7 наурызда Ұлттық Банк қазіргі уақытта 15,25% деңгейді қамтитын базалық мөлшерлемеге қатысты шешім қабылдайды. Ақпан айында инфляцияның күрт үдеу ықтималдығын ескере отырып, монетарлық реттеуші орган ставканы 25-50 б.п-ға көтереді деген болжам бар. Дегенмен, Halyk Finance талдау орталығы базалық мөлшерлеменің ағымдағы деңгейін сақтау орынды болады деп санайды. Оның себебін Dalanews.kz ұсынған осы материалдан оқып-біле отырыңыздар.
Halyk Finance талдау орталығының сарапшысы Санжар Қалдаров қазіргі экономикадағы сұраныстың баяулауы, негізгі капиталдағы инвестициялардың әлсіз өсімі және өсімге кедергі келтіруші нақты қауіп-қатер көрініс тауып отырғанда базалық мөлшерлемені көтеру орынсыз болатынын бажайлайды.
Айта кетсек, 2025 жылдың ақпанында инфляция шалт үдеп, қаңтар айымен салыстырғанда жылына 8,9%-дан 9,4%-ға өсті. Ақпан айының қорытындысы бойынша инфляция жылдық мәнде жоғары қалыптасты.
"Бұрын да айтқанымыздай, біздің ойымызша, инфляцияның бұлайша өсуінің екі негізгі себебі бар. Біріншісі - теңге бағамының әлсіреуінен кейінгі қордаланған әсер және оның импорттық инфляция арнасы арқылы тарауы. 2024 жылы желтоқсанда 1 АҚШ долларының құны 519,65 теңге болса, ал 2025 жылы қаңтарда USD/KZT бағамының орташа мәні 524,64 теңгені құрады. Валюталық ауытқулар мен олардың бағаға әсері арасындағы уақыт арақашықтығын ескере отырып, ақпан айында теңгенің әлсіреуінің инфляцияға әсері айқын болды. Екіншісі - жыл басында ТКШ-ның жекелеген реттелетін қызметтеріне (электр, сумен жабдықтау және т.б.) тарифтердің жоспарлы өсімі. Бұл дәстүрлі түрде бір реттік инфляциялық қысым сипатына ие және биылғы жылы одан әрі көтерілмеуі де ықтимал. Сонымен қатар, маусымдық факторлар инфляцияның жеделдеуіне де әсер еткен болуы мүмкін", - дейді ол.
Жыл басында сауда-сатық өсімі баяулады (бір жылда, қаңтарда 3,9%), негізгі капиталға салынған инвестициялар да әлсіз өсім көрсетті – жылына 0,2%, бұл халықтың табысының төмен деңгейімен қатар жүріп, экономикадағы сұраныстың тізгін тартқанын байқатады. Осы факторлардың барлығы инфляцияға тежеуші әсер берді.
Сонымен қатар, Ұлттық Банк мәліметтері бойынша, жыл басында халықтың инфляциялық күтулері айтарлықтай жақсарды. Қаңтар айында бір жылдан кейін күтілетін орташа бағам бойынша инфляция 2024 жылғы желтоқсандағы 14,6%-бен салыстырғанда 12,4% ға дейін төмендеді. Соңғы 12 айда қабылданған инфляцияның орташа бағамы да 11,3% дейін төмендеді (2024 жылғы желтоқсанда 13,2%). Респонденттер жауабында алдағы 12 айдағы бағалар өсімі шамалы болады деп күтетіндер басым. Инфляциялық күтулер бойынша ақпан айындағы көрсеткіштер әлі жарияланған жоқ, бірақ нақты инфляцияның өсімін ескере отырып осы кезеңдегі деректер кейбірі көңіл-күйдің нашарлауы тұрғысында сипатталатынын аңғаруға болады.
Ақпан айында валюта нарығында салыстырмалы түрде тұрақтылық байқалды, әсіресе алдыңғы айлармен салыстырғанда. Шетелдік валютаға деген сұраныс жылдың басында маусымдық сипатта қалыпты болды. Бұл Ұлттық қордан бөлінетін трансферттердің жоғары деңгейі, шағылыстыру саясатының ары қарай жүзеге асуы, БЖЗҚ үшін шетел валютасын сатып алу үрдісінің күшінің жойылуы, сондай-ақ квазимемлекеттік компаниялардың валюталық түсімінің 50%-ын сатуын міндеттеу теңге бағамының 3,7%-ға нығаюына, яғни 1 АҚШ долларының 499,09 теңгеге дейін арзандауына әкеліп соқты.
"Ақпан айында инфляцияның күрт өсуін ескере отырып, алдағы Ұлттық Банктің Ақша-несие саясаты комитетінің отырысында базалық мөлшерлеме деңгейі 25-50 б.п-ға көтеруі мүмкін. Өз кезегімзде ішкі сұраныс қарқынының төмендеуі жағдайында ақша-кредит саясатын қосымша қатаңдатудың қажеттілігі жоқ деп есептейміз. Біздің бағалауымыз бойынша, жыл соңындағы инфляция 9% деңгейінде қалыптасады, осы сценарий бойынша және экономиканы дамытудың қолда бар параметрлеріне сай жыл соңына дейін ставканы 15,25% деңгейінде сақтау неғұрлым теңгерімді шешім болар еді", - дейді сарапшы.
Бұған дейін сайтымызда "2025 жылдың аяғында елімізде инфляция 10%-ды құрайды деп күтіледі - ҰЭМ" деген мақала жарияланған болатын. Сондай-ақ 2025 жылы 3 наурызда жарияланған "Сарапшылар биыл базалық мөлшерлеме көрсеткіші тағы өседі деп болжайды - Ұлттық Банк" деген материалды да біздің сайттан оқи аласыздар.
