«Kýbleı» tarapynyń zańdy ókilderi ákimdiktiń zańsyz áreketin áshkere etpeı qoımaımyz dep bekinip otyr. Óıtkeni 2020 jyly-aq daýǵa sot núkte qoısa da, ákimdik pen «Irmenova» jeke kásipkerligi ádeıi máseleni ýshyqtyryp otyrǵan kórinedi. Sondaı-aq qurylys kompanıasyna aldanǵandar sany 300 emes, 30 turǵyn ekenin alǵa tartty.
«Bizdiń birinshi úıge eshqandaı narazylyǵymyz joq. Sol úıde 100 páterdeı bar. Úı salynyp bitti. Jekemenshik quqyqtary bar. Olardyń sot prosesine nelikten kelip jatqany bizge túsiniksiz. Olar ádeıi qatysyp jatyr. Bireýdiń tapsyrmasymen. «Kelińder, narazylyq bildirińder» dep otyrǵan adamdar bar. Al úshinshi-tórtinshi úı salynyp bitken joq. Ol jerde eshkim turmaıdy. Ekinshi úıdegi 30 páterde turyp jatqandar bar.
2020 jyly sot sheshimi bizdiń paıdamyzǵa sheshilgen kezde dál osy ekinshi úı salynyp bitpegen edi. Olar sol sot sheshimi Kýbleıdiń paıdasyna sheshilse de, zańsyz ekinshi úı saldy. Ol úıge zańsyz komýnıkasıa qosyldy. Káriz júıesi, sý, jaryq, jylý qosyldy. 30 páterine adam kirgizildi. Ákimdik osyǵan ádeıi jol berdi. Qazirgi kúni sol 30 páter úshin osyndaı úlken daý bolyp jatyr», - dedi «Kýbleı» JSHS zańgeri Jánibek Bashanov.
Sotta «Irmenova» jeke kásiperliginiń úıdi zańsyz salǵanyn qala qurylysyn baqylaý basqarmasynyń mamany da rastady.
«2020 jyly qańtarda «Irmenova» jeke kásipkerligine qatysty tekserý júrgizildi. Onyń nátıjesi boıynsha jeke kásipker Irmenova Janar Saparqyzy jiberilgen zań buzýshylyqtar úshin ákimshilik tarapynan jaýapkershilikke tartyldy. Máselen jobalaý-smetalyq qujattamanyń jáne saraptamanyń oń qorytyndysy bolǵan joq. Oǵan qosa, qurylys-montajdaý júrgizý isi bastalǵany týraly habarlama da bolmaǵan. Sondaı-aq sáýlet, qala qurylysy týraly zańnamada kózdelgen tehnıkalyq jáne avtorlyq qadaǵalaýlardyń bolmaǵany anyqtaldy.
Tekserý nátıjesi boıynsha kásipkerge qatysty buzýshylyqtardy joıý týraly uıǵarym engizildi. Atap aıtqanda qurylys montajdaý jumysyn toqtatý jáne joǵaryda atalǵan zańbuzýshylyqtardy túgel joıý qajet.
Biraq qurylystyń toqtatylǵany týraly habarlama kelgen joq. Dese de Janar Saparqyzy 4 úıge arnalǵan 4 jobany ázirlegenin atap ótkim keledi. 4 jobaǵa saraptama júrgizildi jáne 2020 jáne 2021 jyldary qurylys montajdaý jumysyn júrgizýdi bastaýǵa qatysty habarlama berildi. Alaıda bul habarlamalar 2020 jyldyń 28 jeltoqsanynan bastap qabyldanbady. Oǵan jerdi paıdalaný maqsatyn ózgertý sebep boldy. Búgingi tańda sot daýlaryna baılanysty qurylys-montajdaý jumysy júrgizilmeı tur», - dedi Oral qalasy qala qurylysyn baqylaý basqarmasynyń mamany Kenjebek Ahmetov.
