ءبورىباي – XVIII عاسىرداعى قازاق حالقىنىڭ جوڭعار باسقىنشىلىعىنا قارسى كۇرەستە قول باستاعان باتىرى. «اقتابان شۇبىرىندى، القا كول سۇلاما» جىلدارىندا ءوزى باسقارعان ەلدى ازىپ-توزۋدان امان الىپ قالعان. ءبورىباي جوڭعارلاردىڭ اسكەرى قازاققا شابۋىل جاساعاندا جاۋدى بەتپاقدالادا اداستىرىپ، نايمان، جالايىر، قوڭىراتتاردى سارىارقاداعى سارىسۋعا باستاپ بارىپ، ارعىن-قىپشاق، تاراقتى رۋلارىمەن كۇش بىرىكتىرگەن ەرەن تۇلعا.
ەسكەرتكىشتىڭ رەسمي اشىلۋىندا ءسوز العان رۋستام ءالي ۇلى:
– تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ "رۋحاني جاڭعىرۋ" باعدارلاماسى اياسىندا ەلدە كوپ شارا اتقارىلۋدا. سونىڭ ىشىندە جەتىسۋ جەرى باتىرلارىن ارداقتاۋدا ەلگە ۇلگى بولۋدا. «ەر ەسىمى – ەل ەسىندە» دەگەندەي، ەل ءۇشىن جانىن قۇربان ەتكەن ەرلەرىنىڭ ەسىمى ەل جادىندا ماڭگى ساقتالارى ءسوزسىز. وتكەن جىلى ءىلياس جانسۇگىروۆتىڭ 125 جىلدىعى اتالىپ وتسە، بيىل ءبورىباي باتىر ەلىمەن قاۋىشىپ، تۇعىرىنا قوندى. اتاعا تۋعان جەردەن توپىراق بۇيىرسىن دەگەن اعايىن ءبورىباي بابا جەرلەنگەن جەردەن توپىراق اكەلىپ، ەسكەرتكىشتىڭ تۇبىنە سالدى. اتامىزدىڭ رۋحى ەندى ەلىن-جەرىن قورعاپ تۇرادى. ەسكەرتكىشتى تۇرعىزۋعا حالقى 60 ميلليون تەڭگە جۇمساسا، جان-جاعىن اباتتاندىرۋعا 52 ميلليون تەڭگە ءبولىندى. ەسكەرتكىش ەل رۋحىن كوتەرىپ تۇرعانداي. وسى ەسكەرتكىشتى ورناتۋعا اتسالىسقان بارلىق ازاماتقا وبلىس اكىمدىگى اتىنان العىس بىلدىرەمىز، – دەدى.
كەلەسى كەزەكتە قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ دەپۋتاتى باقىتجان جۇماعۇلوۆ تا ءسوز سويلەدى. سونداي-اق، قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ ءتوراعاسى ۇلىقبەك ەسداۋلەت ءىلياس ەلىنىڭ ازاماتتارى ۇلكەن ءىس تىندىرىپ، ەڭسەلى ەسكەرتكىش قويىپ، بابامىزدىڭ رۋحىن اسقاقتاتقاندارىنا العىس ءبىلدىردى.
ءبورىبايداي باتىرلارىمىزدىڭ ارقاسىندا بۇگىنگە جەتتىك. جوڭعارلار مەن قازاقتار اراسىنداعى ەكى جاقتى باتىرلاردىڭ جەكپە-جەك ۇرىسىندا ابىلاي حان مەن باس قولباسى بوگەنباي باتىر قازاق باتىرلارىنا اقىلدارىمەن باستۇتقالىق جاساپ، رەت كەزەگىمەن ءار ەلدىڭ باتىرلارىن مايدانعا شىعارىپ، رۋحتى دەم، نۇسقاۋلار بەرىپ وتىرىپتى. جەڭگەندەردى جىگەرلەندىرىپ، ابىرويىن ارتتىرادى. وسىنداي ءبىر جەكپە-جەكتە ابىلاي:
– ماتاي ەلى اتىنان مايدانعا كىم شىعادى؟ - دەگەندە، جوڭعار قولباسى ەسەرلىك مىنەز كورسەتىپ، قوقيلانادى. سول كەزدە ءبورىباي اتىن تەبىنىپ، ورتاعا ەنتەلەي شىعادى. وسى شايقاستا قازاق باتىرى جەڭىسكە جەتەدى. جەكپە-جەكتەن ءبورىباي جوڭعار باتىرىنىڭ اتىن جەتەكتەپ كەلىپتى.
ابىلاي حان ءبورىباي باتىردىڭ ەرلىگىنە ريزاشىلىق تانىتىپ، «ەسىمىڭ ماتاي ەلىنىڭ ۇرانى بولسىن!» – دەپتى. سودان باستاپ بايگەدەن اتى وزعان بالا «ءبورىبايلاپ»، جاۋعا شاپقان ۇل «ءبورىبايلاپ» ۇرانداعان. بۇگىن ەلى باباسىنا ەسكەرتكىش ورناتتى. اتالار ەرلىگى ۇمىتىلمايدى.
سالماعى 4،5 توننانى قۇرايتىن ەسكەرتكىشتىڭ بيىكتىگى - 5 مەتر. تۇعىردان 20 مەتر قاشىقتىقتا اينالدىرا قازاق باتىرلارىنىڭ ەسىمى جازىلعان 5 گرانيت تاس قويىلعان. ءمۇسىندى قازىبەك دۋلاتوۆ، ەركىن ماقۇلبايەۆ جاسادى.
ءالى دە ەلىمىزدە ازاتتىعىمىز ءۇشىن كۇرەسكەن قانشاما اتى اتالماي جاتقان باتىرلار بار؟! ولاردىڭ ەسىمى اتالۋى ءتيىس. ءبورىبايداي باتىرلاردى ۇلىقتاۋ - ءبىزدىڭ پارىزىمىز.
گۇلجان تۇرسىن، الماتى وبلىسى
