Iá, kópshilik qaýym tarapynan temirjoldaǵy jolaýshylar tasymaly salasyna ara-tura syn aıtylyp qalatyny jasyryn emes. Ol qandaı syn deısiz ǵoı? Sol baıaǵy jol júrý bıletteriniń deldaldardyń qolyna túsip saýdalanýy, jolserikterdiń jolaýshylardy zańsyz tasymaldaýy syndy máseleler.
Ótken jyly «QTJ» UK» AQ-da jańartylǵan qyzmetkerler shtatymen jedel mobıldik monıtorıńtik toby qurylǵan bolatyn. Sonyń nátıjesinde, jyl boıyna bıletsizder sany aıtarlyqtaı tómendedi. Osylaısha, jolaýshylardy bıletsiz alyp júrýdiń aldyn alý jáne baqylaý jónindegi ishki revızorlyq qyzmetiniń jumys prınsıpteri ózgerdi. Olar «QTJ» UK» AQ aýmaqtyq bólimsheleriniń shtatynda bolyp kelgen edi. Negizinen, bul qyzmetkerler jergilikti jerlerde jyldar boıy jumys istegen jáne de tekseriletin nysandarmen, sonymen qatar ýákiletti memlekettik organdarmen baılanystar ornatqan. Qaıta uıymdastyrýdan keıin shtat tolyq jańartylyp, «Jolaýshylar tasymaly» AQ quramynan shyǵaryldy jáne de kompanıanyń bas ofısine baǵynyshty etildi. Nátıjesinde – ishki baqylaý kúsheıtilip, buzýshylyqtar faktileriniń qysqarýyna alyp keldi.
Jalpy, QTJ jolaýshylarǵa sapaly qyzmet kórsetý úshin elektrondy qyzmet kórsetýdi barynsha damytýǵa kúsh salýda. Biraq budan temirjol salasyndaǵy barmaq basty, kóz qysty jaıttar túbegeıli joıylyp ketti dep aıtý qıyn.
Mine, jaqynda sol atqarylyp jatqan jumystardyń barysyn baqylaǵan BAQ ókilderimen birlesken arnaıy tekserý reıdteri uıymdastyryldy. Sharany «Qazaqstan temir joly» aksıonerlik qoǵamynyń revızor qyzmetiniń bas menejerleri júrgizdi. Alǵashqy kúngi reıd Almaty-Oral baǵytyndaǵy nomeri 51 poıyz sostavynda júzege asyryldy. Revızor qyzymetiniń bas menejerleri Berik Sandybaev pen Asylhan Janatuly jolaýshylardyń kýpelerin ruqsat surap ashtyryp, jolaýshy bıletterin, jolda júrý erejeleriniń oryndalý barysyn tekserdi. Tekserý bitken soń óz jumystarynyń prınsıpterin BAQ ókilderine tanystyryp ótti.
– Tekserý kezinde aldymen jolaýshylardyń jol júrý bıletteri men jeke kýálikterin qaraımyz. Kele jatqan jolaýshy bıleti men qujatynyń sáıkestigin tekseremiz. Sonan soń jeke júkterinen bólek tyıym salynǵan zattardyń bar nemese joq ekeni de baqylaýda ustaımyz. Mysaly júkterdiń salmaqtary «Talgo» poıyzynda 25 kıllogramnan aspaýy kerek. Al, jáı poıyzdarda 35 kıllogramm júkke deıin tasymaldaýǵa bolady. Mundaı shara barysynda bir jumys kúninde 4 poıyzǵa deıin tekserý júrgizemiz, – deıdi revızor qyzymetiniń bas menejerleri Berik Sandybaev.
Joldaǵy baqylaýdy uıymdastyrýshylar eshqandaı poıyz basshylyǵyna eskertpegen. Quddy bir arnaıy operasıa dersiz. Respýblıkalyq deńgeıde habar taratatyn birneshe aqparat quraldarynyń jýrnalıserinen quralǵan shaǵyn top «qupıa» jaǵdaıda Nur-Sultannan Oralǵa jol tartqan №51/52 «Tulpar-Talgo» poıyzyna mindik.
