Premer-Mınıstrdiń orynbasary Serik Jumanǵarınniń tóraǵalyǵymen ótken keńeste jylyjaı sharýashylyqtaryna memlekettik qoldaý sharalarynyń nátıjeleri qaraldy.
Bıyl alǵash ret sýbsıdıalaýdyń jalpy erejelerine fermerlik jylyjaılarǵa sýbsıdıa alýǵa múmkindik beretin norma engizildi. Endi jylyjaılar ornalasqan oblys ákimdikteri tıisti ókimderdi qabyldap, sýbsıdıa mólsherin belgileýi tıis.
Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń málimetinshe, qazirgi tańda eki óńirde ǵana bul jumystar júrgizilip jatyr – Shymkent pen Túrkistan oblysynda. Túrkistan óńirinde ónerkásiptik jylyjaılarǵa – ónerkásiptik jylyjaılarǵa teńge/gektar, fermerlik jylyjaılarǵa – 4,8 mln teńge/ga belgilengen. Al Shymkentte bıylǵy jyldyń 20 qarashasyna deıin normatıvter boıynsha ókim shyǵarý josparlanǵan.
– Jylyjaı sharýashylyǵyn damytý úshin memleket kelesi qoldaý sharalaryn kórsetýde – ınvestısıalyq sýbsıdıalar aıasynda jylyjaı keshenderin salý jáne keńeıtý jobalaryn iske asyrý kezinde shyǵyndardyń 25%-yn, tamshylatyp sýarý júıesin qurý jáne keńeıtý kezinde 50%-yn óteý kózdelgen. Qazir biz normany 25%-dan 30%-ǵa deıin ulǵaıtý úshin jumys istep jatyrmyz.
Budan bólek organıkalyq tyńaıtqyshtardy, pestısıdterdi, bıoagentterdi (entomofagtardy) jáne bıopreparattardy, sýaratyn sýdy qospaǵanda, tyńaıtqyshtardyń quny sýbsıdıalanady.
Sondaı-aq maýsymaralyq kezeńde jylytý shyǵyndary sýbsıdıalanady. Búgingi tańda 605 fermerlik jylyjaı ulttyq standartqa sáıkestik sertıfıkatyn aldy, olardyń ıeleri jaqyn arada sýbsıdıa alýǵa ótinish bere alady.
Osylaısha, jylyjaı sharýashylyqtary óndirisiniń barlyq sıkli memlekettik qoldaý sharalarymen qamtylǵan jáne naryqty qorǵaý boıynsha qosymsha sharalar talap etilmeıdi. TRMK Ulttyq akredıtteý ortalyǵynyń málimeti boıynsha, fermerlik jylyjaı sharýashylyqtarynyń taǵy 142 ótinimi ınspeksıa organdarynyń qaraýynda jatyr, – dep habarlady aýyl sharýashylyǵy vıse-mınıstri Azat Sultanov.
Keńes qorytyndysy boıynsha Serik Jumanǵarın ákimdikter men baqylaýshy memlekettik organdarǵa kókónisterdi jabyq topyraqqa otyrǵyzý aldynda jylyjaılarǵa ýaqytyly kómir jetkizýdi baqylaýǵa alýdy tapsyrdy.
– Jylyjaılar men kókónis qoımalary – aýyl sharýashylyǵy ınfraqurylymynyń mańyzdy elementteriniń biri. Birinshi kezekte azyq-túlik qaýipsizdigi aıasynda elimizge qajetti daqyldardy ósiretin sharýashylyqtarǵa memlekettik qoldaý sharalaryn kórsetýimiz kerek. Mysaly, ol daqyldardyń qatarynda qyzanaq pen qıar bar. Barlyq óńirdegi qoldanystaǵy jylyjaılardyń esebin júrgizip, atalǵan qoldaý sharalaryn kórsetýdi qamtamasyz etý qajet, – dep atap ótti vıse-premer.
Aıta keteıik, jylyjaı alańdarynyń negizgi bóligi Túrkistan oblysynda ornalasqan — 824,2 gektar. Almaty oblysynda – 79 gektar, Jambyl oblysynda – 23,2 gektar, Mańǵystaý oblysynda – 15,5 gektar, Qaraǵandy oblysynda – 43 gektar, Aqtóbe oblysynda – 38 gektar, Atyraý oblysynda – 15,6 gektar, Shymkent qalasynda – 139,2 gektar jáne Almaty qalasynda – 11,1 gektar.
Ósimdik sharýashylyǵy óniminiń shyǵymdylyǵy men sapasyn arttyrýdy sýbsıdıalaý qaǵıdalarynyń 17-tarmaǵyna sáıkes, jabyq topyraqta basym daqyldar óndirisin damytýdy sýbsıdıalaýǵa arnalǵan normalar alynǵan ósim qorytyndylary boıynsha kókónis daqyldarynyń bir daqyl aınalymyna belgilenedi (1 sharshy metrge egilgen kóshettiń 95%-ynan kem emes).
