Bul sport kesheniniń bir ereksheligi paıdalanýǵa berilgenine birneshe jyl bolǵan ári qurylysy jańadan boı kótergendikten, ǵımarattary zamanaýı úlgide. Úsh ǵımarat qatar boı túzep, sportpen shuǵyldanǵysy kelgenderge qolaılylyq tanytyp otyr. Jas óskinder bir mezgilde jekpe-jektiń túr-túrimen shuǵyldanyp, jeńil atletıka kesheninde júgirip, baseınde júze alady. Qazir qalanyń jastary men barsha turǵyndary osy keshende ózderiniń qalaǵan ýaqyttarynda kelip, sportpen shuǵyldanyp júr. Bolashaqta bul keshenniń qasynan oblystyq sport mektebi boı kótermekshi. Aldaǵy jyldary oblystyń sportshylary túrli jarystarda el qorjynyn medalmen toltyrsa tańǵalýdyń jóni joq. Qazirdiń ózinde oblysta sportpen shuǵyldanatyndardyń sany artyp keledi. Qazaq kúresimen aınalysatyndardyń sany Shyǵysta kóp ekenin buǵan deıin el-jurtqa habarlaǵan bolatynbyz. Bul da bolsa buqaralyq sport túriniń damyǵandyǵynyń bir dáleli bolsa kerek.
Jekpe-jek kúres saraıy
Bul saraı kúndiz-túni jattyǵýshylardan bosamaıdy. Sport nysanynyń ekinshi qabatynda 3 sporttyq zal ornalasqan. Kúres jáne boks zaly, dzúdo zaly jáne taekvondo men karate zaly bar saraıdyń ár seksıasynda keste boıynsha jattyǵatyn jasóspirimderden bólek, iri jarystarǵa daıyndalatyn kásibı sportshylar da bar. Al birinshi qabatynda halyqaralyq satndartqa saı jarystardy ótkizýge arnalǵan jalpy aýdany 1161,8 sharshy metrlik zalda jekpe-jektiń túr-túrin ótkizýge bolady. Sport nysany 600 oryndyq trıbýnalarmen jáne 50 adamdyq VIP trıbýnamen jabdyqtalǵan. Búgingi kúni oblysta 9 (olımpıadalyq jáne olımpıadalyq emes) sport túrlerin damytý qolǵa alynyp otyr. Boks, erkin kúres, grek-rım kúresi, dzúdo, taekvondo, qazaq kúresi, karate, kıkboksıń, sambo boıynsha tálimgerler men bolashaq chempıondar órip júr.
Qaırat Abaev, jekpe-jek saraıynyń dırektory:
– Shyǵysta jekpe-jek túrleri damyp keledi. Kún saıyn osy saraıdyń túrli seksıalaryna qatysý úshin qalanyń balalary osylaı aǵylady. Biz oblystyń túkpir-túkpirinen talantty jastardy osynda mashyqtandyryp, oblystyq, respýblıkalyq, halyqaralyq jarystarǵa daıyndaımyz. Aldaǵy ýaqytta arnaıy sport mektebi salynady degen jospar bar. Eger qasymyzdan ol nysan boı kóterse, onda bizdiń jas talanttarymyz úshin óte qolaıly shart-jaǵdaı jasaldy deýge bolady. Qazir munda bes jasynan bastap aptanyń ár kúninde osynda keletin qaradomalaqtar kóp. Olardyń arasynan bolashaqta búkil eldiń maqtanyshyna aınalatyn sportshylar shyǵaryna senemin. Biz qazir ózge oblystarmen joldastyq kezdesýler ótkizip júrmiz. Sondaı-aq, Reseıdiń kórshiles oblystarymen, Mońǵolıa, Qytaı sekildi elderdiń aımaqtarynda sport mektepterimen jıi tájirıbelik kezdesýler ótkizip, ózara yntymaqtastyqty arttyrýdamyz.
Júzý baseıni
Sport kesheniniń taǵy bir sáýletti ǵımaraty – ortalyq júzý baseıni.
Halyqaralyq zamanaýı talaptarǵa saı jabyq baseın kesheni bes bloktan turady. Eń negizgisinde aýmaǵy 1050 sharshy metrdi quraıtyn úlken baseınde halyqaralyq jarystardy ótkizýge bolady. Haýyz sýynyń eń taıaz tusy 1,8 metr bolsa, tereń jeri 4 metrden asady. Al uzyndyǵy – 50 metr.
Munda sýǵa júzý, sýǵa sekirý, sý doby, sınhrondy júzý syndy sý sportynyń barlyq túrleri qamtylǵan. Kórermen zalynyń ózi atshaptyrym aýmaqty alyp jatyr. Ortalyqtaǵy túrli jarystardy tamashalaý úshin barlyq múmkindik qarastyrylǵan. Munda ár kúnderi júzýge qumar jastar, qala turǵyndary, jarysqa qatysýshy sportshylar, mektep oqýshylary keledi. Bir aıta keterligi, qaladaǵy keıbir áleýmettik toptarǵa, mektep oqýshylaryna baseınde jattyǵý, júzýdi úırený jáne ýaqtyly kestemen mashyqtaný tegin. Mundaı múmkindik ózge oblys ortalyqtarynda, iri qalalardyń ózinde joq. Júzý baseıni qazir Sport mektebiniń quramyna birelgen.
