Ashat Jumabekov jasta bolsa elimizdegi bilikti ustazdardyń biri. Bolashaq baǵdarlamasynyń túlegi búginde Semeı qalasyndaǵy fızıka-matematıka baǵytyndaǵy Nazarbaev Zıatkerlik mektebiniń fızıka pániniń muǵalimi bolyp eńbek etýde.
2019 jyly «Úzdik pedagog» tósbelgisiniń ıegerimen suhbattasýdyń sáti túsip, áńgime tartqan edik.
Balalarǵa aldymen óziń úlgi bolý kereksiń
«Ustazdyq etken jalyqpas, úıretýden balaǵa» deıdi hakim Abaı. Búginde bar bilgenimdi oqýshylarǵa úıretip kelemin. Qazir ǵylymmen tehnıkanyń qaryshtaǵan ýaqyty. Bir sát ǵylymı jańalyqtardan qur qalmaýǵa tyrysamyz. Óziń olarǵa barlyq jaǵynan úlgi bolý kereksiń. Baıqaýlarǵa qatysyp, ǵylymı maqalalar jazyp júrgenim sodan da bolar» deıdi jas ustaz.
Ashat Halyqaralyq «Bolashaq» stıpendıasynyń ǵylymı taǵylymdama baǵdarlamasy boıynsha Fınlándıa memleketinde bilim alǵan bolatyn.
Taǵylymdadan ótip júrgen kezde jalpy jáne Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy ınklúzıvti bilim berýdi zertteý boıynsha jumys isteı bastaǵan. Ol úshin bul jaı múmkindigi shekteýli balalardy oqytý ǵana emes, «erekshe balalardyń» qoǵamǵa enýine kómektesý bolyp tabylady.
Mine, úsh jyl boıy Ashat Sovethanuly Qazaqstanda osy máselemen aınalysyp, bul jumysqa shákirtterin de jumyldyryp júr. Ol Reseı jáne Fınlándıa sarapshylarymen tyǵyz baılanysynyń arqasynda atalmysh jobany óz betinshe júrgizip, oqytý semınarlaryn, koýchıngter jáne sheberlik synyptaryn ótkizedi.
Talantty, bastamashyl muǵalimniń sabaqtary oqýshylar árdaıym ózderine jańa jáne qyzyq jańalyqtar ashatyndaı, zertteıtindeı, praktıka jasap, taldaı alatyndaı jáne qorytyndy jasaıtyndaı, óz jumysyn baǵalaı alatyndaı etip josparlanyp ótkiziledi.
Bul óz kezeginde oqýshylardyń boıynda táýelsiz oılaý stılin qalyptastyrý men qabiletterin damytýǵa yqpal etedi.
Mine osyndaı oqýshylardy bilimge qushtarlyǵyn oıatý nátıjesinde, bıyl aqpan aıynda ótken «Daryn» respýblıkalyq ǵylymı-praktıkalyq ortalyǵy ótkizgen respýblıkalyq ǵylymı jobalar baıqaýynda shákirtteri 12-inshi synyp oqýshysy Ulan Seıitqalıev óziniń kompúterlik jáne fızıkalyq modelder arqyly tabıǵı jáne vırtýaldy ortalyq kúshterdiń zańdylyqtaryn zertteýge arnalǵan ǵylymı jobasymen 1-shi oryndy, 11 synyp oqýshylary Bek Qadesov pen Álisher Rymqannyń birlese jasaǵan onkoterapıada qoldanylatyn altyn nanobólshekterdiń qurylymyn zertteýge arnalǵan ǵylymı jobasy 2-shi oryndy jeńip alyp, ustazdyń eńbegi elendi. Shákirtteri jetistigimen qýantty.
«Osymen toqtap qalmaımyz. Áli alda iste asyrmaq josparlarymyz az emes. Qazirgi ýaqytta mektepter aldynda HHİ ǵasyrdyń jańa kóshbasshylaryn qalyptastyrý jáne olardyń shyǵarmashylyq belsendiligin arttyrý mindeti tur.