Osy rette elimizdegi basty tasymaldaýshy QTJ kompanıasynyń jýrnalıserdiń basyn qosyp, osyndaı ashyqtyqqa barýyn jýrnalıser qaýymy joǵary baǵalaǵanyn aıta ketýimiz kerek. Elimizdegi kez kelgen kompanıa ishki jaǵdaılarynda kezdesetin keleńsizdiktermen osylaı kúresse, jaǵdaıdyń aıtarlyqtaı túzeletini anyq.
Jýrnalıser ornalasqan №51/52 «Tulpar-Talgo» poıyzy sý jańa eken. İshi jyly. Burynǵy vagondarmen salystyrǵanda tarlaý. Eń bastysy, júrisi jaqsy eken. Eski vagondardyń qulaq tundyrar shıqyly múlde joq. Jolserik kórpe-jastyǵyn jetkizip berdi. Bári taza eken. Elimizde qurastyrylǵan vagonnyń ishi jınaqy. Gazet, kitap oqyǵyńyz kelse qabyrǵadaǵy jeke shamyńyzdy jaǵyp alyp, eshkimge kedergi jasamaı oqýǵa bolady.
Nur-Sultan qalasyndaǵy jańa vokzalǵa jınalǵanymyzda QTJ-nyń ınspeksıalyq jumystar boıynsha menejerleri Berik Sandybaev pen Asylhan Ómirserik jolaýshylar poıyzynyń jumysyn baqylaıtyn top temirjol salasyndaǵy jolaýshy jáne júk tasymaldaý erejelerin basshylyqqa ala otyryp, jolaýshy tasymaldaýshy qyzmetkerlerdiń jumysyn baǵalaýy mańyzdy ekenin aıtqan-dy. Budan basqa, jol boıynda kezdesetin jemqorlyq áreketterdi de qalt jibermeı qadaǵalaý bizdiń topqa tapsyryldy. Óz kezeginde QTJ-nyń jolaýshylar tasymaly salasy boıynsha ınspeksıalyq jumystarynyń bas menejeri Asylahan Ómirserik:
– «Jolaýshylar tasymaly» AQ janynan qurylǵan jedel monıtorıńteý toby kún saıyn poıyzdarǵa tekserý júrgizedi. Aıtalyq, kúnine bizdiń baqylaý qyzmeti elimiz boıynsha 30-40 poıyzdy baqylaımyz. Qarasha aıynda revızorlar 371 poıyzdy tekserip, bıletsiz poıyzǵa mingen 5 adamdy jáne 1320 rásimdelmegen júkterdi anyqtady, – dep temirjol salasyndaǵy baqylaý jumystary jaıynda qysqasha áńgimelep berdi.
Jolaýshylarǵa sapaly qyzmet kórsetý úshin jarǵaq qulaqtary jastyqqa tımeı eńbek etip júrgen jigitter qazirgi tańda poıyzǵa bıletsiz minetin jolaýshylardyń sany kúrt qysqarǵanyn alǵa tartty. Esesine, belgilengen mólsherden basy artyq júk alyp júretin jolýshylar kóbeıgen. Ereje boıynsha jolaýshylardyń qol júgi 35 keliden aspaýy kerek eken. Al «Tulpar-Talgo» poıyzdaryna minetin jolaýshylardyń qol júgi 25 keliden aspaýy shart. Eger jolaýshylardyń júkteri shamadan tys kóp bolsa, aqysyn tólep, júk vagonyna salýy kerek. Ókinishke oraı, bul talapqa jolaýshylar kóne qoımaıtyny belgili.
Elimizdiń Batys núktesi Oral qalasyna bet alǵan №51/52 «Tulpar-Talgo» poıyzy elordamyzdan uzap shyqqannan keıin jolserikke maqsatymyzdy aıtyp, poıyzdaǵy jaǵdaıdy baqylaýǵa kiristik. Jolserik jolaýshylarǵa bizdiń jolaýshylar tasymaly salasyndaǵy hal-ahýaldy baqylaý úshin jolǵa shyqqan jýrnalıser ekenimizdi aıtqanda, jolaýshylardyń keıbiri bizben tildesýden qashqaqtasa, endi biri emen-jarqyn áńgimesin aıtyp, suraqtarymyzǵa jaýap berdi. Bul rette jubaıymen úılerine qaıtyp bara jatqan Dáýlet Erjanov aǵamyz qazirgi jolaýshylar tasymaly salasyndaǵy jaǵdaıǵa qatysty pikir bildirdi.
