Prezıdent Toqaev keler jylǵy Qazaqstannyń tóraǵalyǵy «Túrki dáýiri», ıaǵnı «TURKTIME» uranymen ótetinin aıta kele Túrki elderiniń birligin bekemdeıtin segiz máselege toqtaldy.
"Salt-dástúr (Traditions), birizdendirý (Unification), reformalar (Reforms), ǵylym (Knowledge), senim (Trust), ınvestısıa (Investments), medıasıa (Mediation) jáne energıa (Energy)» atty segiz máselege basymdyq beremiz", – dedi Prezıdent.
Birinshi basymdyq
salt-dástúr boıynsha Túrki memleketteri uıymynyń, onyń qurylymdarynyń týyn jáne emblemalaryn bir úlgige keltirý jaıly usynys aıtyldy.
Ótkendi umytpaý tarıhty ulyqtaýdan bastalatyny aıtylyp, quzyrly organdar beımálim derekterdi birlesip zerdeleýge ýaǵdalasty. Sebebi ortaq tarıhta áli de tolyq zerttelmegen aqtańdaqtar bar.
Ekinshiden, Túrki memleketteriniń qatar damýy ózekti. Bul oraıda memleket standarttary jáne termınologıasyn júıeleý mańyzdy bolmaq. Prezıdent bul rette modeldik zań jobasyn qysqa merzim ishinde qarap, ony maquldaýǵa shaqyrdy. Bul bastama taýarlardy ortaq naryqqa erkin shyǵarýǵa jol ashady.
Budan bólek, Túrki memleketteri uıymynyń Referenttik ortalyǵyn qurý kún tártibine shyqty. Bul ortalyq ónimdi synaý nátıjelerin ózara tanýǵa, sondaı-aq hımıa jáne tamaq ónerkásibi salalarynda jańa zertteýlerdi júrgizýge múmkindik bermek.
Al úshinshi basymdyq – reformalar boıynsha Ortalyq saılaý organdarynyń konsýltatıvtik keńesin qurý ózekti ekeni aıtyldy.
Ǵylymı áriptestik boıynsha Prezıdent «Elderimizde álemdegi úzdik ýnıversıtetterdiń fılıalyn ashýdy usynamyn. Birlesken ǵylymı sharalar ótkizip, tájirıbe almasý kerek. Jasandy ıntellektini, sıfrlyq jáne aeroǵarysh ónerkásibin damytýǵa erekshe nazar aýdarǵan jón» degen pikir aıtty.
Besinshi basymdyq senimge quralǵan. Aýmaly-tókpeli zamanda halyqaralyq ahýal da turaqsyz. Osyndaı almaǵaıyp kezeńde túrki jurtynyń birligin bekemdeı túsý asa mańyzdy bolyp otyr. Bul rette qarý-jaraq jáne esirtki saýdasyna, terorızm men ekstremızmge, kóshi-qonǵa qatysty syn-qaterler kóbeıdi. Mundaı qaýiptiń aldyn alý úshin qaýipsizdik salasyndaǵy yntymaqtastyq odan ári nyǵaıady. Osy oraıda kelesi jyly Astanada Qaýipsizdik keńesi hatshylarynyń 3-shi otyrysy ótkizilmek.
Mańyzdy baǵyttardyń ishinde ınvestısıa máselesiniń aýqymy keń jáne Astana qalasyna Túrki áleminiń Qarjy ortalyǵy mártebesin berý týraly bastamanyń qoldaýǵa ıe bolýy onyń qanshalyqty mán-mańyzǵa ıe ekenin aıshyqtap tur.
Jetinshi baǵytta qamtylǵan medıasıa taqyrybynyń róli aıtpasa da túsinikti. Palestınaǵa gýmanıtarlyq kómek retinde 1 mıllıon dollar bólý týraly sheshim qabyldanǵany habarlandy. Sebebi ondaǵan jyldar boıy sheshimin tappaı kele jatqan ózekti máselelerdi zorlyq-zombylyq pen lańkestik áreketter arqyly sheshýge múldem jol berilmeıtini aıtyldy.
- Soltústikte Reseı men Ýkraına, Taıaý Shyǵysta Izraıl men Palestına arasynda qandy qaqtyǵys bolyp jatyr. Aýǵanstannyń jaǵdaıy da turaqsyz. Batysta zańsyz kóshi-qon máselesi ýshyǵyp tur. Búginde Gaza Sektoryndaǵy beıbit turǵyndar, ásirese, balalar jáne qarttar janjal azabyn shegýde. Qazir Birikken Ulttar Uıymy Qaýipsizdik Keńesiniń qyzmeti toqyraýǵa túskeni jasyryn emes. Osyndaı kezde Bas Assambleıanyń rólin kúsheıtý kerek. Bul rette Qaýipsizdik Keńesin reformalaý isinde meılinshe syndarly bolý qajet. Bizdiń oıymyzsha, bul mańyzdy organ álemniń barlyq aımaǵyn qamtıtyn memlekettermen tolyǵýǵa tıis. Bul turǵyda túrki ıntegrasıasyn bekemdeı túsýge mán bergen abzal, – dedi Memleket basshysy.
Jıynda energıa qoryn únemdeý (segizishi baǵyt) máselesine de basa mán berildi. Bul baǵytta bıyl Qazaqstanda Halyqaralyq energetıka forýmyn ótkizý usynyldy. Sonymen qatar 2026 jyly Qazaqstannyń bastamasymen klımat máselesine arnalǵan aımaqtyq samıt ótkizý josparlanyp otyr.
https://dalanews.kz/bas-takyryp/94899-toqaev-turki-elderining-birligin-beke
