Jýyrda Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev birneshe elge memlekettik saparmen bardy. Saıasattanýshy Ashat Qasenǵalı bul saparlardyń Qazaqstan úshin qandaı mańyzy baryn aıtty, - dep habarlaıdy Dalanews.kz.
Prezıdent ótken aptada Mońǵolıaǵa memlekettik saparmen baryp, birqatar kelisim jasady. Odan soń Fransıaǵa Makronnyń shaqyrtýy boıynsha bardy, qaıtar jolda Bishkekte Túrki memleketteriniń jıynyna qatysty.
"Mońǵolıa. Mońǵolıa men Qazaqstan taýar aınalymyn jarty mlrd dollarǵa jetkizý týraly ýaǵdalasyp qaıtty. Bul kóp qarjy emes. Biraq Mońǵolıanyń múmkindigi de úlken emes. Halyq sany az, ekonomıkasy da kishi. Deı-tura, Mońǵolıa bizge mańyzdy eldiń biri dep oılaımyn. Óıtkeni ekonomıkalyq baılanystan bólek, Mońǵolıadaǵy sany jaǵynan ekinshi halyq qazaqtar sanalady. Bul da bolsa Mońǵolıamen qarym-qatynasty ulǵaıtýǵa sebeptiń biri dep sanaımyn. Sandardy qarasam 100 myńnan asady deıdi. 100-120 myńnyń arasynda. Mońǵolıadaǵy halyqtyń sany 3,5 mln bolsa, sonyń bir 4-5 paıyzy qazaqtar", - dedi sarapshy.
Saıasattanýshy Fransıa saparynyń mańyzyna toqtaldy. Bul el - ıadrolyq qarýy zańdastyrylǵan álemniń bes alpaýytynyń biri.
"Fransıanyń múmkindigi de mol. Bereri de, alary da kóp el. Bizden tonnalap munaı alady, astyq alady, fosfor alady. Al biz ne alamyz? Bir jylda 11 ushaq, 820 dana túrli tehnıka (búldozer, júk kóterý tehnıkalary, arnaıy tehnıkalar), 1100 transformator, 195 traktor alyppyz. LSM keltirgen sandar solaı deıdi. Odan bólek 921 tonna túrli átir, kosmetıka taǵy bar. Fǵánsýzdar átirdiń ata-babasy ǵoı. Ol jaǵyn qatyrady. Myńdaǵan tonna dári-dármek taǵy alyppyz. Bul á degende aýyzǵa túskeni. Aıtylmaǵan usaq-túıek jetedi. Fransıanyń taǵy bir ereksheligi, ol álem boıynsha atom tehnologıasyndaǵy kóshbasshy eldiń biri. AES boıynsha bilimi alǵa basqan el. Ózinde ondaǵan reaktor tur.
2023 jyl Fransıa úshin jaǵymdy bolmady. Nege? Sebebi Afrıkadaǵy birneshe elde tóńkeris bolyp, Fransıa birqatar yqpal etý aımaǵynan aıyrylyp qaldy. Afrıkadaǵy birneshe elden ýran alyp otyr edi. Edel-jedel Makron tyǵyryqtan shyǵar joldy izdedi. Qarashada qar ushqyndatyp Astanaǵa keldi. Kelisim jasasty. Artynsha Ózbekstanǵa attandy. Kelisim jasasty. Makron qazaq pen ózbekten ýran surap keldi deıdi sarapshylar", - deıdi ol.
Sarapshy Fransıanyń AES salasyndaǵy áleýetin Qazaqstan paıdalaný kerek dep baǵamdady.
"Fransıa Qazaqstanǵa AES boıynsha taptyrmas el dep sanaımyn. Aqyry AES salynady eken. Meıli tipti ol konsorsıým bolǵan kúnniń ózinde de, AES-tiń mańyzdy qurylysyn osy salada atomnyń elektronyn shashyp, ıadrosyn ishken Fransıa sıaqty el salýy tıis qoı. Osy saparda bul talqylandy dep oılaımyn. Fransıa qarý salasynda da myqty memleket. Parıj álemde qarý satý boıynsha Máskeýdi artqa tastap, ekinshi orynǵa shyqty. Birinshi orynda Vashıngton tur", - dedi saıasattanýshy.
Fransıadan keıin Toqaevtyń ushaǵy Bishkekke ushty.
"Bishkek. Bishkektegi otyrys ózimiz ǵoı. Ózimiz degenim – TÚRKİLER. Túrki memleketteri jyl saıyn birneshe márte bas qosady. Buryn keńes edi, qazir uıym boldy. Baǵyty bar, jospary bar. Arnaıy baǵdarlamalary bar. Jyl ótken saıyn qanaty qataıyp keledi.
Fransıa, Mońǵolıa, Túrki álemi. Aldaǵy aptada Ázerbaıjanda SOR29 konferensıasy ótedi. Qazaqstan basshylyǵy barýy múmkin. Qaqtyǵystary artyp, mámilesi azaıa túsken sátte, kópvektorly saıasatty ustap qalý úshin baılanysty barlyq tarappen arttyra túsý mańyzdy. Basqa jol joq", - dep túıindedi ol.
