ҚР БП қылмыстық қудалау қызметінің бастығы Серік Шалабаевтың ақпараты бойынша, 1 қаңтарда Маңғыстау облысының Жаңаөзен қаласында сағат 17:20-да қала әкімдігінің жанында адамдар жинала бастаған.
Адамдар сұйылтылған газ бағасын төмендету талабымен ел басшылығының атына бейнеөтініш жазып алып, сол күні сағат 18:00-де тарап кетті. Ал 2 қаңтарда наразылық білдірушілер саны жүздеген адамға дейін артып, акцияға қатысушылар ішкі жолдарды жауып тастайды. Бұл ретте құқық қорғау органдары күштер мен құралдарды қолданбаған.
3 қаңтарда наразылық акциялары басқа қалалар мен аймақтарда басталды. Осы күні Маңғыстау облысының тұрғындарын қолдау мақсатында еліміздің басқа жеті өңірінде (Атырау, Ақтөбе, Алматы облыстары, БҚО, Нұр-Сұлтан, Алматы және ШҚО) «бейбіт» митингілер басталды.
4 қаңтарда митингілер жалғасып, өңірлер саны 11-ге жетті, адамдар рұқсатсыз жаппай жинала бастады.
Қатысушылар саны 37 мың адамға (Алматы қ., Нұр-Сұлтан, Маңғыстау, Ақтөбе, Қызылорда облыстары) дейін күрт артты. Алматы мен Шымкентте қарулы шабуылдар мен бүліктер басталды.
Айта кетейік, сол күннен бастап құқық қорғау органдары қызметкерлерге және әкімшілік ғимараттарға жасалған шабуылдарға тойтарыс беру үшін өлімге әкелмейтін арнайы құралдарды қолдана бастады.
5 қаңтарда тәртіпсіздіктер елдің 11 өңірінде жалғасты. Қатысушылар саны 50 мыңға жетті, қаңтардың 4-нен 5-не қараған түні террористер Алматы қаласы әкімдігінің ғимаратын және «Алматы» халықаралық әуежайын басып алды.
Қызылордада шабуылдаушылар 9 автокөлікті өртеп жіберді, Талдықорғанда облыс әкімдігі, полиция және ҰҚКД ғимараттарын басып алды.
Сондай-ақ, БП өкілі террористердің іс-қимылын үйлестіруді және байланыс құралдарын пайдалануын болдырмау мақсатында Интернетке кіру шектелгенін атап өтті.
6 қаңтарда Қауіпсіздік Кеңесінің шешімімен елде антитеррористік операция өткізілетіні жарияланды Осы күннен бастап құқық қорғау органдары мен Қарулы Күштер террористерді жою үшін қару қолдана бастады.
7 қаңтарда бейбіт наразылық шаралары бірнеше өңірде (Маңғыстау, Атырау, Ақтөбе, Қарағанды және Шығыс Қазақстан облыстарында) жалғасты.
8 қаңтарда жағдай біртіндеп тұрақтана бастады, азаматтардың рұқсатсыз жиналуы тоқтатылды.
Сондай-ақ, Серік Шалабаев Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша БП «Алматы трагедиясының» және басқа өңірлердегі террористік шабуылдардың барлық себептері мен егжей-тегжейін анықтап жатқанын атап өтті. Құқық қорғау органдары террористік шабуылдарға қатысушыларды анықтау және жазалау, елдегі қоғамдық қауіпсіздікті толық қалпына келтіру бойынша барлық қажетті шараларды қабылдауда.
Сонымен қатар, Бас прокуратура аталған барлық оқиғалар – бір тізбектің бөліктері екендігіне, бұл ретте террористердің іс-қимылдары бірыңғай орталықтан үйлестірілгеніне сенім білдірді.
Бүгінгі күні 4 578 жәбірленуші анықталды, оның 4 353-і жараланған, оның ішінде 3 393-і (78%) күш ведомстволарының қызметкерлері. Төтенше жағдай кезінде (5-14 қаңтар аралығында) еліміздің мәйітханаларына 225 адам жеткізілді. Олардың кейбірі – террорлық шабуылдарға қатысқан, ғимараттар мен құқық қорғау күштерінің қызметкерлеріне шабуыл жасаған қарулы қарақшылар.
Ведомство өкілдері бұл алдын ала деректер екенін атап өтті. Олар әлі де нақтыланады және өзгеруі мүмкін.
Қалай болғанда да, әр факті мұқият зерттеледі. Нәтижелері бойынша құқықтық баға берілетін болады.
