Alapes jazylmaıtyn dert emes, ol jazylady. Onyń emin jas qazaq dárigeri tapty. Asyl shópterden dári jasap, naýqastardy sol arqyly emdep, ondaǵan adamdy osy dertten aıyqtyrǵan dárigerdiń esimi – Suńqar Muqash.

Alapes aýrýynyń (vıtılıgo) emi joq degen baılam adamdar sanasyna ábden sińgen. Denedegi ala daq juqpaly aýrý túrine jatpaǵanymen, osy aýrýǵa shaldyqqandardyń kóbi jurtshylyq ortasynda ózderin yńǵaısyz sezinedi. Jas dáriger Suńqar Muqash qurǵan «Dostyq» Tıbet medısınalyq ortalyǵy dál osy alapes aýrýyna shaldyqqandardy emdep, talaı adamdy saýyqtyrǵan. Bul aýrýdyń emi bar degenge senbeıtinder kóp deıdi dáriger. Óıtkeni, búkil álemde bul aýrý jazylmaıdy degen túsinik bar. Tipti, damyǵan Eýropa elderiniń ózinde osyndaı oı berik ornaǵan.

Biz «Dostyq» Tıbet medısınalyq ortalyǵyna arnaıy baryp, dárigerdiń ózimen jáne emdelýshilermen suhbattasyp qaıtqan edik.

[caption id="attachment_25479" align="aligncenter" width="728"] Jas dáriger Suńqar Muqash[/caption]

Suńqar qaıdan bilim aldy?

Suńqar Muqash Qytaıdyń Qulja qalasynda dúnıege kelgen. Shynjań medısına ýnıversıtetin klınıkalyq medısına boıynsha úzdik bitirgen ol Qulja qalasyndaǵy «Dostyq» emhanasynda taǵylymdamadan ótip, óziniń biliktiligin jetildirgen. Sondaı-aq, óz qyzyǵýshylyǵy boıynsha kosmotologıalyq bezendirý, plasıkalyq operasıa jasaýdy úırenýge qulshynyp, osy salada aty málim dárigerlerden turaqty túrde sabaq alady. Suńqardyń teri aýrýlaryna den qoıa bastaǵan kezi de osy shaq.

«Plasıkalyq operasıa jasaý, ásirese qyzdardyń bet-pishinin bezendirý zaman úshin eń ótimdi kásip ekeni shyn. Ári medısınanyń bul túri álemge jyl ótken saıyn keń taralyp keledi. Baǵasy da qymbat. Elimizdegi (qazaqstandaǵy) qyz-kelinshekter plasıkalyq operasıa jasatýǵa beıim ekenin baıqadym. Osy jaqta óz kásibimdi ashyp, jumys bastaǵanymmen, operasıalyq ortalyq qurýdyń qıyndyǵyn túsindim. Qaǵazbastylyq basym ári sharttary da kóp. Lısenzıa alý qıynǵa soqty. Osy kezde elimizde túrli teri aýrýlary kóp ekenine kózim jetti. Qytaıdaǵy ustazdarym teri aýrýynyń túr-túrin ajyratyp, ony emdeýdiń joldaryn da úıretken edi. Sebebi, plasıkalyq operasıa jasaý úshin adam terisindegi ártúrli aýrýlardy jiti zerttep, oǵan operasıa jasaýǵa bolatynyna kóz jetkizý kerek. Onsyz bolmaıdy», – deıdi Suńqar Muqash.

 

[caption id="attachment_25476" align="aligncenter" width="640"] Psorıaz (sıyr temiretki) derti jazylady[/caption]

Sıyr temiretkisin (psorıaz) jazýǵa bolady

Dáriger teri aýrýlaryn emdeýdiń ozyq tásilderin jete ıgerý úshin Qytaıdaǵy ustazdaryna qaıta barady. Óziniń sózinshe, Qytaıdaǵy izdenis kezinde tek ustazdarynyń aıtýy boıynsha ǵana bilim almaı, Tıbet medısınasynyń burynǵy resepterin, medısınalyq kóne kitaptardy aqtarady. Aýrýlardy tek shóp dárileri arqyly emdeıtindikten, dárini de emshiniń ózi jasaıtyn kezderi kóp bolady. Mysaly, temiretkiniń túr-túri bar. Keıbiri tez jazylady. Endi biri adam denesine bir shyqsa, ómir boıy jazylmaıdy. Sıyr temiretkisin (psorıaz) emdeý úshin qandaı dári jasaý kerektigi óte kúrdeli proses.

