Kásipodaq uıymynyń negizgi qyzmeti – jumys berýshimen qarym-qatynasta jumysshylardyń múddelerin bildirý. Eńbek jaǵdaılary, jalaqy deńgeıi, áleýmettik kepildikterdi retteý. Táýelsiz, naǵyz kásipodaq uıymy qyzmetkerdiń múddelerin qorǵaýǵa tyrysady. Jalaqyny kóterý, eńbek jaǵdaılaryn jaqsartý, jumys berýshi jibergen buzýshylyqtardy joıý úshin jumys isteıdi.
Osy rette jumysshyǵa kásipodaq uıymy ne úshin kerek degen suraq qoıatyn bolsaq, jumys berýshiniń erteńgi kúnge degen senimdilikke ıe bolý úshin, eshqashan beıbereketsizdik jasaýǵa múmkindigi bolmaýy úshin, qalypty jumys jaǵdaılaryna qol jetkizý úshin, óz múddelerin qaldyrý úshin, qoldaý men qorǵaýdyń bolýy úshin. Munyń bárin tek táýelsiz kásipodaq jasaı alady, ol jumysshyny qorǵaýdy biledi jáne mundaı kásipodaqtyń kúshi aqshada nemese laýazymdarda emes, jumysshyda.
Búginde Qazaqstanda úsh respýblıkalyq kásipodaq birlestigi jumys isteıdi:
QR Kásipodaqtar federasıasy;
Qazaqstan Eńbek konfederasıasy;
«Amanat» Qazaqstan kásipodaqtar dostastyǵy.
Munyń ishinde, QR Kásipodaqtar federasıasy eki mıllıonnan astam kásipodaq músheleri bar 160-qa jýyq el men aımaqtan 330-dan astam ulttyq kásipodaq ortalyǵyn biriktiredi. Federasıa kásipodaq músheleriniń múddesi úshin ártúrli qoǵamdyq-saıası jaǵdaılarda kóp jyldyq tájirıbesi bar azamattyq qoǵamnyń mańyzdy quramdas bóligi.
Qazaqstandaǵy kásipodaq uıymdarynyń jańa naryqtyq jaǵdaılaryna barabar jańa nysany men máni birtindep qalyptasty. Búginde qazaqstandyq kásipodaq jappaı qoǵamdyq birlestikke jatady, ol mıllıonnan astam jumysshyny biriktiredi.
Qazirgi kásipodaq uıymdarynyń qoǵamdyq uıym retindegi quqyqtary men mindetteri, sondaı-aq kásipodaq uıymdarynyń eńbekshilerdi qorǵaý ádisteri men tásilderi Eńbek kodeksinde jáne «Kásipodaqtar týraly» Zańda aıqyndalǵan.
Ujymdyq shart eńbek quqyqtaryn qorǵaýdyń tıimdi nysany jáne naryq jaǵdaıynda jumys berýshilerge áser etýdiń naqty nysany boldy, ol arqyly jumys berýshilerdiń áleýmettik jaýapkershiligi júzege asyrylady. Búginde kásipodaq uıymdary jumys isteıtin jerlerde olardyń atynan jumys berýshilermen ujymdyq sharttar jasalyp, iske asyrylyp jatyr.
Kásipodaq belsendi bolǵan jaǵdaıda, jumys berýshi qyzmetkerdi ujymdyq shartqa sáıkes sanatorıılerde emdelýge jáne balalar demalys lagerlerine tolyǵymen óz esebinen nemese aıtarlyqtaı materıaldyq kómekpen jiberedi. Al bizde kásipodaq uıymdary qarajat pen kúsh jınap, bul jaýapkershilikti óz moıynlaryna alyp otyr. Bul Keńes Odaǵy kezinde resmı sıpatta bolǵan ujymdyq shart, ol búginde jumys berýshilerdi qaýipsiz eńbek jaǵdaılaryn qamtamasyz etýge, olardy jaqsartýǵa jáne qyzmetkerdiń quqyqtaryn buzbaýǵa májbúr etedi. Eger qyzmetkerler jappaı jumystan bosatylsa, jumysynan aıyrylǵan adamdardy qorǵaýǵa kásipodaq uıymy kelip, máseleni sheshýge zań men jergilikti bılikti tartady.
Sonymen qatar, Eńbek kodeksi erejeleriniń shamamen 80 paıyzy sharttyq retteýdi qamtıdy. Bul fýnksıany kásipodaq uıymdary ujymdyq shart jasasý arqyly óz moınyna alady jáne bul onyń qazirgi jaǵdaıdaǵy rólin edáýir arttyrady. Búginde kásipodaq uıymdary bar jerde menshiktiń barlyq túrindegi kásiporynnyń qyzmetkerleri áleýmettik turǵyda qorǵalǵan jáne eń kóp áleýmettik ıgilikke ıe. Biraq, árıne, barlyq eldimekende mundaı emes, keıbir kásiporyndarda qyzmetkerler áli de jumys berýshiniń ozbyrlyǵynan zardap shegedi.
Buǵan qosa, búginde kásiporyndarda, ónerkásip salalarynda jáne ekonomıkanyń basqa da salalarynda jumysshylardyń múddeleri men quqyqtaryn qorǵaýǵa baılanysty ekonomıkalyq máselelerdi sheshedi. Ol eńbek ujymynyń ujymdyq-sharttyq proseske ókilderi retinde kásipodaqtardyń qatysýy barysynda júzege asyrylady. Kásipodaqtar ekonomıkalyq prosesten basqa, jumysshylarǵa ujymdyq-sharttyq proseske qatysýǵa, olardyń ómir súrý sapasyn anyqtaıtyn talaptardy qoıýǵa jáne qorǵaýǵa múmkindik berip, eńbek prosesin demokratıalandyrý fýnksıasyn oryndaıdy.
Kásipodaqtar qýatty jáne jasampaz áleýmettik ınstıtýt bolyp, qoǵamdyq kelisimdi qoldaýǵa, órkenıetti eńbek qatynastaryn tıimdi damytýǵa eleýli úles qosyp otyr, kásipodaqtar, memleket jáne jumys berýshiler arasynda áriptestik qatynastardy belsendi túrde quryp jatyr.
Sonymen qatar, bıyl Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstan halqyna arnaǵan Joldaýynda 2025 jyldy «Jumysshy mamandyqtary jyly» dep jarıalaǵan bolatyn. Osylaı halyq eńbekqor ári bilikti maman bolýǵa nasıhattalmaq. Eger jumysshy kúshtiń kásibıligi artsa, olardyń bul eńbegi qajetti deńgeıdi baǵalanýy tıis. Kásipodaq uıymdarynyń da maqsaty osy. Jumysshy mamandyqtar jylyna asa den qoıylyp otyrǵan kezde kásipodaq uıymdarynyń da qoǵamdaǵy yqpaly artyp, odan ári damı beredi.
