Qolǵa qalam alýǵa sol Nurekeńniń úzdik replıkalary sebepshi bolǵanyn jasyrmaımyz (sonymen qatar kókeıde júrgen biraz oıǵa da qozǵaý saldy). Umytpaı turǵanda birden aıtaıyq, erteńgi kúni ártis depýtat «suhbatymnyń ár jerin úzip alyp, aıtar oıymdy buryp áketipti» dep aqtalmaı-aq qoısyn. Bári túsinikti, anyq.
Úlken suhbattyń eki-úsh mınýtqa syıǵyzǵan tartymdy tustaryn tyńdaǵanymyzda, bizdiń zań shyǵarýshy organnyń qanshalyqty degradasıaǵa túskenin baıqadyq.
Suhbatqa oralsaq, Nurlan Álimjanǵa jýrnalıs «aılyǵyńyz qansha» dep naqty suraq qoıady. Óz kezeginde ártis depýtat kibirtiktep, bul suraqqa qınala-qınala jaýap bergen eken.
Sondaǵy Nurekeńniń jaýaby: «500 myń teńgeniń ar jaq, ber jaǵy» dedi.
Dál qazirgi jaǵdaıda 500 myń teńge bilikti mamannyń túsine kirmeıtin aılyq qoı, ákem. Biraq ártis depýtattyń áńgime aýanynan 500 teńgeni azyrqanyp otyrǵanyn sezgendeı boldyq (nemese aılyǵy jaıynda áńgime qozǵaǵannan uıaldy-aý deımiz).
Iá, sahnada án salyp, keshke bir toı-tomalaq basqaryp, birneshe myń dollardy birer saǵatta qaltaǵa basyp júrgen ártis úshin bul túk emes ekenin túsinemiz.
Shyndyǵynda, 500 myń teńge Nurlan Álimjannyń elordanyń sýyǵynda ertemen turyp, jaýrap, uıqysyn buzyp jumysqa barýyna turmaıtyn aqsha ǵoı. Óıtkeni ártister 500 myń teńgeni bir toıda ádemi ánin aıtyp-aq tabatynyn qazir bes jasar bala da biledi.
Sol sebepti Nurlan Álimjan bul jumystyń aılyǵyna qyzyǵyp depýtat boldy degenge óz basymyz senbeımiz. Alaıda...
Kez kelgen jumystyń aılyǵy adamǵa motıvasıa beretin negizgi faktor. Biraq bizdiń halyq qalaýlylarynyń arasynan «depýtattyq mandattyń aılyǵyna qyzyǵyp depýtat boldym» dep áńgime aıtqan depýtat estisek qulaǵymyz kereń bolsyn. Biraq jurttyń bári depýtat bolýǵa qumar.
Ádette depýtattar «eldiń múddesin kózdep depýtat bolýǵa bel sheshtim», «joǵarydaǵy úlken kisilerden usynys túsken soń, on ret oılanyp, toǵyz ret tolǵanyp sheshim qabyldadym» degen tizesi shyqqan áńgimeni aıtyp jatady ǵoı.
Demek, adam balasy depýtattyq mandattyń aılyǵyna qyzyǵyp, bul jumysqa umtylmaıtyny anyq. Depýtat bolý úshin bir deńgeıge... jetip, tanymal bolýyń kerek. Sodan keıin ǵana qos shatyrly Parlamentke qaraı jol ashylady.
Depýtattyń aılyǵy olar úshin «mızer» bolýy múmkin.
Depýtattyń aılyǵyna qyzyqsa, qarapaıym halyq qyzyǵar. Sony sóz qylady, aılyǵyn alǵa tartyp, jumysyna baǵa bergen bolady. Qyzyq.
Bizdiń bir baıqaǵanymyz, depýtattar, ákimder, mınıstrler qyzmettiń aılyǵyna qyzyqpaıdy.
Olar «qyzmettiń aılyǵyna qyzyqtym» dep ashylyp áńgime aıtqan emes.
Kerek deseńiz, bir kúnde ǵaıyptan taıyp «depýtattar aqysyz-pulsyz halyq múddesi úshin jumys istesin» degen jarlyq shyqsa, halyq qalaýlylary Parlamentti tastap bet-betimen bosyp ketpeıdi. Bári bylǵary portfelin arqalap, dym bolmaǵandaı jumysqa keletinine senimdimiz.
Sol kezde «oıbaı, aqysyz-pulsyz jumys isteýge kóngen qandaı azamattar» dep eńirep jylap jiberýińiz múmkin.
