Osy tusta "Qazaqtelekom" ulttyq baılanys operatoryn mysalǵa keltirýge bolady. Bul kompanıaǵa eshkimde joq jeńildikter berilgen, memleket kompanıaǵa halyqqa kórsetken qyzmeti úshin qosymsha qun salyǵyn tolyqtaı qaıtaryp kelgen.
"Qazaqtelekom" men enshiles kásiporyndardyń esebine qarasaq, salyq júktemesiniń koefısıenti 2,5 paıyzdan tómen ekenin kóremiz.
Al basqa jeke operatorlarda bul kórsetkish qosymsha qun salyǵynsyz 10-17 paıyzdy quraıdy. Iaǵnı, naryqtaǵy oıyn erejesi birdeı emes.
Qyzmet kórsetý salasy, klıentter bazasy bir, biraq memleketke tóleıtin salyq kólemi ártúrli. Osydan telekomýnıkasıa salasynda báseke bar degen málimdemelerge qaramastan, naryqta bir kompanıa basymdyqqa ıe bolyp shyǵa keledi.
Operator básekeni qorǵaý komıtetiniń aldynda esep bermeıdi, tarıfterdi de ózi bekitedi. Bul – kóp mysaldyń biri ǵana.
Taý-ken ónerkásibi, munaı-gaz sektory, qurylys salasynda da osy jaǵdaı. Qazaqstanda erkin naryq joq, monopolızasıa saldarynan bıznestiń kózi joıylǵan. Muny kvazımemlekettik sektordyń keri áseri dep baǵalaýǵa bolady.
Memlekettik qoldaý sharalary kóńilge qonbaıdy, olar tek olıgarhatty qoldaýǵa baǵyttalǵan. Bul sharalar shynaıy ekonomıkaǵa jumys istemeıdi.
Memlekettik kirister komıtetiniń ishki derekterin taldap kórdik. Taldaý nátıjesinde "bılikke" jaqyn bolǵan saıyn, salyq júktemesi koefısıenti tómen bolatynyn anyqtadyq.
Eń az salyq tóleıtin kompanıalar arasynda Qazaqmys pen Kaz Minerals kósh bastap tur. Olardyń salyq júktemesi koefısıenti aınalymnyń mınýs 7 paıyzyna teń. Iaǵnı, olar metal eksporttaýshy kásiporyn retinde búdjetten iri kólemde eksportqa arnalǵan qosymsha qun salyǵy boıynsha ótemaqy alyp otyr.
2016 jyldan bastap iri bızneske óte kóp jeńildik berildi. Munaı-gaz sektorynan túsetin salyq bes ese tómendedi. Eksporttyq ónim ofshorlyq saýda úıleri arqyly júredi. Salyq júktemesiniń bári jeke bızneske júkteldi.
Shaǵyn jáne orta bıznes memlekettik qoldaý sharalaryna ıe bola almaıdy. Óńdeýshi kásiporyndarǵa qarap, salyq saıasatynyń ádiletsiz ekenin túsinýge bolady.
Olarda memleketten qosymsha qun salyǵyn qaıtaryp alatyn aýyl sharýashylyǵy ónimderin óndirýshi nemese eksportqa taýar shyǵarýshy kompanıalar sıaqty jeńildikter joq. Al salyq júktemesiniń koefısıenti joǵary (aınalymnyń 12-24 paıyzyn quraıdy). Bul kompanıalardyń kóleńkeli ekonomıkaǵa ketip, salyqtan jaltarýyna ákelip soǵady. Óıtkeni mundaı salyq júktemesine tótep berý múmkin emes.
İri bıznes ókilderi salyq tólemegenimen qoımaı, jeke kásipkerler tólegen salyqtan jeńildetilgen nesıe alady. Kásipker alýy kerek qosymsha tabysty bankter "jep" qoıady. Bul úkimettiń qalaı jumys isteıtinin kórsetedi. Úkimet eldi shyǵynǵa batyryp, respýblıkalyq ekonomıkanyń dıversıa jasady.
