Keıde jaqynyn aqtyq saparǵa shyǵarý úshin, nesıe rásimdep, qaryz alyp jatatyn jaǵdaılarda joq emes.Osy rette qazaq "Ólim bardyń malyn shashady, joqtyń artyn ashady" dep tegin aıtpasa kerekti.
Osy rette Abaı oblysynyń ortalyǵy Semeı shaharynda zıaly qaýym, aqsaqaldar, ımam, din qyzmetkerleriniń qatysýymen musylmansha jerleý, jáne as berý mádenıetin qalyptastyrý jaıynda keńeıtilgen otyrys ótti.
Atalǵan jıynda sóz alǵan QMDB qarasty Abaı oblysynń bas ımamy Asqar Muqanov Qazaq halqy ǵasyrlar boıy kúndelikti ómir tirshiliginde, sonyń ishinde adamnyń dúnıege kelýi men qaıtys bolýyna qatysty rýhanı-dinı rásimderdi oryndaýda musylmanǵa tán mádenıetti ustanyp kele jatqanyn aıta kele, sońǵy ýaqytta dinı rásimderdiń sharıat normasyna saı kelmeı, ózgeristerge ushyraı bastaǵanyn tilge tıek etti.
"Qabir basyna qulpytas retinde orasan úlken eskertkishter men záýlim qorshaýlar ornatý, as berýdegi ysyrapshyldyq qoǵamnyń ártúrli ókilderiniń, onyń ishinde aqsaqaldar men din mamandary tarapynan jıi-jıi synǵa ushyraýda.
Qala berdi Qazaqstan musylmandary dinı basqarmasyna shaǵym túsýde. Halyqqa úndeý joldap, atalmysh rásimderdiń sharıǵatqa saı oryndalýyn jetkizip, zırat turǵyzý men zıarat jasaýdyń, kesene salýdyń jalpyǵa ortaq, birińǵaı mádenıetin qalyptastyrý úshin ári oblysymyzdyń barlyq óńirlerinde sol talap boıynsha oryndalsa deımiz" dedi bas ımam.
2020 jyly QMDB-nyń «As berý mádenıeti» men «Zırat jáne zıarat» qujaty negizinde zırat kóterý jaıly sharıattyń úkimin keltiredi.
Máselen birinshiden qabirdiń tereńdigi- 1m. 80 sm. Eni-1m. Uzyndyǵy- 2m. 20sm.
2. Qabirge jerlengen kisiniń kim ekendigin aıqyndaý maqsatynda jáne júrginshiler tarapynan taptalyp, aıaq asty bolmaýy úshin oǵan shaǵyn belgi (qulpytas) qoıýǵa ruqsat. Qabirge bıiktigi 1 metr, al eni 50 santımetrden aspaıtyn qulpytas qoıý, qulpytasqa marqumnyń tolyq aty-jónin, týǵan jáne qaıtys bolǵan kúnderin jazý.
3. Jerleý oryndarynda záýlim eskertkish nemese bıik kúmbez ornatýǵa, meshit, medrese, qulshylyq etý oryndaryn turǵyzýǵa bolmaıdy.Zırat qorshalǵan jaǵdaıda árbir qabirge jeke-jeke qorshaý jasaýdyń qajeti joq.
6. Qulpytasqa marqumnyń sýretin qoıýǵa ruqsat etilmeıdi.
7. Qabir basyndaǵy buryn jasalyp qoıǵan qurylystardy buzýdyń qajeti joq.
8. Qabir kóterýge ketetin shyǵyndy tirilerge jumsaý – áldeqaıda saýapty.
9. Tazalyqty saqtaý, zırat mańyn lastamaý, qoqys tastamaý, temeki shegý, nasybaı atý syndy kereǵar áreketterge tıym salynǵan.
Sondaı-aq jıynda zıaly qaýym ókilderi búgingi tańda as berý mádenıetinde oryn alyp jatqan kereǵar áreketterge toqtalyp, marqum bolǵan otbasynyń dúnıeden ótken jaqynyn emes, kelgen adamǵa qalaı dastarhan jaıyp, asqa erekshe kóńil bólinip kele jatqany, jaǵdaıy tómen otbasylar tipti qaryz nemese bankten nısıe alatyn jaǵdaılarda kezdesip jatqanyn aıtyp ótti.
Sharıat úkimi boıynsha ysyrapshyldyqqa jol berilmeýi kerek deıdi Asqar Muqanov.
"Marqumnyń atynan as berilgende, negizgi nıet – bir Allanyń razylyǵyn ǵana tabý bolýy tıis. Odan ózge nıet – astyń saýabyn kemitedi. Osy oraıda halyqtyń jaǵdaıy men qoǵamdyq pikirdi eskere otyryp, as mázirin usynyp otyrmyz.
Onda et, kúrish, shelpek, baýyrsaq, qurt, irimshik, qospa, talqan, maı, qatyq, qant, naýat, qurma, órik, meıiz sháı.
Atalǵan as mázirin marqumdy eske alý barlyq hatymdarynda qoldanýǵa, osy sharalardyń oryndalýyna at salysýǵa shaqyramyz" dedi Abaı oblysynyń bas ımamy.
Demek dúnıeden ótken adamǵa záýlim zırat turǵyzyp pen asta tók dastarhan jaıyp as berý sharıatqa qaıshy amal bolyp tabylmaq. Saıyp kelgende ólim bizdi ysyrapshyldyqqa tárbıelemeýi kerek.
Qýanysh Rahmetollauly