«Psorıaz – adam janyn qınaıtyn ózgeshe aýrý. Deneńizge bir shyqsa, ómir boıy jazylmaýy múmkin. Kóp adamdar osy aýrýdyń zardabyn tartýmen ótedi. Bul naýqasqa shaldyqqan jandar temiretkiniń deneni dýyldata qyshytqanyna shydamaı, ózderin álemdegi eń baqytsyz jan dep sanaýy múmkin. Biz dál osy aýrýdyń da emin taptyq. Árıne, bul naýqasty emdep jazatyndar kezigedi. Biraq, bizdiń óz reseptimiz bar», – deıdi maman.

[caption id="attachment_25480" align="alignright" width="301"] Jámıla Asylbekqyzy[/caption]

Ol oqý kezinde qazaqtyń ejelgi emdik shópteri men Tıbettiń medısınalyq tájirıbesin ushtastyra bilgenin jasyrmaıdy. Qazir alapes, sıyr temiretkisi, súıel, bezeý, bórtken, qyshyma, esek jem, qysqasy, teri aýrýlarynyń túr-túrin emdep, halyqtyń yqylasyna bólenip júrgen dárigerdiń negizgi aqylshysy anasy – Jámıla Asylbekqyzy. J. Asylbekqyzy – Qulja qalasyndaǵy «Dostyq» atty ortalyq aýrýhanada uzaq jyl eńbek etken bilikti dáriger. 32 jyldyq jumys ótili bar kásibı maman qyzy Suńqardyń medısına salasynda oqýyn qalapty.

«Elge oralǵan soń osy ortalyqty qurdyq. Menen buryn anam kelip, shaǵyn emdeý ortalyǵyn ashqan edi. Alty jyl boldy. Men anamnyń biliktiligin paıdalanyp, ortalyqty teri aýrýlaryn emdeýge beıimdeı bastadym. Árıne, ózge de kóptegen aýrýlardy emdeı alamyz. Dese de, negizgi baǵytymyz teri aýrýlaryn emdeý».

[caption id="attachment_25477" align="aligncenter" width="719"] Alapesti emdeýge múmkindik bar[/caption]

 

Alapes... jazylady!

Jazylmaıtyn aýrý joq degen ras eken. Emdeýshisine kezigý kerek ol úshin. Suńqar Muqashtyń aıtýynsha, onyń tabandy izdenisiniń nátıjesinde alapes (vıtılıgo) pen sıyr temiretkisi (psorıaz) aýrýyna shaldyqqan naýqastardyń talaıy jazylǵan. Keıbiri shetelge baryp, qyrýar aqsha shashyp, eminen saýyqpaı oralypty. Aqyrynda, «Dostyq» ortalyǵyna jolyqqan.

«Kýbaǵa baryp emdelip, túk nátıje shyqpaǵan soń elge kelgen Arýjan esimdi 13 jasar qyz boldy. Bizge kelip alapes dertinen tolyq aıyqty. Sondaǵy qýanyshyn kórseńiz ǵoı... Ondaı emdelýshiler kóp. Bir qyzyǵy, elge osy aýrýdan saýyqqandaryn aıtýdan qashady. Alapes boldym degen sózden namystanady».

Dáriger osylaı deıdi. Bizdiń bilgenimiz, alapes derti tuqym qýalaıdy. Ol juqpaly emes. Qyshytpaıdy, iriń aqpaıdy. Bul adam denesindegi qara mılanın degen dárýmenniń kemdiginen bolatyn aýrý. Al ony emdeýdiń joly san qıly. Ár pasıenttiń jaǵdaıyna qaraı emdik dárilerdi taǵaıyndaıdy.

«Keıbir dárilerdi Qytaıdan arnaıy jasatamyz. Tek qana osy aýrýlarǵa qajetti dáriler jasaıtyn ortalyqtarǵa baramyz. Endi keıbirin ózimiz jasaımyz. Onyń qupıasy kóp. Arnaıy reseptimiz bar. Ony jasaý úshin uzaq jyl eńbek ettik. Ár naýqastyń óz jaǵdaıyna qaraı dári jasaýdy da jetildirýge týra keledi. Biz alapes pen sıyr temiretkisin tolyq jaza alatyndyǵymyzǵa sengendikten, endi ashyq aıta alamyz», – deıdi dáriger.

