Jıyrma bes qaıta aınalyp kelme-es-es saǵa-an...
Án úzdik-sozdyq úzilip jetti. Almanyń boıyn áldebir ókinish jaılaǵandaı boldy. Kózinen aqqan jas eshteńeni kórsetpeı tumandandyryp jiberdi. Qabyrǵany jaǵalaı júrip tósegine baryp jatty. «Jıyrma bes dedi, al men jıyrmada ǵanamyn ǵoı, nege men bulaı aýyrdym...» dep oılady ol tóbege kóz tigip jatyp, nege Sábıt mundaı ońbaǵan bolyp shyqty. Álde, Gúlzada...». Eshteńeniń baıybyna bara almaǵan ol sharshańqy keıippen uıyqtap ketti. Alma stýdenttik ómiriniń qyzyqty kúnderiniń kúıinishke aınalatynyn qaıdan bilsin. Bári de aıaq astynan bolǵan toıdan bastaldy.
Bul Sábıtke turmysqa shyǵyp, úılený toıy bolǵan kúni, munyń tórkininen eshkim kelmegen edi. Bóten ortamen tanymaıtyn adamdardyń arasynda qalǵan ol jaltaqtap Sábıtke qaraı berdi. Iá, áke-sheshesi kele almady. Qandaı ókinishti. Odan keıingi jaǵdaıy mynaý. Áli oqýyn aıaqtaý kerek. Al, bul bolsa, aıaǵynyn aýyrlap, ekiqabat bolǵanyna alty aı bolǵan kezde soqyrshek bolyp, ota jasaýǵa týra kelgen edi. Sodan beri qaraı eki jarym aıdyń júzi bolypty. Kúnnen-kúnge balanyń da salmaǵy ósip bara jatyr, ishiniń kesilip qaıta tikken jeri de kerilip janyna batyp aýyrady.
Almanyn soryna oraı kúıeýi de bir tynymsyz, jeńiltekteý bolyp shyqty. Bul tósek tartyp jatqan adamnyń kúıin keship, qozǵalýǵa ál-dármeni joq. Kún uzak tóbege qarap jatqandy ǵana biledi. Keı-keıde jalyǵyp uıyqtap ta ketedi. Áldekim esikti tarsyldata soqty. Alma uıkysynan shoshyp oıandy. Jaǵalaı baryp esikke jetip, ashyp edi qurbysy Gúlzada eken.
– Kúıeýin qaıda? – dedi ol áı-shaıy joq.
– Bilmeımin.
– Bilmegeni nesi... Alaıaǵyńa sálem aıt. Aqshany ákelsin, bolmasa syrǵamdy qaıtarsyn. Alma áldene dep aýzyn ashyp úlgergenshe, Gúlzada týflıin toqyldata basyp ketip te qaldy. Osy turǵanynyń ózi kúsh edi, entigip tósegine jata ketti.
«Bir aınaldyrǵandy shyr aınadyrady» demekshi, bulardyn basyna taǵy da bir is túsken edi. Osydan bir jyl buryn bolǵan oqıǵany kóz aldyna keldi. Ádettegideı Gúlzadanyń kúıeýiniń týǵan kúni ótip jatty.
Keshke bular da kelgen. Kesh ıesi Nurlybek erekshe óńdi jigit edi. Qıylǵan qara qastary, baqyraıǵan úlken ádemi qara kózderi, qyr muryny, juqa erini bári-bári asa bir jarasymdylyq tanytatyn. Onyń jany da ádemi, ınabatty bolatyn. Uıalshaq bolǵandyqtan, únemi kózin tómen túsirip sóıleıtin. Momyndaý kelgen buny Gúlzada erkine ábden kóndirip alǵan. Otyr dese otyrady, tur dese turady. Toı ústinde Sábıt esip sóılep otyrdy. Tipti, keı-keıde shamadan tys bósip te jiberedi. Alma aqyryn ǵana onyń tizesinen túrtip qaldy. Biraq, ony elen qylar Sábıt joq. Aınalasyndaǵylarǵa qur tilimen qýyrdaq qýyrýǵa aınalǵan. «Bıznesmen», «kommersant» ekenin aıtyp, áldebir «fırmasyn» aıtyp shalqyp otyr.
