[caption id="attachment_12543" align="alignright" width="365"]
Baýyrjan Qaraǵyzulynyń koreı tilinde jaryq kórgen kitaby[/caption]
– Bul sharaǵa Azıa elderiniń Mádenıet mınıstrleri, vıse-mınıstreleri, zıaly qaýym ókilderi, aqyndar men jazýshylar, mádenıettanýshylar qatysty. «Azıa mádenıet ortalyǵy» - aty aıtyp turǵandaı qurlyqtaǵy ártúrli elder men ult, etnostardyń mádenı baılanysyn nyǵaıtý, birin biri syrttaı emes, ishteı tanýǵa, aralasýǵa kópir bolý. Ortalyq Azıanyń ár elinen bir kisiden delegat shaqyryldy. Qazaqstan tarapynan men qatystym. Mádenıet ortalyǵy ashylardan on shaqty kún buryn keldik. Erte kelýdegi sebebimiz, kitaptyń aýdarmasymen tanysý, onyń bezendirilýin kórý ári ańyz keıipkeriniń ulttyq mádenıettegi ornyn túsindirip, sýretshilermen birigip jumys isteý edi. Bárin tyńǵylyqty oılastyrǵan koreı halqynyń yjdaǵattylyǵyna, jaýapkershiligine tánti boldym. Meniń kitabyma ılústrasıa jasaǵan káristiń sýretshi qyzy Pak Se Óng óte alǵyr eken. Menen Aldar kóse týraly, ol ómir súrgen zaman jaıynda suraı otyryp, qazaqtyń keıipkerin káristiń ańyz áńgimelerimen baılanystyrýǵa tyrysty. Munysy káris balalaryn baýraýdyń joly bolsa kerek. Sondaı-aq, ulttyq keıipkerdik ózindik erekshelikterin de esten shyǵarǵan joq. Ár ańyzǵa jańasha mazmun berýge talpyndy. Kitappen jumys jasaýdyń koreılik úlgisin kórip, tańyrqadym. Bizdegi baspalar sekildi, ınternetten mazmunǵa saı sýret taýyp, sony kelsin-kelmesin boıaı salǵan joq. Ár detalǵa mán berdi.
– Bul kitaptan bólek, qandaı ıgi dúnıelermen tanystyń? Koreı ádebıetiniń búgingi jaǵdaıy týraly sóılese aldyń ba?
– Káris qalamgerlerimen tanysýdyń da oraıy keldi. Árıne, bir sapar aıasynda bárimen qoıan-qoltyq aralastym deı almaımyn. Biraz yqylasty áńgime, ózara suhbattar boldy. Qazaqstannyń, Ortalyq Azıanyń mádenı ómiri olar úshin tanys ári beıtanys eken. Tanys bolatyny, koreıler, túp tegimiz bir, arǵy tarıhymyz ortaq dep túsinedi. Beıtanys bolatyny, búgingi Ortalyq Azıa ádebıetin, mádenıetin kóp bile bermeıdi. Buǵan kináli olar emes qoı. Meni tańǵaldyrǵany, «Koreı ádebı aýdarma ınstıtýtynyń» jumysy boldy. Tolyqtaı memleket qarjylandyratyn mekemeniń basshysynyń aıtýynsha, ınstıtýt káris ádebıetin shetel tiline aýdarýmen aınalysady eken. Bir emes, 30 ulttyń tiline aýdarma jasaıdy. Ári sol tilderden ózderine tikeleı qotarady. Bilikti, bilimdi ulttyń ister tirligi. Talantty ádebıetshilerdi jastaıynan shetel tilin bilýge umtyldyryp, arnaıy oqytyp, aýdarma jasaý isine baýlıdy jáne olarǵa osy ınstıtýttan jumys beredi. Mundaı mekeme dál bizge kerek ekenin túsinesiń jáne oǵan moıyn bura qoıatyn shendilerdiń joqtyǵyna nalısyń. Áıtpese, tuıyq sheńberdiń ishinde júrip, bárinen biz myqtymyz deýdiń qanshalyqty kúlkili ekenin uǵynar kez áldeqashan jetken joq pa?!
– Bálkim, memleketke súıenbeı, belgili ádebı birlestikter osyndaı jumysty ózderi qolǵa alǵany jón shyǵar?
– Bizde ádebı birlestikter kóp. Eger shyndap qolǵa alam dese, 30 tilge aýdarmaı-aq qoısyn, tym quryǵanda 7 tilge – aǵylshyn, orys, qytaı, japon, káris, fransýz, nemis tilderine aýdarmashy daıyndaýǵa bolady. Qazir jas talanttar, aqyn-jazýshylar kóp. Jumys tappaı sendelip júrgenderi qanshama? Solardy arnaıy eki-úsh jyl oqytsa, «Bolashaq» sekildi baǵdarlamamen shetelge jiberýge kúsh salsa, jáne olardyń bilimin ońdy paıdalanýǵa talpynsa, memleketten grant alýǵa, qarjylaı kómek suraýǵa bolady. Mysaly, belgili bir ýnıversıtet ádebı aýdarma jasaıtyn mamandardy tárbıelese, oǵan jazýǵa qýaty bar jastardy qabyldap alsa, esh qıyndyq bolmas degen oıdamyn. Osynyń bárin uıymdastyratyn uqypty jumys kerek. Bilikti top kerek, Menejerlik kerek. Bizde "aýdarma isi" degen mamandyq bar. Onda oqıtyndar ártúrli sheter kompanıalaryna jumysqa turýdy kókseıdi. Kásibı ádebı, fılosofıalyq, ártúrli mamandyqtar boıynsha júıeli aýdarma jasaıtyndar joqtyń qasy.
– Búgingi koreı ádebıeti týraly ózderi qalaı oılaıdy eken?
– Koreılerdiń dramatýrgıasy, kınosy, teatry erekshe damyǵan. Demek, ádebıeti de osal emes. Eger ádebıeti zamanaýı úrdisterdiń bárine jaýap beretindeı deńgeıde bolmasa, basqa óner salasy da damymas edi. Bizdegi sıaqty, olar da kitap oqýdyń sırep bara jatqanyn aıtady. Biraq, báribir olardyń kitaptary on myńdaǵan taralymmen shyǵady ári satylady. Kitap saýdasy damyǵan. Qalamgerlerdiń ádebı agentteri bar.
– Budan bólek qandaı jańalyqtar boldy?
– Aýdarma ınstıtýty basshylyǵymen kezdesý kezinde Ortalyq Azıa ádebıeti týraly jaqsy áńgime órbittik. Olardyń qyzyǵýshylyǵy bar. Qazaq ádebıetin aýdarýǵa yntaly. Tek sonyń kózin taýyp, jónin nusqar arnaıy mekeme ıakı birlestik kerek. Qudaı buıyrsa, asylyq bolmasyn, keler jyly meniń kitabymdy káris tiline aýdarýǵa ýáde etti. Onyń bárin ýaqyt kórsetedi.