Қылмыс жасады деген күдікпен 672 адам уақытша ұстау изоляторына жеткізілді, оның ішінде 446-сы сот санкциясымен қамауға алынды. Құжаттарды тексергеннен кейін және прокуратурамен ұстауға негіз болмағандықтан 100-ге жуық адам босатылды.
БП әр факті бойынша тиісті құқықтық баға беру арқылы мұқият зерттелетінін мәлімдеді.
Бүгінгі таңда жедел тергеу топтары 546 қылмыстық істі тергеуде, оның ішінде 44 – терроризм актілері бойынша, 34 – жаппай тәртіпсіздіктер бойынша, 15 адам өлтіру және т.б.
– Қылмыстық процесте азаматтардың құқықтарын қамтамасыз ету мақсатында ҚР Адам құқықтары жөніндегі уәкілімен, Ұлттық алдын алу тетігінің және ұлттық қоғамдық сенім кеңесінің қатысушыларымен өзара іс-қимыл жолға қойылды. Зорлық-зомбылықтың, медициналық көмек көрсетпеудің және қорғаушыларды ұсынбаудың ықтимал жағдайларын тәуелсіз тексеру мақсатында оларға жеткізілген және ұсталған адамдарды ұстау орындарына кіру мүмкіндігі қамтамасыз етілді, – деді БП өкілі.
Қазіргі уақытта прокуратураға құқық қорғау органдарының іс-әрекеттеріне қатысты 32 өтініш келіп түсті.
Сондай-ақ, заңды құқықтары бұзылған жағдайда азаматтар 115 нөмірі бойынша Бас прокуратураның колл-орталығына немесе тікелей прокуратураның аумақтық органдарына жүгіне алады.
Өз кезегінде ҚР ДСМ қоғаммен байланыс департаментінің директоры Әсел Артакшинова ТЖ енгізілген сәттен бастап 2 678 зардап шегуші медициналық көмекке, оның ішінде 1 815-і амбулаториялық көмекке жүгінгенін хабарлады. 863 адам стационарлық ем алуда, 598 пациент шығарылды, 265 емдеуді жалғастыруда, 67 науқас ауыр халде реанимацияда, 500-ден астам күрделі хирургиялық операция жасалды.
Бас прокуратура мәлім еткен қайтыс болған 225 адамның 175-і медициналық ұйымдарда көз жұмды.
ДСМ мәліметінше, Денсаулық сақтау нысандарына 20 шабуыл жасалған (5 стационар, 1 МСАК және 14 дәріхана, барлығы Алматы қаласында орналасқан), 7 медицина қызметкері (5 Алматыда, 1-ден Шымкент қаласында және Алматы облысында) және 4 өңірде (Алматы – 31, Шымкент – 7, Алматы– 5, Жамбыл – 2) 45 жедел медициналық жәрдем автокөлігі зардап шекті, оның ішінде 4 автомобиль жөндеуге келмейді.
Алматының үш медициналық клиникасының шамамен үш тәулік бойы қоршауда болғанын, қызметкерлердің бұл кезеңде ауысымсыз, тәулік бойы жұмыс істегенін атап өтуіміз қажет. Науқастарға азық-түлік жеткізілген жоқ, дәрігерлер пациенттерге тамақ дайындауға мәжбүр болды.
– Зардап шеккендер дәрігерлердің сұрақтарын түсінбеген және мемлекеттік, орыс тілдерінде жауап бермеген және медициналық көмек алғаннан кейін медициналық ұйымдардан рұқсатсыз кетіп, тіпті белгісіз қарулы адамдардың сүйемелдеуімен реанимациядан шыққан жағдайлар болды. Өз кезегінде денсаулық сақтау министрлігі азаматтарға барынша көмек көрсетеді және жағдайды одан әрі тұрақтандыру бойынша күшейтілген жұмысты жалғастырады, – деп түйіндеді ДСМ өкілі.
Қазіргі уақытта республиканың барлық медициналық ұйымдары, оның ішінде Алматы қаласы бойынша штаттық режимде жұмыс істеп жатыр. Бұдан басқа, медициналық авиациямен резерв құру үшін Нұр-Сұлтан қаласынан Республикалық қан орталығына 360 доза қан жеткізілді.
ІІМ-мен бірлесіп Алматы, Нұр-Сұлтан, Шымкент, Ақтөбе қалаларында «СК Фармация» ЖШС дәрілік қоймаларын тәулік бойы күзету қамтамасыз етілді, онда ТМККК және МӘМС шеңберінде пациенттерді емдеуге арналған дәрі-дәрмек, есірткі және психотроптық заттар сақталады.