– Mine, 30 jyldan beri jumys babymen keń baıtaq elimizdiń túkpir-túkpirine sapar shekkenimde talaı jaıtqa kýá boldym. Qazir zeınet jasyndamyn. Jeke jumystarymyzben Nur-Sultanǵa baryp kele jatqan jaıymyz bar. Baıaǵydaǵy poıyzdarmen qazirgi poıyzdardy salystyrýǵa bolmaıdy. Aralary jer men kókteı. Qazirgi vagondar jańa, jaıly, jyly taza. Jolserikter de qyzdaı syzylyp qyzmet kórsetedi. Nur-Sultannan jubaımyz ekeýmiz artynyp-tartynyp poıyzǵa mingende, jolserik bala júgirip kelip qoljúgimizdi kóterisip, ornymyzǵa ákelip berdi. Mundaı elgezek balalardan aınalyp ketpeısiń be? – dep oraldyq Dáýlet aǵamyz poıyzdaǵy qazirgi jaǵdaıǵa kóńili tolatynyn aıtyp berdi.
Shubatylǵan poıyzdy aralap, birqatar jolaýshylarmen tildeskenimizde olardyń jolserikterge qatysty eshqandaı ókpe-renishi joq ekenin bildik. Bári poıyz qyzmetkerleriniń qyzmetine rıza. Baqylaý barysynda poıyzǵa bıletsiz minip alǵan jolaýshylardy da kezdestirmedik.
Budan keıin №51/52 «Tulpar-Talgo» poıyzynyń bastyǵy Galymjan Álibekovti áńgimege tartyp, pandemıanyń jolaýshylar tasymaly salasyna qalaı áser etkenin suradyq.
– Meniń jolaýshylar tasymaly salasynda jumys istep kele jatqanyma 27 jyl boldy. Mundaıdy birinshi ret kórip otyrmyn. Buǵan deıin elimizdiń Batysyna sapar shekken poıyzda jolaýshylar tolyp otyratyn. Keıde jolaýshylardyń kóptiginen qosymsha vagon tirkeýge májbúr bolatynbyz. Qazir pandemıaǵa baılanysty ary-beri saparǵa shyqqan halyqtyń sany az. Tipti adamnyń azdyǵynan vagondy aǵytyp tastaǵan kezimiz boldy. Qazir birshama jaqsy. Jolserikter jolaýshylar tasymaly qaıtadan jandana bastaǵanyn aıtyp máz bolyp júr, – deıdi poıyz bastyǵy. Budan keıin «Jolaýshylar tasymaly» AQ-nyń Almaty qalasy boıynsha jolserigi Sharhan Nurasyl esimdi jigit áńgimege aralasyp, kókeıde júrgen oıyn ortaǵa saldy.
– Bizdiń jumysymyz vagondardy qabyldap alýdan bastalady. Árbir vagon taza, jolaýshylarǵa qajetti tósek-oryn men ózge de qajetti qurylǵylardyń daıyn bolýyna basa mán beremiz. Jalpy, jolserikter vagondaǵy sanıtarlyq tazalyq isine aıryqsha mán beredi. Pandemıa kezinde saqtyq sharalary odan saıyn kúsheıe tústi. Poıyzǵa mingende jolaýshylardyń áleýmettik qashyqtyqty saqtaýyna, betperde taǵýyna basa mán beremiz. Eger jolaýshy maska taǵýdy umytyp ketken bolsa, oǵan medısınalyq maskany ózimiz beremiz. Saqtyq sharalaryna baılanysty burynǵydaı jolaýshylardy shyǵaryp salýshylardy ishke jibermeıtin boldyq. Jolaýshylarymyz balaly áıel, qart adam nemese múmkindigi shekteýli adam bolsa, olardyń júkterin ózimiz kóterip, oryndaryna jaıǵastyramyz. Sonymen qatar jolaýshylardyń vagon-vagondy aralap, tanystaryn izdeýine de úzildi-kesildi tyıym salynǵan. Poıyzdaǵy meıramhanada da sanıtarlyq normalar qatań saqtalýda. Sanıtarlyq normalardy buzǵan jolaýshylarǵa birinshi kezekte aýyzsha eskertý jasaımyz. Eger aıtqanǵa kónbese, poıyzdaǵy qoǵamdyq tártipti baqylaıtyn transporttyq polısıa qyzmetkerlerine júginemiz. Munyń bári jolaýshylardyń qaýipsizdigi úshin qolǵa alynǵan shara bolǵandyqtan, kópshilik tarapynan tártipke baǵynbaýshylyq bolǵan joq. Jurttyń bári qazirgi jaǵdaıdy túsinedi, – dep jolserik jaǵdaıdy baıandap berdi. Osylaısha, №51/52 «Tulpar-Talgo» poıyzyndaǵy alǵashqy baqylaý jumysy kezinde anaý aıtqandaı tártip buzýshylyqty baıqamadyq.