Almanyń kózi Gúlzadaǵa túsip ketip edi, ol Sábıtke iship-jep tesile qarap qalypty. Muny Sábıt te baıqaǵandaı... Alma aýyr kúrsindi. «Aqyrynyń qaıyryn bersin...» dep oılady ol ishteı. Sonymen týǵan kúndi toılaýdyń alǵashqy sáti de aıaqtalyp, jurt syrtqa demalýǵa shyǵyp jatty. Alma qasyndaǵy eki-úsh qyzben birge dastarhandy jınaqtaı bastady. Bólmeniń ishinde adam kóp, qapyryq bolǵandyqtan ol balkonǵa bettedi. Kenet... kenet áldekimderdiń kúbirlegen únin estigendeı boldy. Tanys daýystar...
– Iá, men saǵan býny bes qoı ǵyp qaıtaramyn!
– Ózin bilesiń ǵoı, Nurlybek jumyssyz, meniń jalaqym kúnkóriske jetpeıdi. Tek ekeýmizdiń aramyzda ǵana qalsyn.
– Bopty!
Alma balkonǵa shyǵyp karap edi, Sábıt Gúlzadany kushaqtap tur eken. Jalma-jan qolyn tartyp alǵan kúıi, sasqalaqtap bólmege kirip ketti. Bul Gúlzadanyń qasyna baryp turdy. Yrjalaqtaı kúlgen Gúlzada eki eli aýzyn áreń jınap, saýsaǵynyn arasyna qystyrǵan temekisin bir sordy da:
– Nemene, qyzǵanyp kettiń be? – dep surady.
– Joq...
Biraq, Almanyn kókeıinde «sender ózara nege kelisip júrsińder» degen oı tursa da, suraýǵa bata almaı, únsiz qaldy...»
Iá, sol joly Sábıtke Gúlzada kulaǵyndaǵy altyn syrǵasyn sheship bergen eken. Muny keıinnen bildi. Kúıeýinen suraǵan kezde, ol: «Fýı, men ol syrǵany satyp jiberdim de aqshasyna araq iship qoıdym. Aqymak, syrǵasyn bergen ózinen kórsin», – degen edi shimirikpesten.
Al, Gúlzadanyń adýyndy, soıqan minezin biletin Alma ishteı bir pálenin bastalǵanyn sezdi. Shynynda da, Gúlzada jıi kelgishtep ketti. Qaıta-qaıta Sábıtpen syrtqa shyǵyp jeke sóılesýdi shyǵardy. Kúıeýiniń janyna ne jetpeıtinin oılap, Alma dal boldy. Qudaıǵa shúkir, ata-enesi jıi qatynasyp, kómektesip turady.
İsherge tamaqtary toq, kıerge kıimderi bútin. Biraq, áıteýir Sábıt tym jeńiltek. Únemi óńi kashyp, ózinen-ózi degbirsizdenip turady. Tipti, keıde janyn qoıarǵa jer tappaı tynyshsyzdanatyn da ádeti bar. Sonymen ne kerek, Gúlzada Sábıttiń sońyna birjola túsip aldy. Aqyry, aýdandyq ishki ister basqarmasyna aryz jazypty. Oqıǵaǵa kýáger Nurlybek bolyp shyǵa kelgen. Bul qýdalaý, Almanyn kazirgi jaǵdaıymen tuspa-tus kelgeni qıyn boldy. Taǵy da esik qaǵyldy, súıretilip baryp esik ashyp edi, Sábıt eken.
– Keldi me, taǵy? – dep surady ol. Kimdi surap turǵany túsinikti edi, Alma basyn ızedi.
– Polısıaga baryp keldim, – dedi Sábıt az únsizdikten keıin, – 8000 tengenin syrǵasyn 90000 teńge qyp qaıtarasyn dep otyr.
– Nemene?!
Alma shoshyp ketti.
– Esiń durys pa, maǵan dári-dármekke de aqsha kerek qoı. Búgin-erteń bosanǵaly otyrmyn. Úıden kelgen aqshanyń bárin berýge týra keledi ǵoı.
– Endi ne iste deısiń. Osymen qutylsam da jaqsy. Áıtpese sottalamyn, – dedi Sábıt jylap jiberip, – Alma, saǵan áke-sheshen ápergen altyn syrǵan bar edi ǵoı. Sony...
– Nemene, sony...
