اباي وبلىسىنىڭ اكىمى بەرىك ءۋالي سەمەي قالاسىنداعى مادەني نىسانداردى ارالاپ، وزەكتى ماسەلەلەرىمەن تانىستى،– دەپ حابارلايدى Dalanews.kz
ايماق باسشىسى اۋەلى اباي مۋزەيىنە باردى. 1940 جىلى اشىلعان مادەني نىساننىڭ وبلىس اۋماعىندا 9 فيليالى جۇمىس ىستەيدى. مۋزەي قورىندا 22 مىڭ جادىگەر بار.
وبلىس اكىمى مۋزەيدىڭ قور ساقتاۋ ءبولىمى مەن كىتاپحاناسىن ارالاپ كوردى. قور ساقتاۋ بولمەسىندە 20 مىڭنان استام جادىگەر، كىتاپحانادا 16 مىڭنان استام كىتاپ ساقتالعان. كىتاپحانا اشىلعالى بەرى جوندەۋ كورمەگەن. جەرتولەدە ورنالاسقاندىقتان سىز تارتىپ، قۇندى كىتاپتار مەن جادىگەرلەر بۇلىنە باستاعان.
«جيدەباي-بورىلى» مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني مۋزەيىنىڭ ديرەكتورى ۇلان ساعادييەۆ ايماق باسشىسىنا جيدەبايداعى قورىقتى قورشاۋ، اباي-شاكارىم كەسەنەسىنە جانە فيليالعا قاراستى اۋداندارداعى مۋزەيلەرگە جوندەۋ جۇرگىزۋگە كومەك كورسەتۋدى سۇرادى.
وبلىس اكىمى مۋزەيدە ابايتانۋشى اراپ ەسپەنبەتوۆ جانە بەلگىلى اقىن تىنىشتىقبەك ابدىكاكىموۆپەن كەزدەستى. زيالى قاۋىم وكىلدەرى ءوڭىردىڭ رۋحانياتى مەن مادەنيەتىنە قاتىستى ويلارىن ورتاعا سالدى. مادەني نىسانعا ۇلتتىق مارتەبە بەرۋ جونىندە ۇسىنىستارىن ايتتى. ايماق باسشىسى ۇسىنىستاردى ەسكەرىپ، بىرلەسە جۇمىس ىستەۋگە دايىن ەكەنىن جەتكىزدى.
نيەۆزوروۆتار وتباسى اتىنداعى بەينەلەۋ ونەرى مۋزەيى 1870 جىلى سالىنعان. 600-دەن استام قۇندى جادىگەر ساقتاۋلى. مۇندا 72 ادام ەڭبەك ەتەدى. نىسان كۇردەلى جوندەۋدى قاجەت ەتەدى. عيماراتتىڭ قاسبەتى، ەدەنى ەسكىرىپ، كەيبىر بولمەلەردىڭ قابىرعالارىندا جارىق پايدا بولا باستاعان. قالىپقا كەلتىرۋ ءۇشىن عىلىمي-جوبالىق قۇجاتتاما ازىرلەنگەن.
1883 جىلى قۇرىلعان تاريحي-ولكەتانۋ مۋزەيى - ەلىمىزدەگى ەڭ كونە مادەني نىسانداردىڭ ءبىرى. مەكەمەدە 81 قىزمەتكەر ەڭبەك ەتەدى. اۋدانداردا 5 فيليالى بار. مۇنداعى وزەكتى ماسەلە - عيماراتتىڭ تارلىعى. قوردا ساقتالعان 137 مىڭعا جۋىق جادىگەر سۋ، جىلۋ قۇبىرلارى وتەتىن ەسكى جەرتولەدە ورنالاسقان.
فەدور دوستويەۆسكيي اتىنداعى ادەبي-مەموريالدىق مۋزەي 1971 جىلى جازۋشىنىڭ 150 جىلدىعىنا وراي اشىلعان. قالامگەردىڭ قۇندى مالىمەتتەرى ساقتالعان ۇزدىك ءۇش مۋزەيدىڭ قاتارىنا كىرەدى. مۇندا XVIII-XIX عاسىرلارداعى سيرەك كىتاپتار مەن قۇندى جادىگەرلەر ساقتالعان. جالپى سانى 27 مىڭنان استام ەكسپوناتتى سيفرلىق فورماتقا كوشىرۋ ءۇشىن ارنايى سكانەر قاجەت. بۇل عيماراتقا دا كۇردەلى جوندەۋ جۇرگىزىلمەگەن. شاتىردان سۋ اعىپ، ەكسپوزيسيالىق جابدىقتار مەن مونۋمەنتالدى سۋرەتتەرگە زالال كەلگەن.
نيەۆزوروۆتار وتباسى اتىنداعى بەينەلەۋ ونەرى مۋزەيىنىڭ ديرەكتورى تاتيانا سترومسكايا مەن فەدور دوستويەۆسكيي اتىنداعى ادەبي-مەموريالدىق مۋزەيىنىڭ ديرەكتورى يرينا سولوۆيەۆا وبلىس اكىمىنە وزدەرى باسقارىپ وتىرعان مەكەمەلەردىڭ عيماراتتارىن كەڭەيتۋ، دامىتۋ بويىنشا ۇسىنىستارىن ايتتى.
ايماق باسشىسى قالاداعى مادەني نىساندارعا كەزەڭ-كەزەڭىمەن جاڭعىرتۋ جۇرگىزىلەتىنىن اتاپ ءوتتى.
«بۇگىن سەمەيدەگى مۋزەيلەردىڭ تىنىس-تىرشىلىگىمەن، وزەكتى ماسەلەلەرىمەن تانىستىم. بۇل مادەني نىساندار وسى ۋاقىتقا دەيىن ابدەن قاراۋسىز قالعان ەكەن. بارلىعى كۇردەلى جوندەۋدى قاجەت ەتەدى. جەرتولەگە ءتۇسىپ، قۇندى جادىگەرلەردىڭ قازىرگى جاعدايىن كوردىم. وكىنىشكە قاراي، كۇن وتكەن سايىن توزىپ، ءبۇلىنىپ بارادى. زامان تالابىنا ساي جابدىقتاماساق، باعالى مۇرالارىمىزدان ايىرىلىپ قالۋىمىز مۇمكىن. سوندىقتان مۋزەيلەردى جوندەۋدى بيىلدان باستايمىز»،- دەدى وبلىس اكىمى.
