قازاقستاندا تۇرعىندار ءومىرىنىڭ ءتۇرلى سالالارىن سيفرلى ترانسفورماسيالاۋ بويىنشا جۇمىس جالعاسۋدا. 2024 جىلدىڭ 6 ايىندا سيفرلاندىرۋ جانە يننوۆاسيالىق دامۋ سالاسىندا ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزىلدى. نەگىزگى جەتىستىكتەردىڭ قاتارىندا ەلەكتروندى مەملەكەتتىك قىزمەتتەر سانىن ۇلعايتۋ، جاڭا سيفرلىق شەشىمدەر مەن پلاتفورمالاردى ەنگىزۋ، سونداي-اق IT جانە اەروعارىش ونەركاسىبى سالاسىنداعى حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋ بار، دەپ حابارلايدى Dalanews.kz. 

ق ر ءسدياوم قىزمەتىنىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىقتاعى ناتيجەسى تۋرالى تولىعىراق PrimeMinister.kz سايتى رەداكسياسىنىڭ شولۋىنان بىلە الاسىزدار.

بايلانىس ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ

قازاقستاندا وپتيكالىق-تالشىقتى بايلانىس جەلىلەردى (وتبج) كەڭەيتۋدەن باستاپ جاڭا تەحنولوگيالار مەن زاڭنامالىق وزگەرىستەردى ەنگىزۋگە دەيىنگى بايلانىس ينفراقۇرىلىمىن جاڭعىرتۋ بويىنشا بەلسەندى جۇمىس جالعاسۋدا. وتبج بويىنشا جوبانى ىسكە اسىرۋ 1،2 مىڭنان استام اۋىلدىق ەلدى مەكەندەردى قوسۋعا جانە 3،7 مىڭ مەملەكەتتىك ورگاندار مەن بيۋدجەتتىك مەكەمەلەر ءۇشىن كەڭ جولاقتى ينتەرنەت-قىزمەتتەرگە قول جەتكىزۋدى قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەردى. جاڭا جەلىلەردىڭ جالپى ۇزىندىعى 20 مىڭ كم-دەن استى، بۇل كوممۋنيكاسيا ينفراقۇرىلىمىن ايتارلىقتاي جاقسارتتى.

تەحنولوگيالىق جەتىستىكتەر قاتارىندا 20 قالادا 918 بازالىق ستانساسى بار 5G جەلىسىن ىسكە قوسۋ، سونداي-اق 4،8 مىڭ اۋىلدىڭ كەڭ جولاقتى ينتەرنەتكە قول جەتكىزۋىن قامتاماسىز ەتۋ بار. جاڭا ءنورماتيۆتى تالاپتاردىڭ ەنگىزىلۋى ساپاسىز قىزمەتتەردىڭ سانىن ازايتۋ ارقىلى بايلانىس قىزمەتتەرىنىڭ ساپاسىن ارتتىردى، ال انتيفرود جۇيەسىن ەنگىزۋ الاياقتاردان تۇسەتىن قوڭىراۋلار سانىن ازايتتى. 

قىزمەتتەردى سيفرلاندىرۋ جانە قول جەتىمدى ەتۋ

ق ر ءسدياوم «ەلەكتروندى ۇكىمەتتى» دامىتۋدى جالعاستىرۋدا. قازىرگى ۋاقىتتا بارلىق مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ 93،3%-ى ەلەكتروندى تۇردە ۇسىنىلادى، ونىڭ 86%-ىنا سمارتفون ارقىلى قول جەتكىزىلگەن. «eGOV Mobile» ءموبيلدى قوسىمشاسى مەن 56 قىزمەتكە قول جەتكىزىلگەن سىرتقى پلاتفورمالار ارقىلى ءبىرىنشى جارتىجىلدىقتا 35 ملن قىزمەت كورسەتىلدى. بۇل سيفرلاندىرۋدىڭ جوعارى دەڭگەيىن جانە قازاقستاندىقتارعا مەملەكەتتىك قىزمەتتەردىڭ كوپشىلىگىن ۇيدەن شىقپاي-اق الۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن مەملەكەتتىك سەرۆيستەردىڭ حالىق ءۇشىن قول جەتىمدى بولعانىن كورسەتەدى.

