Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri, teatr rejıseri, Muhtar Áýezov atyndaǵy Qazaq memlekettik akademıalyq drama teatrynyń dırektory Ashat Maemırov azamattyq nekedegi áıelin óltirdi dep aıyptalǵan eks-mınıstr Bıshimbaevtyń isine qatysty pikir bildirdi, dep habarlaıdy Dalanews.kz.
“Teatrda anshlag bolyp qalatyn qoıylymnyń biri - “Gaýhartas”. Dál qazir osyndaǵy Tastan men Saltanttyń oqıǵasy Qýandyq pen Saltanattyń oqıǵasyna aýysyp ketti. Kúnde teatr tamashalap, sot kórip otyrmyz. Jalpy "Gaýhartas" óz aldyna, Bıshimbaevtyń oqıǵasynan ne sabaq alýǵa bolady?” dep júrgizýshi suraq qoıady.
Rejıser bul qaıǵyly oqıǵa teatr ujymyna aýyr soqqy bolyp tıgenin jetkizdi. Aıtýynsha, qoıylymdy tamashalaǵan jandar tereń oıǵa batyp, erekshe áserlenip shyǵady.
“Ómirdegi Saltanattyń bastan ótkergen oqıǵasy bizdiń akterlerge qatty áser etti. Ony kelgen adamdardyń kópshiligi aıtyp ketedi. Bul ne? Sonda qazaq ózgermegen be? 1967 jyly jazylǵan týyndy. Odan beri qanshama ýaqyt ótti, qanshama ózen aqty, qanshama kól sarqyldy. Nege ózgermeımiz? Sondyqtan bul árıne júrekti aýyrtatyn jaǵdaı.
Sebebi bárimizdiń ápkemiz ben qaryndasymyz bar. Muny jasaǵan jigit qazaq jigitine etalon bola almaıdy. Oǵan baılanysty búkil jigitti birdeı syzyp ta tastaýǵa bolmaıdy. Biraq turmys quratyn qyzdardyń kópshiligin úreılendirip alǵan joqpyz ba degen oı keledi. Men qazir sony oılap júrmin”, - deıdi óner ıesi Sadaq Media-ǵa bergen suqbatynda.
Onyń sózinshe, bul jaǵdaı ulttyq tárbıeniń durys dáriptelmeýinen oryn aldy.
“Qazir otyryp alyp bir otbasynyń taǵdyry dep aıtýǵa bolmaıdy. Jalpy osy bir oqıǵa qazaq qoǵamyn dúr silkindirý arqyly kóptegen máseleniń betin ashyp ketti. Ásirese, myna áýlettegi ákeniń, ananyń tárbıesin. Materıaldyq qundylyq adamǵa baqyt sezimin syılaı almaıdy. Rýhanı qundylyq bolýy kerek.
Kez kelgen adamda rýhanı negiz bolýy kerek. Sonda rýhanı tamyry myqty adam qoǵamǵa da, ultqa da qyzmet jasaıtyn azamat bolady. Onyń birneshe shet tilin bilgeninen ne paıda? Eger ol bir arýdy aıalaı almasa, ony baqytty ete almasa jáne ulttyq kózqarasy óte tómen bolsa? Sondyqtan menińshe, urpaq tárbıesinde ulttyq rýhanı qundylyqtarymyz saltanat qurmaıynsha, osy dúnıeler qaıtalana beredi. Bul júrekti qatty aýyrtady ”, - deıdi ol.
Sonymen qatar rejıser aldaǵy ýaqytta osy oqıǵa jelisinde qandaı da bir týyndy jaryqqa shyǵýy kerek degen oıyn aıtty.
“Meniń oıymsha, bolashaqta bul týraly kınotýyndy mindetti túrde túsirilýi kerek dep esepteımin. Munyń “atyn solaı qaldyra ma, qaldyrmaı ma?” bilmedim. Biraq muny adamnan jasyrǵanyńmen, Alladan jasyra almaısyń. Menińshe, bizdiń memleket te osydaı bir ádiletti sot prosesi qalaı bolýy kerek ekenin kórsetip otyr dep esepteımin. Osy sottyń aıaǵy jáne eldiń kókeıindegi nárseni oryndaıtynyna men senemin.