Sondaı-aq sotta sanıtarıalyq baqylaý basqarmasynyń jetekshisi «Kýbleı» JSHS-niń sanıtarlyq qorytyndysynyń bar ekenin jáne onyń aýmaǵy kemi 100 metr ekenin rastady.
«2015 jyly 4 qarashada «Kýbleı» JSHS sanıtarlyq qorǵaý aımaǵyna qatysty eń alǵash bizdiń sanıtarlyq-epıdemıologıalyq qorytyndyny aldy. Oǵan sáıkes qalada turǵan konservi zaýyty «Kýbleı» JSHS bizdiń qorytyndymyz boıynsha tórtinshi qaýiptilik klasyna jatady. Onyń sanıtarlyq qorǵaý aımaǵy mınımaldy 100 metrden aspaýy kerek. 2015 jyly qorytyndyny alǵan ýaqytta biz arnaıy orynǵa barmaı, ishte otyryp, arnaıy jobaǵa súıenip júrgizetinbiz. Joba boıynsha barlyq qorǵaý aımaqtary boldy. Arnaıy qorǵaý aımaǵy aldyn ala jikteldi, joba boıynsha 100 metri belgilendi. Jalpy qorytyndyny bir ret ala alady. Sanıtarlyq qorǵaý aýmaǵyn belgileý Bas josparmen bekitilgen norma», - dedi Oral qalasy sanıtarıalyq baqylaý basqarmasynyń jetekshisi Gaýhar Dúıseǵalıeva.
Apelásıalyq sot otyrysynda «Sıolkovskıı» turǵyn úıin soqqan «Irmenova» jeke kásipkerliginiń ókili Konstantın Klenın «Kýbleı» tarapy ortaq mámilege kelýden bas tartqanyn sóz etti. Ol zaýytqa qajetti sheteldik qural jabdyqty qurylys kompanıasy óz qarajatyna jetkizip berýge ázir bolǵanyn alǵa tartty. Dál osylaı máseleni sheship, turǵyn úıdi súrmeýdiń amalyn aıtqan eken. Iaǵnı olardyń oıynsha qymbat qural-jabdyqtardy ornatý arqyly zaýyttan shyǵatyn qaldyqtardyń kólemin edáýir azaıtýǵa bolady.
«Buǵan deıin oblys ákimi, «Kýbeı» JSHS dırektory jáne «Ermenova» jeke kásipkerliginiń ókili retinde biz úsh tarap kezdesip, daýdy talqyladyq. Biz ortaq kelisimge kelýge tyrystyq. Sol kezde qurylys kompanıasy óz esebine Germanıadan turmystyq gazdy jaǵýǵa arnalǵan arnaıy qubyrlardy, kásiporynnan shyǵaratyn dybysty báseńdetetin qurylǵylaryn Italıadan ákelip bereıik dep usyndy. Biraq «Kýbleı» tarapy medıasıaǵa kelispedi», - dedi «Irmenova» jeke kásipkerliginiń zańgeri Konstantın Klenın.
Al «Kýbleı» zańgeri Jánibek Bashanov mundaı kezdesýdiń bolmaǵanyn alǵa tartyp, munyń bári qyp-qyzyl ótirik ekenin alǵa tartty. Sondaı-aq ol qurylys kompanıasy sanıtarlyq qorǵaý aımaǵyna ótpese, nesine qymbat qurylǵylardy jetkizýge ázir ekenine ań-tań. Osylaısha, zańdy óreskel buzyp otyrǵandaryn ózderi-aq moıyndap otyr dedi.
«Birinshiden biz turǵyndarmen nemese qurylys kompanıasymen sottasyp otyrǵan joqpyz. Biz tikeleı ákimdikpen daýlasyp otyrmyz. Sosyn Ermenovterdiń shetelden qurylǵylardy jetkizip beremiz degen sózi qyp-qyzyl ótirik. Al nelikten Ermenovter ol qurylyǵyny bizge ákelip bermekshi, munyń bári aqsha ǵoı. Eger olardyń tarapynan zańbuzýshylyq bolmasa nesine bizben ortaq mámilege kelýdi kózdeıdi. Osy sózderinen-aq, olardyń kináli ekenderi aıdan anyq emes pe?» - dedi ol.