Arsen Ten, Sport mektebiniń dırektory:
– Bizdiń maqsat – buqaralyq sportty damytý. Elbasy Nursultan Nazarbaev osylaı tapsyrma bergen bolatyn. Sport zaldary nesimen ásem? Sonda jattyǵatyn halyqtyń kóptigimen, kúndiz-túni bosamaıtyn sport súıer qaýymymen sándi. Biz bul keshende sportshylardyń jattyǵatyn ýaqytynan bos mezgildiń bárinde halyqtyń demalýyna, júzý túrlerimen shuǵyldanýyna jaǵdaı jasaımyz. Bizge mektep oqýshylary jıi keledi. Júzý sporty – sporttyń tóresi. Ol adamnyń fızıologıalyq damýyna erekshe oń áserin tıgizedi. Jáne sýda júzýdi erkin meńgergen adamnyń ishki senimi artyp, óz-ózin qurmetteýdi, ár nárseniń qadirin bilýdi úırenedi. Bolashaqta óńirimizdiń dańqyn asyratyn sportshylardyń kóbeıerine senemin. Búginderi balalaryn ertip, osynda keletin ata-analardyń sany artyp keledi. Bul – jaqsy bastama, oń ózgeris. Biz buǵan qýanamyz. Ata-ana balasyna úlgi bolýy kerek. Balasymen birge ózderi de sportpen shuǵyldansa, quba-qup.
Olga Rypakova atyndaǵy jeńil atletıka maneji
El maqtanyshy, London olımpıadasynyń altyn medal ıegeri Olga Rypakova atyndaǵy jeńil atletıka maneji qala turǵyndary úshin kórkine máni saı sporttyq ortalyq. Bul keshen «Qazatomónerkásip» ulttyq kompanıasynyń demeýshiligimen salynǵan. Jalpy syıymdylyǵy 650 jankúıerge arnalǵan elimizdegi biregeı sport nysanynda jeńil atletıkanyń túr-túrinen jattyǵýǵa bolady. 60 jáne 200 metrlik júgirý joldary, bıiktikke jáne qarǵyp sekirý sektorlary, sondaı-aq sportshylardyń kópsaıysqa deıingi jeńil atletıkanyń barlyq túri boıynsha jattyǵyp, sport seksıalaryna jazylyp, oǵan qatysýǵa múmkindik mol.
Oblystyń sportqa jaýapty atqaminerleri óńirde jeńil atletıkany damytýǵa barynsha nazar aýdaryp otyrǵandaryn aıtady. Elimiz sporttyń osy túrlerinen kenjelep qalǵandyǵy shyndyq. Tek Olga Rypakova ǵana qorjynymyzǵa altyn salǵany bolmasa, Ǵusman Qosanovtyń bıigin baǵyndyrýǵa úmittiler bolǵanymen, ol jetistikke jete alǵandar tym az. Endi osy óńirden Olganyń izbasarlary kóptep shyǵady dep úmittenýge bolady. Óıtkeni, júgirý, sekirý sekildi sport túrlerine qyzyǵatyn qala jastary kóbeıip, keshen jas jetkinshekterden bosamaıdy deıdi.
[caption id="attachment_12643" align="alignright" width="341"]
Olga Rypakova[/caption]
Olga RYPAKOVA, London olımpıadasynyń chempıony:
– Bizdiń kezimizde mundaı keshen túgil, jibi túzý jattyǵý zaly da az edi. Biz ár jerde, áıteýir sál múmkindik týǵan ortada jattyǵyp júrip, osy bıikke jettik. Sol kezderi shetelderdegi osyndaı záýlim saraılardy kórip, bizde qashan mundaı múmkindik bolar eken dep armandaıtynbyz. Sol armanymyzǵa endi jetip otyrmyz. Men barsha jastardy sportpen aınalysýǵa shaqyramyn. Sport – tánniń ǵana emes, jannyń da saýlyǵyn qalyptastyrady. Ata-analar óz balalarynyń bos júrmeýin qadaǵalaǵandary jón. Bos ýaqyt – eń zıandy sátterdiń jıyntyǵy. Odan góri sportpen shuǵyldansa, adam ózin-ózi jetildire túsedi.
Men óńir basshylyǵynyń sportqa kóńil bólip, bar múmkindikti jasap jatqandaryna rızamyn. Bolashaqta meniń shákirtterim Qazaqstannyń atyn shyǵararyna senemin!
Ázirlegen T. ÓSKENBAI.