Sebebi teginnen tegin eshteńe bolmaıdy. Bir áttegen-aıy sotty qasymyzdǵy kórshi memleketterimiz ǵana emes, álem qarap otyr. Meni sol qatty oılandyrady. Uıat degen nárse bolady. Sol uıattan kóp adam órtendi-aý dep oılaımyn. Qazaqtyń súıekke tańba degeni sol. Mundaı jaǵdaılardy, mundaı adamdardy elden alystatyn bolǵan. Túrme turǵyzbaǵan. Biz babalardyń urpaǵymyz ǵoı, abaqty salmaǵan”, - dep sózin jalǵady ol.
Osy tusta júrgizýshi de onyń sózin qostaı ketti.
““Qara naıza” degen qazaqtyń uǵymy bar ǵoı. “Qyz Jibekte” de Bekejannyń betine túkirip ketedi. Dál qazir el áleýmettik jeli arqyly Bıshimbaevtyń jeti atasyna deıin tergep, túkirip jatyr. Sondaı-aq qoǵamdyq sanada úlken bir transformasıa júrýde. Kóp er-azamat áıelderin syılamaıdy. Bul femınısterdiń bas kóterýi emes, bul jerde belgili bir deńgeıde qazaq halqy ózine-ózi esep berip jatqandaı kezeń sıaqty kórinedi”, - dedi júrgizýshi.
Al óner ıesi “Bıshimbaev isi” qoǵamdyq sanaǵa úlken bir silkinis bolǵanyn atap ótti.
“Osyndaı dúnıeler adamdy oılandyrady. Ózimizdiń jan saraıymyzǵa úńilemiz. Rasynda medaldiń ekinshi jaǵy bar. Ekinshi jaǵy menińshe “men eshqashan mundaı jasamaımyn” degen sóz. Munyń aıaǵy ne bolady áke egilip, ana ańyraıtyndaı? Bul qazir jasyratyn joq ulttyń qasiretin, sherin kórsetti. Ásirese, analardyń. Bul prosesti júz myńdaǵan adam qarap otyr. Neshe kúnnen beri mıllıondaǵan ortada bul áńgime bolyp jatyr.
Ásirese, myna óskeleń urpaq eshqashan osylaı jasamaımyn degen sıaqty dúnıelerdi aıtyp otyr. Bálkim, jaýyzdyqtyń tamyryn, qaıdan shyǵatynyn, oshaǵyn taný úshin, kórý úshin, "jaýyzdyq qaıdan paıda bolady? Zulymdyq neden shyqty? Meıirimsizdik adamnyń boıynda qalaı bolady?" degen dúnıeler keıbir kezde osyndaı oqıǵalar arqyly saralanyp otyrady. Ne bolsa da bizdiń urpaqty, bizdiń ultty, ásirese er-azamattardy silkip aldy”, - dep sózin qorytyndylady ol.
Eske salaıyq, kúni keshe Astanada azamattyq nekedegi áıeli Saltanat Núkenovany óltirdi dep aıyptalǵan burynǵy ulttyq ekonomıka mınıstri Qýandyq Bıshimbaevtyń toǵyzynshy sot otyrysy ótti.
Sot 12 alqabıdiń qatysýymen ótip jatyr. Onyń 10-y negizgi, ekeýi qosalqy. Olar 300 úmitkerdiń arasynan tańdaldy.
Bıshimbaevqa eki bap boıynsha aıyp taǵyldy: asa qatygezdikpen kisi óltirý (15 jyldan 20 jylǵa deıin nemese ómir boıyna bas bostandyǵynan aıyrý); qınaý (4 jyldan 7 jylǵa deıin bas bostandyǵyn shekteý nemese osy merzimge bas bostandyǵynan aıyrý).