Biraq el úshin jalaqysyz jumys isteýge daıyn depýtattar analar eńirep, shetelden kólik tasyǵan jurt ulardaı shýlaǵanda bir depýtattyq saýal joldaı almaǵany eske túskende, kózińizdiń jasyn jeńińizben súrtip, túpsiz tereń oıǵa shomyp keter edińiz...
Iá, depýtat degen qyzmettiń jalyna jarmasqan jandardy túsinip bolmaısyń. Bári bir tıp, aıtatyn áńgimeleri de bir. Bir sózben aıtsaq, aılyǵy jaqsy bolǵanymen, qyzyqsyz qyzmet. Ony ártis depýtat Nurlan Álimjannyń áńgimesinen ańǵarýǵa bolady.
Qyzyqsyz bolǵandyqtan shyǵar, Nurekeń depýtattyq qyzmetpen qatar ánshilik, tamadalyq kásibimdi qatar alyp júremin dep ashyp aıtty.
Iá, úlken zalǵa kúnuzaq qamalyp otyrǵansha, toı toılap, án aıtyp, bı bılep máz-meıram bolyp júrgenge ne jetsin. Ártis depýtattyń bul oıyn qalaı qoldamaısyń.
Ótkende blogerlerge suhbat bergen óner ıesi Baýyrjan Ibragımov: «Kezinde depýtat bolý jaıynda usynys tústi. Árekettenip kórdim. Biraq saılaý aıaqtalǵannan keıin bir úlken kisige aqsaqaldar aıtqan soń jol berdim. Jalpy, depýtattyq qyzmet úlken jaýapkershilikti qajet etetin jumys qoı» dep depýtat bolýdy óte qıyn is retinde sıpattaǵan bolatyn.
Al Baýkeńniń áriptes inisi Nurlan Álimjan depýtat bola júrip, ánshilik, asabalyq kásibin qatar alyp júretinin aıtqanda, depýtattyq qyzmet anaý aıtqandaı qıyn sharýa emes shyǵar dep taǵy da qalyń oıdyń qushaǵyna qoıyp ketesiń.
Túnimen toı basqaryp, án salǵan adam kúndiz halyqtyń taǵdyryn sheshetin zań jobalary talqyǵa túskende qandaı kúıde otyrady eken, á?..
Jaraıdy, Nurlan Álimjanov boıynan qýaty qaıtpaǵan jas jigit qoı, mundaı «jankeshti» jumysqa shydar. Ózi aıtqandaı, «basynan tútin shyqsa da» bir amal tabar. Oǵan nesine basymyzdy qatyramyz.
Biraq Nurekeńniń myna áńgimesin estigen soń birneshe jumysty qatar alyp júrgen «eńbekqor» ánshi-ártister tanystaryn jaǵalap, aldaǵy saılaýda depýtat bolýǵa umtylmasyn.
Osydan 7-8 jyl buryn ánshilerdiń bári tanymal bolý úshin telearnada habar júrgizip, telearna jýrnalıseriniń nanyna talasyp edi. Aıtpaqshy, ataǵy jer jarǵan ártis, ánshi, komıkterimiz jýrnalıserdiń ǵana emes, kásibı kıno rejıserlerdiń de nápaqasyna ortaqtasyp, kıno salasyn tolyqtaı bolmasa da 70 paıyzyn jaýlap alǵany jasyryn emes.
Aldaǵy biraz jylda Nurlan Qoıanbaev «Qazaqfılmdi» tizgindep, «Bıznes po kazahskıı 10» degen fılmin túsirip jatsa, óz basymyz tańǵalmas edik.
Óz basymyz ánshi, ártisterdi halyq tanıdy eken dep tesik-qýysqa tyqpalaı berýdiń jóni joq dep sanaımyz. Eger jaǵdaı osylaı jalǵasa berse, saıası popýlızmniń batpaǵyna belsheden bata beretinimiz anyq.
Aıtpaqshy, áleýmettik jelini kezip júrgen Nurlan Álimjannyń suhbatyn tyńdaǵan bir oqyrman kóńilge qonymdy oı aıtypty. Oqyrman Nurlan Álimjannyń ózi memlekettik qyzmetker bola tura (depýtat qoı) toıǵa shyǵyp, asaba bolyp kásipkerlikpen aınalysyp júrgeni zańǵa tompaq keletinin alǵa tartypty.
Rasynda da, toı basqaryp, elden aqsha alsań bul kásipkerlik emes pe? Bizde laýazymdy qyzmetkerlerdiń kásipkerlikpen aınalysýyna tyıym salynǵan. Muny Nurekeńniń bilmeýi múmkin emes.
Depýtattyń zańǵa boısunbaǵany qalaı bolar eken?
Nurlan JUMAHAN