Muǵalimder oqýshylardyń oı-órisin damytyp, ǵylymǵa degen qyzýǵýshylyqtaryn arttyrý kerek dep sanaımyn » deıdi Ashat Sovethanuly.
Aqtyq synǵa ázirlik
Bilikti maman óziniń eńbekqorlyǵy men bilim salasynda kórsetken joǵary nátıjeleriniń arqasynda ustazdar arasynda Nobel syılyǵymen para-par «Álem muǵalimi» jahandyq syılyǵy nomınanttary qatarynan oryn alyp, Qazaqstannan alǵash ret qatysýǵa múmkindik aldy.
-Men bul álemdik baıqaýǵa qatysýǵa 2018 jyldyń qazan aıynyń sońynan bastap daıyndala bastadym. Otandyq bilim salasynyń ózge elderden esh kem emes ekenin senimdi túrde aıta alamyn.
Álemdik saıystyń ár kezeńine muqıat daıyndalyp, olardyń tarapynan berilgen árbir tapsyrmany tıanaqty oryndadym. Bul iste ózim eńbek etetin mektep ujymy, oqýshylarym atsalysty. Bul synǵa qatysý men úshin pedagogtik qyzmetimniń jańa bir belesi dep bilemin.
«Bolashaq» baǵdarlamasynyń túlegi retinde biz óz Otanymyzdyń órkendep, damýyna úles qosýymyz kerek. Maǵan osyndaı múmkindik týdyryp otyrǵan uıymdastyrýshy qor men elimizdiń Bilim jáne Ǵylym mınıstrligine alǵysym sheksiz.
Men óz jetistikterimniń barlyǵy “Nazarbaev Zıatkerlik mektepteri” DBBU –da qurylǵan tıimdi basqarý men qalyptasqan menejmenttiń arqasynda dep bilemin.
Ǵalamdyq muǵalimder syılyǵynyń aqtyq fınaly Birikken Arab Ámirlikteriniń astanasy Dýbaı qalasynda 2020 jyldyń naýryz aıynda ótedi josparlanǵan edi. Biraq pandemıaǵa baılanysty keınge shegerildi» deıdi Ashat Jumabekov.
40 jylǵy qasiret: muny búgingi býyn da bilýi kerek
Sondaı-aq jas ustaz jerimizge 40 jyl qaıǵy-qasiret ákelgen ıadrolyq synaqtardyń qorshaǵan ortaǵa áserine kóńil bólip, óńir ekologıasyn ǵylymı-zertteý jumystaryna óziniń oqýshylarynda tartyp otyr.
Nátıjesinde Álıa Tumanbaeva, Dıana Kýlgýskına esimdi shákirtteri respýblıkalyq “Bolashaqqa qadam” atty ǵylym festıvali jáne IýNESKO-nyń ulttyq saıysynda laýreat atandy. Osy aýqymdy úlken jumystarynyń nátıjesinde “Nevada – Semeı” qozǵalysy qamqorlyǵynyń arqasynda “The Kazakhstan Way of a Nuclear-Free World” – “Kazahstanskıı pýt bez ıadernogo orýjıa” atty kitaby jaryq kórdi.
Atalǵan kitap elimizdegi antıadrolyq qozǵalystyń tanymal belsendisi, “Nevada-Semeı” halyqaralyq qozǵalysynyń vıse-prezıdenti Sultan Kartoevpen birlese otyryp jazyldy. Eńbek Germanıa Ulttyq kitaphanasynyń baspasynda basylyp shyqty», – deıdi Ashat Sovethanuly.
Onyń shákirtteri qaterli isikti emdeýdiń jolyn izdeýde
Ol muǵalimder oqýshylardyń oı-órisin damytyp, ǵylymǵa degen qyzýǵýshylyqtaryn arttyrý kerek dep sanaıdy. Jaqynda 11 synypta oqıtyn óz shákirtteri Bek Kadesov jáne Álisher Rymqanmen birge obyrdyń emdeý salasyn zertteıtin, onkoterapıada qoldanylatyn altyn nanobólshekterdiń qurylymyn zertteýge arnalǵan avtorlyq jumystary úshin sertıfıkatqa ıe boldy.