Osy aýrýǵa shaldyqqandaryna uzaq ýaqyt bolǵandardy emdeý qıynyraq. Ásirese, jasy egde tartqandardy tolyqtaı jazý úshin uzaq ýaqyt kerek ári dárigerdiń aıtqan erejesin buzbaı, turaqty emdelý mańyzdy. Al jastar bul aýrýdan tez saýyǵady. Sebebi, olar fızıologıalyq turǵydan jetilý ústinde bolǵandyqtan, saýyǵýlary da jeńil.

«Keıbir naýqastar birer kúnnen soń eshqandaı ózgeris joq dep oılaıdy. Bul aýrý kemi 1 jyl ýaqyt turaqty em qabyldaýdy qajet etedi".

Dáriger Suńqar Muqashtyń paıymynsha, alapes pen sıyr temiretkisi, odan ózge de túrli teri aýrýlary ekologıaǵa, iship-jemniń sapasyna, adam kóńil-kúıiniń turaqty bolmaýyna, ishki psıhologıalyq tepe-teńdiktiń joqtyǵyna baılanysty paıda bolýy múmkin. Bul aýrýlardan tez saýyǵý úshin adamǵa senim, erik-jiger kerek.

[caption id="attachment_25481" align="alignright" width="316"] "Dostyq" medısınalyq ortalyǵynyń jarnamasy[/caption]

«Dostyq» ortalyǵynan jazyldym

Erejepgúl ADYRBEKOVA, 60 jasta:

Bul dert jabysqaly uzaq jyl boldy. Bul dertten aıyǵý úshin talaı jerge bardym. Kóbi emi joq ekenin aıtyp, shyǵaryp salatyn. Elden estip, «Dostyq» Tıbet medısınalyq ortalyǵyna baryp, 6 aı boıy úzdiksiz emdeldim. Qazir syrqatymnyń 90 paıyzy aıyqty. Sońǵy em alýǵa otbasylyq jaǵdaıǵa baılanysty bara almaǵam. Endi qaıta dári alyp, syqpa maılaryn jaǵyp, emdele bastadym. Meniń syrqatymdy biletinder bul aýrýdan qalaı aıyqtyńyz dep surap jatady. «Dostyqqa» aıtar alǵysym mol. Eń bastysy, senim kerek. Qandaı aýrý bolsa da, onyń shıpasy bar.

Aınur ÁBDİHALYQOVA, 36 jasta (8702 193 62 98):

32-33 jasymda balaly boldym. Osy kezde vıtılıgo derti biline bastady. Juqpaly emes, qyshytpaıdy, aýyrtpaıdy. Biraq topty ortada, adamdar arasynda ózińdi qatty yńǵaısyz sezinesiń. Kóp jerge bardym. Neshetúrli em qoldandym. Biri de kómektespedi. Aqyry, elden estip «Dostyqqa» bardyq. Ortalyq dárigeri Suńqar Muqash bul derttiń neden paıda bolatynyn, adam aǵzasynda qandaı ózgeristerdiń júretinin egjeı-tegjeıli túsindirdi. İshetin jáne jaǵatyn dáriler berdi. Eki aı boıy úzbeı qoldandym. Qarasam, eshqandaı ózgeris baıqalmaıdy. Kóńilim qulazydy. Dári qoldanýdy toqtatqym keldi. Kezekti ret tekke shyǵyndaldym ǵoı dep oıladym. Biraq dári ishýdi jáne jaǵýdy toqtatpadym. Úmit ettim. 3 aıǵa jetpeı, aq daqtardyń ortasynda sekpil tárizdi qara qoshqyl daqtar paıda bola bastady. Kóp ótpeı-aq ózimniń burynǵy terim qalpyna keldi. Qýanǵanymdy kórseńiz ǵoı. Qolym, júzim, moınym... bári óz qalpyna keldi. Joldasym ekeýmiz alyp-ushyp «Dostyqqa» bardyq. Rahmet aıttyq. Odan beri eki bala bosandym. Sol kezde burynǵy dert qaıta paıda bolady. Men dereý ortalyqtyń dárilerin qoldanamyn. Shúkir, qazir qulan-taza aıyqtym.

Eń bastysy, bul dertten aıyǵýyma Alla, sodan keıin «Dostyq» ortalyǵy kómektesti. Ózim sekildi dertke shaldyqqandardyń bárine ortalyqqa baryńdar, úmit úzbeńder dep aıtyp júremin.

Túıin: Teri aýrýynyń kez kelgen túri boıynsha emdelgińiz kelse, "Dostyq" ortalyǵyna habarlasyńyz. Telefondary: 8708 6290537, 8708 629 08 36, 8708 629 05 37.