«Aýdanymyzdyń ár eldi mekeninde ár túrli qajettilikteri men kóńil-kúıleri ártúrli turǵyndar turady desek, durys shyǵar. Mysaly, Kóktalda myńǵa jýyq turǵyn qandastar bolyp tabylady, olardyń Kóktal ishinde jeke «Nur besik» shaǵyn aýdany bar. Agrogorodokta - kópshiligi jergilikti turǵyndar. Bul - Selınogradtan beri osynda turyp jatqandardyń urpaǵy.
Negizgi problemalarǵa toqtalatyn bolsaq, búgingi kúni bul turǵyn úı alaptaryndaǵy júıeli máselelerdiń basym bóligi sheshilgenin aıta ketken jón. Eger ınfraqurylymǵa kelsek, Kóktal-2 - sonyń jarqyn mysaly. Jaryqtandyrý 100 paıyz sheshilgen, joldar asfálttalǵan, ortalyq gaz, sý, káriz qubyrlary tartylǵan, mektep bar, jaqynda ǵana «Qorǵaljyn» úlken alańy ashyldy. Qazir biz qazirgi jaǵdaıdy saqtaýmen jáne qolda bar ınfraqurylymdy jaqsartýmen aınalysyp jatyrmyz», - dedi aýdan basshysy.
Onyń dereginshe, Kóktalda da joldardyń 60 paıyzǵa jýyǵy asfálttalǵan. Ókinishke qaraı, asfált tóselmegen kósheler bar. Biraq eki jyldyń ishinde bul másele tolyǵymen sheshilmek. Búgingi tańda bul - negizgi suraqtardyń biri. Sonymen qatar, munda endi áleýmettik nysandardyń sany kóbeıedi. 2019 jyly munda Kóktal saıabaǵy ashyldy. Bul - búkil oń jaǵalaýdaǵy eń úlken saıabaq.
«Agrogorodok turǵyn alaby týraly aıtatyn bolsaq, munda kúrdeli problemalar bar. Sebebi, úıler shyn máninde batpaqty jerlerde ornalasqan. Oń jaǵalaýda ornalasqan tórt batpaq aımaqtyń barlyǵy Agrogorodok aýmaǵynda ornalasqan. Kóptegen turǵyndar úılerin erigen jáne jer asty sýlarynyń basyp qalýymen betpe-bet kelip otyr. Biraq bul másele de birtindep sheshilýde. Agrogorodok turǵyn alabynda bul máseleni kezeń-kezeńimen alyp tastaıtyn káriz jobasy ázirlenýde», - dep atap ótti Júsip Rahatuly.
Búgingi kúnniń basty taqyryby, árıne, baspana máselesi ekeni belgili. Bul búkil elordaǵa tán «tema». Halyq sanynyń qarqyndy ósýine baılanysty solaı qalyptasty. 2010 jyly qalada 600 myń adam turatyn bolsa, 2020 jylǵa qaraı 1 mıllıon 200 myń mejeden asyp kettik. Iaǵnı, 10 jylda elorda turǵyndarynyń sany eki esege ósti.
Ákim turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyǵynyń qyzmetine, ınfraqurylymnyń tozýyna baılanysty suraqtar da kóp ekenin jasyrmady. Máselen, qazir qys mezgiline qyzý daıyndyq júrip jatyr. Al kóptegen úılerde ınfraqurylymnyń tozǵany sonshalyq, munyń bárine qyrýar qarjy salý kerek. Turǵyndar úshin 10-15 mıllıon jınaý qymbat ári qıynǵa túsedi. Sondyqtan ákimdik jaǵdaıdan barynsha tıimdi shyǵýdyń nusqalaryn qarastyryp jatyr.
«Men aýdan turǵyndarymen kúnde sóılesemin. Birinshiden, bizdiń ınspektorlar otyratyn turǵyn alaptardyń ózderiniń chattary bar. Biz olarmen táýlik boıy baılanystamyz. Ekinshiden, búkil aýdannyń chaty bar, olar óz suraqtaryn jazyp, ótinishterin joldap, ashyq synap, alǵys aıta alady. Keıde ortalyq bóliktiń turǵyndary qala shetine tym kóp mán berilgenine renjip qalatyny bar. Bálkim, munyń sebebi bar shyǵar, biraq búginde osynda bar órkenıettiń ıgiligi shet aımaqtardyń turǵyndary úshin árqashan qol jetimdi emes ekenin túsiný kerek. Men únemi halyqpen esep berý kezdesýlerin ótkizemin, al shette kóterilip jatqan kúndelikti máseleler aýdannyń ortalyq bóliginiń turǵyndarymen talqylanbaıdy», - dedi Júsip Jumaǵulov.
Ókinishke oraı, ınternettiń jyldamdyǵy nashar, gazdandyrý jaqynda jetti, barlyq jerde joldar men trotýarlar joq. Biraq Kóktaldyń keıbir kóshelerinde bular múldem bolmaǵanyn da umytpaǵan jón. Sondyqtan turǵyn úı alaptary, turǵyndarǵa nólden derlik jaılylyq jasaý máseleleri basym.
Jaýapty sheneýnik Memleket basshysy shet aımaqtardy damytý mindetin ózi qoıǵanyn atap ótti. Onyń oıymsha, bul durys. Qalanyń ortalyq bólikterinde bar nárse barlyq aımaqtarynda bolýy kerek.