Arǵy jaǵy aıtylmasa da túsinikti edi. Alma ornynan súıretile turdy. Jastyǵynyn astyna sheship qoıǵan syrǵasyn kolyna aldy da biraz qımaı qarap turdy... Bul syrǵaǵa Gúlzadanyń kózi túsken edi, talaı qyzyqqan edi. Oıy belgili boldy. Sábıt arqyly alǵyzbaqshy.
Bular barlyǵy da jataqhanada turatyn. Nurlybekterdiń bólmesi ústingi qabatta bolatyn. Ol basqyshpen qınala kóterildi. Aıaǵynan ál ketip barady. Onyń ústine, túneýkúni dáriger «merziminen buryn bosanyp qalasyz ba dep qorqamyn, baıqańyz» dep eskertken bolatyn. Á, mine, bólmege de jetti. Esikti ıterip edi, ashyq tur eken. Nurlybek televızor kórip jatyr eken, ornynan atyp turdy. Jalma-jan buny otyrǵyzyp jatyr. Gúlzada balkonda temeki tartyp tur.
– Kelgen kim? – dep daýystady ol kýıeýine.
– Alma ǵoı. Jaısha ma? – dedi ishke kirgen Gúlzada shashyn ádemilep qoıyp.
– Gúlzada, – dedi Alma aqyryn ǵana, – Men bilemin, saǵan qıyn ekenin. – Biraq, sen eki apta tosa turasyń ba? Meniń ýakytym jaqyn qaldy. Aqsha maǵan kerek bolyp tur. Úıden mamamdy shakyrtamyn. Aqshańdy sol kezde qaıtaraıyq. Áıtpese, mynany al, saǵan unaýshy edi ǵoı. Baǵasy da óte kymbat. «Altyn-kúmis tas eken, arpa-bıdaı as eken» degen ǵoı, kishkentaı syrǵaǵa bola bet jyrtyspaıyq... Syrǵa, júzik degen joǵalyp ta jatady.
– Gúlzada, Alma durys aıtady, – dep Nurlybek birdeńe deı bergeni sol-aq edi, áıeli ony ala kózimen bir-aq atty.
– Jap aýzyńdy! Sóılemeı otyr. Ákel syrǵany.
Gúlzada syrǵany julyp aldy.
– Syrǵamen birge, ana moınyńdaǵy altyn alqany da beresiń, – dedi nyqtap. Seniń kúıeýinniń maǵan istegeni jetedi.
Alma alqany moınynan aǵytyp qolyna ustattyú
İs osymen tynbady. Gúlzada kosymsha 90000 teńgeni de qaıtaryp alǵan edi. Sábıttin sheshesi kelip, balasynyń túrmeden aman-esen qalqanyna qýanyp, kishigirim toı jasady. Sodan beri eki-úsh jyldaı ýaqyt ótken edi. Ýaqyt emshi degen sóz ras eken. Qıyndyq ataýly kórgen tústeı bolyp óte shyqty. Báribirde Alma tańerten erte jumysqa barý úshin aıaldamaǵa shyqqany sol edi, áldekim atyn daýystap shaqyrǵandaı boldy. Jalt karap edi, Nurlybek eken.
– Nurlybek, kaıdan júrsiń? Qalyń qalaı?
Amandyq-saýlyqtan keıin, az-kem únsiz turǵan ol jutyndy da:
– Alma, bizdi keshiresiń be? – dep surady.
– Ne úshin?
– Sen baıaǵyda kelip, jaǵdaıyndy aıtyp ótingende, Gúlzada kónbeı qoıyp edi, esinde me?
– A-a, ıá esimde. Qazir, Gúlzada joq, kaıtys bolǵan. Ol sodan keıin ókpesinen qatty aýyrdy. Tósek tartyp jatyp qaldy. Barmaǵan jer, qaralmaǵan dáriger joq. Altyndarynyń bárin qarajat úshin satyp jiberdik. Ol ókpesinen bala kezinen aýyratyn edi ǵoı. Múmkin taǵdyrdyń jazýy solaı bolǵan shyǵar, kim biledi...
Nurlybek jylap jiberdi. Alma ony katty aıap ketti. Eshteńe demesten, ba- syn únsiz ǵana ızeı salyp, keshirgenin kózkarasymen bildirdi de keri burylyp júre berdi.
«Jıyrma bes kaıta aınalyp kelmes saǵan», – degen án joldary oıyna orala berdi. Ol boıynan bir aýyr júk túsirgendeı jenildengen sezimde edi.
Raýshan HUFMANBEKOVA.
