵytymyz bolmaq.
Bizdiń arman – uıyǵan berekemiz buzylmaı, halqymyzdyń ál-aýqatynyń artýy, zamana kóshinen qalmaı mádenı qundylyqtar jaratý, tarydaı shashyraǵan alashtyń bir shańyraq astynda bas qosýy, keregesi aǵash, týyrlyǵy kıiz túbi bir túriktiń emen-jarqyn qol ustasyp, álemdik órkenıettiń bıiginen óz ornyn tabýy.
Saralap kórsek, máńgilik elge bastar joldyń taǵany qalanyp, bes qarýy saılanyp keledi eken. Bizdiń murat-álemge ámir júrgizip, óz tártibimizdi ornatý emes, joǵymyzdy túgendep, barymyzdy marqaıtý eken. Onyń aıqyn dáleli – ıadrolyq qarýdan óz erkimizben bas tartýymyz. Bizdiń arman – uıyǵan berekemiz buzylmaı, halqymyzdyń ál-aýqatynyń artýy, zamana kóshinen qalmaı mádenı qundylyqtar jaratý, tarydaı shashyraǵan alashtyń bir shańyraq astynda bas qosýy, keregesi aǵash, týyrlyǵy kıiz túbi bir túriktiń emen-jarqyn qol ustasyp, álemdik órkenıettiń bıiginen óz ornyn tabýy.
Taǵy da tarıhqa júginsek, 1644 jyly manchjýrlardyń saılaýyt atty áskerleri áıgili Qytaı Uly qorǵanynyń shyǵys qaqpasyn buzyp kirip, 3 ǵasyrǵa taıaǵan kóshpelilerdiń alyp memleketin qurdy ári Qytaıdyń qazirgi terıtorıasynyń negizin qalady. Qytaıdyń pálen ǵasyrǵa qalyptasqan dástúri boıynsha soǵys órti sóngen soń, ımperatorlar soǵysta búlingen Uly qorǵandy qaıtadan jóndep, qalpyna keltiretin. Imperator Sánlýnǵa ýázirleri jáne qolbasshylary jaǵynan kóptep usynys hattar túsedi. Astanada turyp mazasy ketken ımperator ortalyqtan 200 shaqyrym qashyqtyqtaǵy patshanyń demalys aımaǵyna baryp, uzaq oılarǵa shomady. «Osy Uly qorǵan salynǵaly qanshama handyq aýysyp, qanshama qaǵandar tarıh sahnasyna shyqty. Sonyń qanshasyna pana boldy? Keshe ǵana atalarymyzdyń atty áskeri buzyp ótti emes pe? Uly qorǵandy shekaraǵa, ótkel, asýlarǵa emes, halyqtyń júregine salý kerek, sonda ǵana eshbir jaý ala almaıdy. Onyń joly – alman-salyqty azaıtyp, halyqtyń jaǵdaıyn jaqsartý, el bastaǵan serkelerdiń yqylasyna bólený». Sonymen alman-salyq azaıady, jer ıesin tabady. Konfýsııdiń ilimi dáriptelip, eldiń birden-bir ıdeologıasyna aınalady. Soǵysta qaza bolǵan Mın patshalyǵynyń qolbasylary men ýázirlerine eskertkish ornatylyp, opalylar kitabyna engiziledi. 12 jastan joǵarǵy Manchjýr áýletiniń erkek kindiktileri jyl saıyn bes qarýyn asynyp, 2-3 aıǵa sozylǵan ań aýlaý maýsymyna qatysady. Bul joryqtardy ımperator ózi bastap, eshbir áıel zatyn qastaryna ertpeıdi. Osyndaı qadamdarǵa barǵan suńǵyla ımperator halyq júregine myzǵymas uly qorǵan ornatyp, ishki-syrtqy jaýlaryn táýbesine túsirdi.
«Túrksoıdyń» jumysy áli de jandanýy kerek. Túrik Akademıasy, Iasaýı atyndaǵy ýnıversıtetke, S.Demırel atyndaǵy ýnıversıtetke memlekettik grantty kóbeıtip, barlyq elderdegi túrik halyqtarynyń jastaryn, ásirese, tatar, bashqurt jastaryn kópten tartýymyz kerek. Olar úshin oqý, qyzmet isteý, nekege turý, azamattyq alýy jeńildetilgen tártippen júrgizilse, nur ústine nur bolar edi.
Joǵaryda biz saralap ótken jaǵdaılar Elbasynyń el júregine ornatqan uly qorǵany dep bilemiz. Endigi maqsatymyz – uzaqqa kóz salǵanda syrtqy saıasatta qazirgi qalyptasqan tepe-teńdikti saqtaı otyryp, Eýropa Odaǵyna qaraı jyljý. Jalpy Batystyń ozyq tehnıkasy, synnan ótken el basqarý úrdisin elimizge jalpylastyrý basty baǵyt bolmaq. Árıne, ishek-qarnymyz aralasyp ketken Reseımen barynsha jaqyn qarym-qatynas jasaý, olardyń qorǵanystaǵy áleýetin óz múddemizge paıdalaný biz úshin áli de mańyzdy orynda turady. Grýzıanyń, Ýkraınanyń qateligin qaıtalamaý úshin bizge qanshalyq sabyr men sheberlik kerek ekenin túsingenimiz abzal.