«Áleýmettik kómek týraly aıtatyn bolsaq, bul tek materıaldyq quraldarǵa ǵana qatysty emes. Ol densaýlyq saqtaý, bilim berý salasyna da qatysty bolýy múmkin. Eger adam materıaldyq kómek kerek degen suraqqa júginse, ony kórsetýge árqashan múmkindigimiz bola bermeıdi. Bizde qarjylyq kómek kórsetýdiń tikeleı tetikteri joq. «Eger adamǵa kómekteskiń kelse, oǵan balyq emes, qarmaq ber» degen sóz bar. Adam bizge qarjylyq kómek týraly suraqtarymen kelse, biz onyń ómiriniń barlyq salalaryndaǵy máselelerdi qamtýǵa tyrysamyz. Mysaly, biz densaýlyq jaǵdaıyn suraımyz. Ol biz sheshýge tyrysyp jatqan densaýlyq máselesin aıtady. Balalardyń tárbıesi, mektepke, balabaqshaǵa, qosymsha bólimderge barýyn suraǵan soń, olardyń da sheshimin tabýyn qarastyramyz. Mundaı jaǵdaılarda burynnan bar memlekettik baǵdarlamalardyń kómegi zor», - dedi Júsip Rahatuly.
Jaqynda aýdanda sońǵy segiz jyl boıy kóterilgen másele sheshimin tapty, shetkeri aımaq joǵary jyldamdyqty ınternetke qosyla bastady. Kezinde elordanyń sáýlettik kelbetin saqtaý úshin aýa arqyly symdardy tartýǵa tyıym salý týraly sheshim qabyldanǵan bolatyn. Eger ınternet tartý qajet bolsa, ony tek jer astynan tartý kerek. Biraq bul múmkin emes. Mysaly, Agrogorodok turǵyn alabynda tehnıkalyq dálizder tym tar. Gaz qubyry ótetin jerde buza almaıtyn belgili bir qaýipsizdik aımaǵy bar. Sondaı-aq zań boıynsha optıkalyq talshyq adamdardyń jeke menshigine áser etpeýi kerek. Osy sebepti jańa nusqalardy izdeýge týra keldi. Qala ákimi Altaı Kólginovpen kezdesýde osy másele ótkir qoıyldy.
«Biz symdardy áýe jelileri boıymen, ıaǵnı tirekter boıymen júrgizýdi sheshtik. Bul tirekter burynnan bar jáne biz olardyń boıymen ınternet jelisin salý múmkindigimiz bar. Investor ruqsat alǵannan keıin bul jumysqa kirisip ketti.
Árıne, biz ádemi sáýlettik kelbetti qalaımyz. Biraq obektıvti túrde qarasańyz, bul adamdar búgin órkenıettiń qarapaıym artyqshylyqtarynsyz qalýy kerek degendi bildirmeıdi, bul kórinis erteń qalpyna keltirilýi múmkin. Men osynda jáne qazir ómirimdi jaqsartqym keledi, tipti keıbir yńǵaılylyqty qurban etsem de», - dep túsindirdi aýdan basshysy.
Júsip Jumaǵulov aýdan turǵyndarynyń shamamen 54 paıyzy gazǵa qosylǵanyn jetkizdi. 2023 jyldyń kóktemine taman 100 paıyz qosylmaq.
Astana tarıhynyń bastaý alatyn tusy – Saryarqa aýdany. Munda adamdar bir-birin tanıdy, munda óte jyly dástúrler bar. Tipti, ınfraqurylymnyń ózi adamdardy bir-birine jaqyndatýǵa kómektesedi. Munda astanamyzdyń qalaı qurylǵany týraly estelikter jeterlik. Munda kóptegen tarıhı nysandar oryn tepken. Sonymen qatar, astananyń qalaı salynǵanyn kórgen jergilikti halyq ta osy aýdanda kóp.
«Búginde Kóktal-2 eldi mekeninde 800 oryndyq kópsalaly aýrýhananyń qurylysy qarqyndy júrgizilýde. Qurylys aıaqtalǵannan keıin kóptegen turǵyndar sol jaqqa baǵyt alady dep oılaımyn. Agrogorodok turǵyn alabynda Tilendıev dańǵyly, 36 mekenjaıy boıynsha saýda oıyn-saýyq ortalyǵy salynyp jatyr. Saryarqada bir ǵana kınoteatr bar ekeni barshamyzǵa málim. Kıim-keshek, kınoteatr, kóterme saýda ortalyǵy bar saýda oıyn-saýyq ortalyǵyn salýdy josparlap otyrmyz. Bul úlken júıeniń biri.
İri josparlar týraly aıtatyn bolsaq, «Nur Besik» yqshamaýdanyndaǵy ınjenerlik ınfraqurylym qurylysyn tolyǵymen aıaqtap jatyrmyz. 2019 jyldan beri onda kóshelerge asfált tóselip, 84 jaryqtandyrý baǵanalary ornatyldy, balalar oıyn alańdary salyndy. Bıyl ınfraqurylym – káriz, sý jáne kanalızasıa qurylysyn aıaqtaımyz», - dedi Júsip Rahatuly.