Jánibek Bashanov óz sózinde sot materıaldarynda osyǵan deıin bolmaǵan foto-vıdeonyń qosylyp ketkeni óte kúmándi ekenin aıtyp otyr.
«Ótken juma kúni biz sot materıalymen tanysyp shyqtyq. Sonda turǵyndardyń ótinishi jazylǵan vıdeo materıal tur. Biraq birinshi satydaǵy sot prosesinde mundaı materıaldardy sot materıaldaryna engizý týraly aryz túsken joq. Muny Joǵary sot kórsin dep ekinshi jaq ádeıi qosyp qoıyp otyr. Qysqasyn aıtqanda ákimdik te, qurylys kompanıasy da turǵyndardy jylatyp qoıyp sytylyp ketpekshi. Biraq zańnyń aty zań. Árkim óz bylyǵyna ózi jaýap berýi kerek. Qarapaıym halyqty qalqan etip qoldanýdyń qajeti joq», - dedi zańger.
Sondaı-aq sotqa zaýyt jumysshylary da kelip, óz narazylyqtaryn bildirdi.
«Turǵyndar jıǵan-tergenin salyp, páterler salyp alǵan eken. Aralarynda naýqas adamdar da bar deıdi. Biraq bizdiń jumysshylardyń da otbasy, bala-shaǵasy bar. Olar da aýylda turatyn aýrý qart áke-sheshelerin ákelip, emdetedi. Endi zaýyt jabylyp qalsa, olar turaqty tabysynan aıyrylady. Olardyń qart áke-sheshelerine kim qarasady? Zaýyt jabylyp qalsa, bizdiń qyzmetkerler qaıda barady? Biz kóppiz, 700-ge jýyq jumysshy», - dedi «Kýbleı» JSHS qyzmetkeri Gúlnur Dosmuqanova.
«Bul kópqabatty úıler ónerkásip aımaǵynda salynǵany aıdan anyq qoı. Men osy óńirde óskenmin. Endi turǵyn úı salynyp buryn kedergi bolmaǵan «Kýbleı» aıaq asty kedergi keltire qaldy ma?
Bizge habarlama berildi. Eger sot bizdiń taraptyń paıdasyna sheshim shyǵarmasa, bizdi jumystan qysqarýy múmkin. Sosyn biz qaıda baryp jumys izdeımiz? Kim bizdi asyraıdy?» - dedi «Kýbleı» JSHS qyzmekeri Vasılıı Slastın.
Al zańger Jánibek Bashanov sóz arasynda Kýbleıdiń kelesi qadamy Joǵary sot ekenin alǵa tartty.
«Kezekti qadamymyz zań boıynsha kasasıalyq shaǵym berý. Óıtkeni qabyldanǵan sheshim zańsyz.
Bizde 3 negiz bar. Birinshisi – zań júzinde egjeı-tegjeı jospary Oral qalasynyń bas josparyna qaıshy kelmeýi kerek. Bas jospar boıynsha óndiristik aýmaqqa turǵyn úı salýǵa bolmaıdy.
Ekinshisi – zaýyttyń sanıtarlyq qorǵaý aımaǵy tekten tek belgilenbegen. Sondaı-aq sanıtarlyq qorǵaý aımaǵy dep tanylǵan qorytyndynyń kúshi joıylmaǵan. Ony da sot eskerip otyrǵan joq.
Úshinshi negiz – ákimdik egjeı-tegjeı josparyn jaıdan jaı qabyldaı almaıdy. Ol arnaıy prosedýradan ótýi kerek. Al ol prosedýralar jasalmaǵan ári ony sot prosesine ákelip dáleldegen de joq. Osyǵan qaramastan sot osyndaı zańsyz sheshim qabyldap otyr», - deıdi zańger Jánibek Bashanov.