Bizdiń top Oralǵa jetkennen keıin №614 «Oral-Aqtóbe» poıyzyna aýysyp mindik. Poıyz bastyǵy Almas Myrzaǵulov vagondardyń bárine jolaýshylar ornalasqanyn alǵa tartty. Bul poıyzdy tekserý barysynda da bas jaryp, kóz shyǵaratyndaı óreskel kemshilikterdi baıqaı qoımadyq. Jolserikterden ózderin «Sizderge bastyqtaryn revızor qyzmetiniń bas menejerleri jýrnalısermen birigip, poıyzdy tekseretini týraly eskertip qoımady ma?» degen suraǵymyzǵa da jaýap berdi.
– Joq, sizderdiń jol boıyn tekserip jolǵa shyqqandaryńyzdy bizge eshkim eskertken joq. Iá, jolaýshylar tasymaldaý salasyna qatysty túrli áńgimeler aıtylatyny jasyryn emes. Biraq onyń bári ótkenniń enshisinde qalǵan dúnıeler. Qazir jolaýshylar tasymaly salasyndaǵy tártiptiń saqtalýyna árbir poıyzdyń brıgadasy múddeli. Eshqandaı jolserik pandemıa kezinde ortaq erejege qaıshy áreketke baryp, jumystan shyǵyp qalǵanyn qalamaıdy. Jolserikter kásibine adaldyq tanytyp, ózine tapysyrylǵan jumysty joǵary deńgeıde oryndasa, qosymsha syıaqy alatynyn biledi. Búginde pandemıaǵa baılanysty QTJ jol júrý bıletin halyqqa aıtarlyqtaı paıyzdyq jeńildikpen usynyp otyr. Mundaı jaǵdaıda jolaýshylar da poıyzǵa bıletsiz minip, zań buzbaıtyny belgili. Osy rette «Jolaýshylar tasymaly» AQ «Úzdik brıgada» baıqaýyn uıymdastyryp, halyqqa sapaly qyzmet kórsetken brıgadany marapattaý isin qolǵa alyp otyr. Úzdik dep tanylǵan brıgada qyzmetkerleri qosymsha syıaqyǵa ıe bolady. Sol sebepti qazir barlyq poıyz qyzmetkerleri baıqaýda top jarý úshin óz qyzmetin sapaly atqaryp jatyr. «Úzdik brıgada» baıqaýy jumysty sapaly atqarýǵa yntalandyryp otyrǵanyn aıtqym keledi, – dep №614 «Oral-Aqtóbe» poıyzynyń jolserigi aǵynan jarylyp áńgimesin aıtty.
Bir baıqaǵanymyz, pandemıa kezindegi saqtyq sharalary jolaýshylar tasymaly salasynyń úlken jaýapkershilik júktep, jumys sapasyn arttyrǵanyna kýá boldyq. Vagondardy aralaǵanymyzda «Jolaýshylar tasymaly» AQ qyzmetkerlerin qajetti zararsyzdanyrý zattarymen qamtamasyz etkenine kóz jetkizdik. Dárethanalar tap-taza.
«Jolaýshylar tasymaly» AQ-nyń barlyq jolserikteri jolaýshylardan koronavırýs anyqtalǵanda alǵashqy medısınalyq kómek kórsetip, vagon ishin zalalsyzdandyrý jumystary boıynsha daıyndyqtan ótken eken. Osylaısha, jol boıyndaǵy jaǵdaıdy baqylaǵanymyzda jolaýshylar tasymaly salasynda óreskel qatelikterdi kezdestirmedik. Poıyz qyzmetkerleri erejege sáıkes halyqqa qyzmet kórsetip jatqanyna kózimiz jetip qaıtty.
Nurlan QAZYǴULOV