Reseı esimizge aýyq-aýyq salyp turatyn «Qytaı qaýpi» bul kúnde Parlamentten bastap, bazarda zaty ótpeı, ishi pysyp otyrǵan áıelderge deıin kúnine birneshe ret qaıtalaıtyn jarapazanǵa aınalyp ketti. Kezinde Napaleon Bonopart uıqysynan oıanbasyn dep tilegen «arystan» bul kúnde qol-aıaǵyn jazyp, silkinýde. Energetıkalyq resýrsqa, ekologıalyq taza azyq-túlikke yqylasy, suranysy kún sanap artýda. Biz óz zańdarymyzdy, ásirese mıgrasıa týraly zańdarymyzdy kemeldendirip, ishki bereke, birligimizdi kúsheıtsek, eksportty kóbeıtip, ulttyq ishki ónimdi eselep arttyratyn tamasha oraı aldymyzdan kútip tur. Ol jaqta jasap jatqan 2 mıllıonǵa taıaý qandastarymyz eki eldiń arasyna altyn kópir rólin atqarary sózsiz.
Reseı óndiriste, tehnıka jańalaýda kenjelep otyr. Halyqty jaılaǵan maskúnemdik, nashaqorlyq, joǵarǵy bılik esholonyn kemirgen korrýpsıa, sheshen, tatar, bashqurt sıaqty halyqtardyń táýelsizdik alýǵa talpynysy, Qyrym oqıǵasynan keıingi Batystyń qatań sanksıasy – osy qıyndyqtar qabattasyp kelgende baıtal túgil, bas qaıǵy zaman bolyp, Orta Azıa elderi erkin tynystap qalady.
Al Qytaıdyń da ishki-syrtqy qıynshylyǵy jetip artylady. Teńizben shekaralasqan eldermen kúnnen-kúnge kúsheıgen shekara daýy Qytaıdyń kópten bergi bas aýrýy, ásirese, ejelgi dushpandary Japonıa, Vetnam, Úndistan – bul úsh el de qalpaqpen uryp alatyn el emes. Azýyn aıǵa bilegen árqandaı astam eldiń qolyn matap, aıaǵyn tusaıdy. İshki jaqta Tıbet, Uıǵyr, jalpy musylmandar máselesi, baılyqtyń ádiletsiz bólinip, óńirlik, áleýmettik paryqtyń ulǵaıýy, baı men kedeıdiń arasynda jiktiń ashylýy, partıa bedeliniń quldyrap, korrýpsıaǵa qarsy kúres klandar arasyndaǵy esep aıyrysýǵa aınalyp ketýi, mine, munyń bári de jýyqta sheshile qoımas kúrmeýi qıyn túıinshekke aınalyp barady. Onyń ústine Qytaı jan sanynyń ósýi saıabyrlap, toqtaý aldynda tur. Sarapshylardyń mejesine qaraǵanda 2100 jyldary Qytaı jan sany 600 mıllıonǵa túsip qalýy múmkin.
Aınalaǵa qazaqtyń kózimen qarap úırensek biraz nársege qanyǵamyz.
«Óz óltirmeıdi, jat jarylqamaıdy» degendeı, týysqan túrki halyqtarynyń ózara saıası, ekonomıkalyq, mádenı baılanystaryn jaqsartý – máńgilik eldiń keleshegin kórkeıtip, bolashaǵyn nurlandyratyn birden bir tóte jol. Latyn jazýy aramyzdy jaqyndatyp, rýhanı álemimizdi jańǵyrtsa, bolashaq ekonomıkalyq odaq kúshimizdi eseleıdi. «Túrksoıdyń» jumysy áli de jandanýy kerek. Túrik Akademıasy, Iasaýı atyndaǵy ýnıversıtetke, S.Demırel atyndaǵy ýnıversıtetke memlekettik grantty kóbeıtip, barlyq elderdegi túrik halyqtarynyń jastaryn, ásirese, tatar, bashqurt jastaryn kóptep tartýymyz kerek. Olar úshin oqý, qyzmet isteý, nekege turý, azamattyq alýy jeńildetilgen tártippen júrgizilse, nur ústine nur bolar edi.
Mine, bul – ǵundardyń qaıqy qylyshymen álemdi jalt qaratqan, túrikter máńgilik balbal tastarǵa oıyp amanattaǵan, Shyńǵyshannyń Jasaq zańynda kórinis tapqan, Altyn Ordanyń tulparynyń tuıaǵynda úmit bolyp janǵan, Esim hannyń Eski joly, Qasym hannyń Qasqa jolynda arman bolyp qalǵan máńgilik eldiń máńgilik muraty. Bul arman eles bolyp Turan dalasyn kezip júr. Úkilegen úmitimiz, asqaq armanymyz bári-bári de osynyń aıasyna syıyp ketedi.
Omaráli ÁDİLBEKULY