قازىرگى ۋاقىتتا كەلەسى قىزمەتتەر قول جەتىمدى: 

 - اۆتوكولىك بويىنشا ونلاين مامىلەلەر؛

- سيفرلى يپوتەكا؛

- سيفرلى نوتاريات؛

- جىلجىمايتىن مۇلىكتى ونلاين ساتىپ الۋ؛

- سوتتان تىس بانكروتتىق؛

- اۆتوكولىكتى زاڭداستىرۋ؛

- «نەسيەنى توقتاتۋ» سەرۆيسى – قارىز الۋدان ەرىكتى تۇردە باس تارتۋ؛

- قۇمار ويىندارعا قاتىسۋدى جانە ءباس تىگۋدى شەكتەۋگە ارنالعان سەرۆيس؛

- ەGov Mobile-داعى ەڭبەك شارتتارى؛

- ءبىلىم بەرۋدىڭ رەسمي قۇجاتتارىنا اپوستيل قويۋ؛

- تج شىعىندارىن وتەۋ؛

- بورىشكەرلەر ءتىزىلىمى بويىنشا شەتەلگە شىعۋعا تىيىمنىڭ بار-جوعىن تەكسەرۋ قىزمەتى جانە باسقالار.

زاڭدى تۇلعالار ءۇشىن مەملەكەتتىك قىزمەتتەردى الۋ تاسىلدەرى دە جەڭىلدەتىلدى: 

- eGov Business ءموبيلدى قوسىمشاسى؛

- «زاڭدى تۇلعانىڭ سيفرلى سەنىمحاتى» سەرۆيسى؛ 

- ليسەنزيالاردىڭ 100% ونلاين فورماتتا قول جەتىمدى؛

- ليسەنزيالاردىڭ 12 ءتۇرى «اۆتوماتتى تۇردە قول قويۋ» رەجيمىنە اۋىستىرىلدى.

ە-Otinish ءبىرىڭعاي پلاتفورماسى اياسىندا ازاماتتاردان 6،8 ميلليون ءوتىنىش قابىلداندى. تالداۋ قورىتىندىسى بويىنشا ءقازىر مەملەكەتتىك قىزمەتتەر تىزىلىمىنە ەنگىزىلگەن 29 «جاسىرىن» قىزمەت انىقتالدى. ءوتىنىش بەرۋشىلەردىڭ باعالاۋى بويىنشا جاۋاپ ساپاسىنا قاناعاتتانۋ 17،5%-عا ءوستى.

مەملەكەتتىك قىزمەتتەرگە ارنالعان سيفرلىق شەشىمدەر

مەملەكەتتىك ورگاندار ينتەرنەت-رەسۋرستارىنىڭ ءبىرىڭعاي پلاتفورماسىن ەنگىزۋ جالعاسۋدا، بۇل مەملەكەتتىك ۇيىمدار ءۇشىن 4055 سايت جاساۋعا مۇمكىندىك بەردى. مەملەكەتتىك ورگانداردى سيفرلاندىرۋ شەڭبەرىندە باعدارلامالىق ونىمدەردى ازىرلەۋدى جانە ەنگىزۋدى جەڭىلدەتەتىن ءىس-شارالار وتكىزىلدى، بۇل ازاماتتارعا كورسەتىلەتىن قىزمەتتىڭ ساپاسىن جاقسارتادى. مىسالى، سۋ تاسقىنىنان زارداپ شەككەن حالىقتى قولداۋ ءۇشىن qoldau.gov.kz ءبىرىڭعاي پورتالى ىسكە قوسىلدى.

زاڭنامالىق دەڭگەيدە سيفرلى ترانسفورماسياعا ىقپال ەتەتىن نورمالار بەكىتىلدى. مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ جۇمىسىن اۆتوماتتاندىرۋ جانە «QazTech» پلاتفورماسى ارقىلى مەملەكەتتىك قىزمەتتەردى ۇسىنۋ ءۇشىن باعدارلامالاردى ازىرلەپ، ەنگىزۋ راسىمدەرى جەڭىلدەتىلەدى.

جي بويىنشا ستراتەگيالىق باستامالار

قازاقستاندا جاساندى ينتەللەكتىنى (جي) دامىتۋ جونىندەگى شارالار كۇشەيتىلدى، بۇل سالانىڭ ەلىمىزدىڭ بولاشاق ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك پروگرەسى ءۇشىن ستراتەگيالىق ماڭىزىن اتاپ كورسەتەدى. ءسدياوم قۇرىلىمىندا جاساندى ينتەللەكت جانە يننوۆاسيالاردى دامىتۋ كوميتەتى قۇرىلدى، ونىڭ قىزمەتى ءجي-نىڭ تولىققاندى ەكوجۇيەسىن قالىپتاستىرۋعا، تەحنولوگيالاردى ءقاۋىپسىز پايدالانۋدى قامتاماسىز ەتۋگە جانە ادام كاپيتالىن دامىتۋعا باعىتتالعان.

ۇكىمەت جاساندى ينتەللەكتىنى دامىتۋدىڭ 2024-2029 جىلدارعا ارنالعان تۇجىرىمداماسىن قابىلدادى.

