Joldaýda elimizdiń saıası júıe men ákimshilik-aýmaqtyq qurylymdardy ózgertýge basymdyq berildi. Bul joldaý qazaq jeriniń aýmaqtyq áleýetin eksheleýge baǵyttaldy. Prezıdent oblys ortalyqtaryn quryp, qazaq halqynyń babalardan mıras bolyp kelgen qasıetti aýmaqtaryna reformalar jasaýy. Semeı aımaǵynda Abaı oblysyn, burynǵy Jezqazǵan aýmaǵynda Ulytaý oblysyn qurý, al Almaty oblysy óńirin eki aımaqqa: Jetisý jáne Almaty oblystaryna bólip, ortalyǵyn Taldyqorǵanǵa ornalastyrýdy usyndy. Bul bastama – atalmysh aımaqtardyń ishki ınfraqurylymynyń nyǵaıýyna, ekonomıkalyq damýy men órkendeýine yqpal etetini daýsyz. Eń mańyzdysy – aýmaqtyq daýlardyń týyndaýyn aldyn ala joıýǵa yqpal etedi dep oılaımyn. Ata-babalarymyzdan mura bolyp qalǵan keń-mol jer aýmaǵymyzdaǵy baıyrǵy tarıhı ataýlardy qaıta jańǵyrtý – bul bizdiń rýhanı áleýetimizdiń de arta túsýine dańǵyl jol ashady. Memleket basshysynyń el aýmaǵyndaǵy ákimshilik-bólinistik ózgeristerge kóńil bólýi eldigimizdiń, memlekettiligimiz ben qazaq halqynyń ejelden azat halyq ekendigin úlgi retinde kórsetkisi kelgeni dep paıymdar edim. Búgingi tańdaǵy ekeýi de bir dinı senimdi, bir tildi ustanǵan, bir terıtorıalyq aımaqta ósip-óngen elder – Reseı men Ýkraınanyń arasyndaǵy qaqtyǵystar tusynda bul reformalar halyqaralyq deńgeıde mańyzǵa ıe, eldigimizdi jańǵyrtýǵa baǵyttalǵan mańyzdy qadam.
Al endi Prezıdent joldaýynda úsh aımaqqa ákimshilik-bólinistik reformalar jasady. Ol Semeı óńirinde qazaq halqynyń rýhanı qazynasy, kemeńgeri Abaı Qunanbaıulynyń esimimen oblys qurý týraly bastama kóterdi. Prezıdent óz sózinde ishki ınfraqurylymy qıraǵan Semeı qalasyna kóńil bólinip, oblys ortalyǵy etýdi tapsyrdy. HVIII ǵasyrdyń basynda qurylǵan Semeı qalasy óz dáýirinde alys-jaqyn elder arasyndaǵy saýda-sattyq, aıyrbas kesheniniń, bilim oryndarynyń negizgi ordasy bolǵan.
Jetisý jeri – sonaý 1916 jyly oryn alǵan ult-azattyq kóterilisterdiń negizgi oshaǵy bolǵan aýmaq. Jetisý – ońtústik jáne ońtústik-batysynda Tán-SHan taýlarynyń jotalarymen, soltústiginde Balqash kólimen, shyǵysynda Jońǵar Alataýymen túıisedi.
Al endi, memleket basshysynyń Ulytaý oblysyn qurý jónindegi sheshimin – birer jyl buryn, ıaǵnı, 2014 jyly bul qasıetti mekenge arnaıy barǵan Tuńǵysh Prezıdent N.Á. Nazarbaev strategıalyq salmaǵy basym «Jezqazǵan – Beıneý» jáne «Arqalyq – Shubarkól» temirjol magıstraldarynyń tusaýyn kesip, kıeli Ulytaý jeriniń tarıhy týraly mańyzy zor suhbatynda aıtyp ótken bolatyn. Mine, prezıdent Q. Toqaev ta Saryarqanyń tósindegi, ǵylymnyń atasy Qanysh Sátbaev dúnıe esigin ashqan topyraq, «Qazaqstannyń injý-marjany» atanǵan – Ulytaý jerine erekshe nazar aýdarýdy alǵa tartty.
Bir qýantarlyq jaǵdaı, Prezıdenttiń joldaýynda memlekettilik, eldik rýhtyń basym ekendigin ańǵardym. Meniń oıymsha, joldaý –babalarymyzdyń qalǵan qasıetti elimizdiń árbir aýmaǵynyń tarıhı jáne kıeli oryndaryn jańasha úlgide damytý men tarıhı qundylyqtarymyzdy jańǵyrtýǵa rýhty serpin beredi.
Aqnur ORALOVA, Sh. Ýálıhanov atyndaǵy Tarıh jáne etnologıa ınstıtýtynyń ǵylymı qyzmetkeri