Al kásiporynnyń taǵy bir zańgeri Evgenıı Prısker, ákimdik ókiliniń sotta ábden shatasqanyn synap, Joǵary sottyń usynysy múldem eskerilmegenin aıtty.
«Ákimdik tarapy qaı jyldyń bas jospary jumys isteıdi degen saýalǵa 2014 jylǵy deıdi. Al egjeı-tegjeı jobasy qaı jyldyń bas jospary negizinde ózgertilgen desek, 2010 jyldyń deıdi. Al 2010 jyldyń bas jospary degen qujat múldem joq. Ákimdik birinshi satyda sotta suratylǵan 40-qa jýyq qujatty ákelgen de joq.
Sot júrip jatqanda Jaqyp Asanovqa turǵyn úıdiń ıeleri aryz bergeni belgili. Dál sol usynystyń nátıjesinde bizdiń paıdamyzǵa shyǵarylǵan oblystyq sottyń zańdy sheshimi buzylǵan bolatyn. Ol jerde tek úshinishi tarap retinde turǵyndardyń pikiri tyńdalsyn delingen. Sonyń ózin sot búge-shúgesine deıin jetkizip otyrǵan joq.
Apelásıalyq sot alqasynyń ózi buǵan deıin tek on shaqty turǵynǵa sotqa shaqyrtý qaǵazy jiberilgenin aıtty. Bul isti birinshi satyǵa qaıta túsirýine jetkilikti», - dedi zańger Evgenıı Prısker.
Sotqa shaqyrtý alǵan turǵyndardyń basym bóligi apelásıalyq sot prosesine kelgen joq. Buǵan deıingi sot otyrystaryna on shaqty turǵyn kelip, onyń ekeýi ǵana sot aldynda sóılese, bul joly jıyrmadan asa adam kelip, tórt turǵyn baratyn jerleriniń joq ekenin aıtty.
Aıta keteıik, sotta zańger Evgenıı Prısker 2016 jyldan beri úleskerlerdiń máselesine qatysty tikeleı jergilikti ákimdik jaýapty ekenin de eske saldy. Iaǵnı «Sıolkovskıı» turǵyn úı keshenine aqsha quıyp, ony zańdy túrde rásimdeı almaı otyrǵan turǵyndardyń máselesine tikeleı Oral qalasy ákimdiginiń jaýapty ekenin alǵa tartyp, qylmystyq quramnyń bar ekenine basa nazar aýdarý qajet dedi.
Osyǵan deıin QR Indýstrıa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstrligine qarasty komıtet óndiristik aımaqta turǵyn úı salýǵa tyıym salynǵan dep naqty kórsetken bolatyn. Sondaı-aq QR Densaýlyq saqtaý mınıstrligine qarasty sanıtarlyq-epıdemıologıalyq baqylaý komıtetiniń sotqa «Kýbleı» zaýytynyń sanıtarlyq qorǵaý aımaǵy bar, ol aýmaq keminde 100 metr bolýy tıis jáne onda turǵyn úılerdi salýǵa tyıym salynǵan degen jaýap joldaǵan.
Budan bólek, Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi de zaýyttyń jabylýy naryqqa soqqy beretinin málimdegen edi. Mınıstrlik «Kýbleı» zaýytyna tóngen qaýip eldegi aýyl sharýashylyǵy salasyna tikeleı keri áserin tıgizedi, zaýyttyń problemasy sheshilmese Qazaqstanda qaıta óńdeý salasy quldyrap, aýyl sharýashylyǵynyń básekege qabilettiligi tómendeıtinin habarlaǵan. Búginde atalǵan zaýytqa eki jarym myńnan astam sharýa qojalyǵy mal ótkizip otyr.
Aıta keteıik, Oralda taǵy bir turǵyn úı zańsyz qurylysty bastap ketken. Qazir atalǵan úıdi qurylys kompanıasy áleýmettik jeli arqyly satýǵa kirisip ketken.