ول دەرەكتەر مەن ەسەپتەۋ قۋاتتارىنا قول جەتكىزۋدى قامتاماسىز ەتەتىن ۇلتتىق جاساندى ينتەللەكت پلاتفورماسىن قۇرىپ، يننوۆاسيالار ءۇشىن قولايلى كليمات ورناتۋدى كوزدەيدى. 

ادام كاپيتالىن دامىتۋ نۇر الەم ەكسپو بازاسىندا اشىلعان Alem.AI ورتالىعىندا قولداۋ تابۋدا، ول مامانداردى وقىتۋدىڭ، عىلىمي باستامالاردى ىنتالاندىرۋدىڭ جانە جي-ستارتاپتاردى دامىتۋدىڭ نەگىزگى ورتالىعىنا اينالادى.

حالىقارالىق IT نارىقتارعا شىعۋ

دۇنيەجۇزىلىك بانكپەن جانە Alchemist جانە SilkRoad Innovation Hub سياقتى جەتەكشى حالىقارالىق ۇيىمدارمەن ىنتىماقتاستىق شەڭبەرىندە قازاقستاندىق ستارتاپتارعا قولداۋ كورسەتىلەدى، ەل ەكونوميكاسىنا ءتۇرلى وزىق يننوۆاسيالىق شەشىمدەر ەنگىزىلۋدە. 

مەديسينادا، ءبىلىم بەرۋدە، تۋريزمدە جانە تاۋ-كەن مەتاللۋرگيا ونەركاسىبىندە جاساندى ينتەللەكتىنى دامىتۋعا ەرەكشە نازار اۋدارىلادى.

قازاقستاندىق ستارتاپتار ءىرى امەريكالىق جانە ازيالىق كومپانيالاردىڭ قىزىعۋشىلىعىن تۋدىرۋدا. وڭتۇستىك-شىعىس ازيا مەن ەر-ريادتاعى وكىلدىكتەردە 20-دان استام ستارتاپقا حالىقارالىق نارىقتارعا شىعۋ ءۇشىن قولداۋ كورسەتىلەدى.

Astana Hub Google Accelerator-دىڭ سەرىكتەسى بولا وتىرىپ، ءوز پوزيسياسىن نىعايتۋدى جالعاستىرۋدا. بۇل ىنتىماقتاستىق وڭىردەگى ستارتاپتاردى اكسەلەراسيالاۋ ءۇشىن جاڭا كوكجيەكتەر اشادى جانە قازاقستاندىق IT-نارىقتىڭ حالىقارالىق يننوۆاسيالىق ەكوجۇيەلەرمەن ىقپالداسۋىن كۇشەيتەدى.

اەروعارىش ونەركاسىبى 

بيىلعى 30 مامىردا «بايتەرەك» عارىشتىق زىمىران كەشەنىن قۇرۋ تۋرالى» ۇكىمەتارالىق كەلىسىمگە وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى حاتتاماعا قول قويىلدى. اتالعان قۇجات رەسەيلىك تاراپتىڭ كەشەندەگى جۇمىسى جونىندەگى مىندەتتەمەلەرىن ارتتىرادى، بۇل ونىڭ وتەلۋىنە جانە تۇراقتى دامۋىنا ىقپال ەتەدى.

سونىمەن قاتار، شانحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمى (شىۇ) شەڭبەرىندە قحر-مەن ءبىرقاتار حالىقارالىق كەلىسىمگە قول قويىلدى. بۇل كەلىسىمدەر IT سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى نىعايتادى جانە قازاقستان مەن جۇڭگو اراسىندا نەعۇرلىم بەرىك تەحنيكالىق-ەكونوميكالىق بايلانىستار جاسايدى.

گەودەزيا جانە كارتوگرافيا

قالالار مەن اۋدان ورتالىقتارىن قوسقاندا، 915 ەلدى مەكەنگە ارنالعان سيفرلى توپوگرافيا جوسپارى جاسالدى. بۇل ينفراقۇرىلىمدى جاقسارتۋدا جانە گەوگرافيا دەرەكتەرىنىڭ دالدىگىن ارتتىرۋدا ماڭىزدى قادام.

سوڭعى التى ايدا قازاقستان اۋماعىن 1: 25 000 ماسشتابتاعى سيفرلى توپوگرافيا كارتالارىمەن قامتۋ 85،6%-عا دەيىن ۇلعايدى، بۇل وتكەن جىلمەن سالىستىرعاندا 4،5%-عا ارتىق. جىل سوڭىنا قاراي ەلىمىزدىڭ سيفرلى ينفراقۇرىلىمىن بەلسەندى دامىتۋدى جالعاستىرا وتىرىپ، بۇل كورسەتكىشتى 92،52%-عا جەتكىزۋ جوسپارلانىپ وتىر.