Osy jobany iske asyrýǵa 1 jarym jyldaı ýaqyt ketken. Bul zertteý hımıoterapıa jáne sáýlelik terapıanyń dástúrli quraldaryna balama tabý maqsatynda júrgizilgen.
Osy maqsatqa jetý úshin Nazarbaev Zıatkerlik mektebiniń, Semeı qalasyndaǵy Shákárim atyndaǵy memlekettik ýnıversıtetiniń, D.Serikbaev atyndaǵy SHQMÝ-dyń zerthanalarynda ártúrli turaqtandyrǵyshtar, altyn nanobólshekterin tabý jáne anyqtaý ádisteri zerttelgen eken.
Kózdegen maqsatqa jetý úshin oqýshylar fızıka, hımıa, matematıka, bıologıa jáne kompúterlik modeldeý pánderin qatar qarastyrdy.
«Bolashaqta qaterli isik jasýshalary bólimderinde altyn nanobólshekterin synaý josparlanýda. Ol úshin Semeı qalasyndaǵy ıadrolyq medısına jáne onkologıa ǵylymı-zertteý ınstıtýtymen memorandým jasaý oıymyzda bar» deıdi Ashat Jumabekov.
Bilimdi, oıy ushqyr, jan-jaqty, ónertapqyshqa ustazǵa qarap, qazirgi tańda bilim ordalaryna Ashat sıaqty muǵalimder kerek degen oıǵa qalasyń. Ár sabaǵyn qyzyqty ótkizip jáne oqýshylardy ǵylymǵa qulshynysyn oıata bilgen jannan úırener dúnıeler kóp eken.
«Jetistikke jetýime oqýshylarymnyń septigi kóp tıdi. Qazir balalar jan-jaqty. Tipti keıbir ustazdardan artyq bilse, kem bilmeıdi. Biz eski uǵymdardan arylyp, jańasha bilim berý júıesin keńinen qoldaný kerekpiz. Ásirese jańa tehnologıalardy paıdalaný arqyly, aldymyzdan zor múmkindikter aıqara ashylady.
Ustaz únemi óz-ózimen, qarym-qatynas stılimen, oqýshylardyń tóńiregindegi minez-qulyqpen jumys isteýge tıis.
Muǵalimder oqýshylardan ózderin joǵary, bilimdi sanamaýy kerek. Mundaı stıl ótkenniń sarqynshaǵy. Óıtkeni bizdiń balalar kóp jaǵdaıda bizden artyq biledi. Olarǵa kez-kelgen aqparat qoljetimdi. Sol arqyly kóp biledi. Bul bilimdi sabaqta qoldaný kerek. Tipti ózińdi damytý úshin de.
Ustaz barlyq múmkindikterdi paıdalaný kerek. Sondaı-aq, balalardy belsendi jumysqa tartý arqyly, olardyń uıyqyda jatqan qabiletterin oıata almyz. Munda oqýshylarǵa dıfferensıaldy kózqaras qajet.
Daryndy balalarǵa muǵalimniń kómekshileri retinde qatysý óte qyzyqty. Olar qalǵan balalarǵa taqyrypty túsinýge kómektesedi,ótken materıaldy bir ýaqytta bekite otyryp, olardyń qatelikterin kórsetedi» dep búgingi bilim júıesine de qatysty oıyn bildirdi.
«Bilim-ınemen qudyq qazǵandaı». Qıyn da qyzyqty jolda aıanbaı eńbek etip, bilimdi jas urpaq tárbıeleýde zor úles qosyp júrgen Ashan Sovethanuly óziniń eńbekqorlyǵy men, izdenimpazdyǵy men ár janǵa úlgi bolsa kerek. «Jas kelse iske» dep tegin aıtylmasa kerekti.
Qýanysh RAHMETOLLAULY
