2005 jyly ma, álde 2006 jyly ma, qystygúni TMD elderi basshylary jınaldy. Sankt-Peterbýrgte.
Men tús kezinde jettim-aý deımin. Keshke men jatqan qonaq úıge «Rosatompromnyń» bastyǵy Kırıenko men «Tehsnabeksporttyń» dıretkory Smırnov kelisimniń mátinin alyp keldi. Bul kelisimdi odan buryn ábden talqylaǵanbyz. Ol memleketaralyq kelisim tuǵyn. Onyń máni qarapaıym, ári túsinikti edi.
«Qazatompromda» ýrandy alý bar da, ýrandy gazǵa aınaldyrý isi jónge qoıylmaǵan edi. Sondyqtan syrttan seriktes tartyp, solarǵa óńdetip, óńdete júrip tehnologıasyn úırenip, kelisim bitken soń derbes ketýdi oıladyq.
Prınsıbimiz de qarapaıym bolǵan: olar bizge kirip qansha aqsha tapsa, olardan alatyn bıznesten biz de sonsha aqsha tabýymyz kerek edi.
Men aıttym, sizderge ýran óndirý qyzyq, biz oǵan ruqsat beremiz. Biraq qarymtasyna, sizder bizge Reseıde jumys isteýge múmkindik beresizder.
Endi maǵan olar kelisimniń mátinin ákelip otyr ǵoı. Olardyń aıtýynsha, erteń biz osy kelisimge qol qoıýymyz kerek eken. Memleket basshylarynyń aldynda. Pýtın habardar kórinedi.
Mátindi oqýǵa kiristim. Oqydym da, aýyzym ashylyp qaldy. Biz olarǵa ken ornyn beredi ekenbiz, birlesken óndiris qurady ekenbiz, al olar bolashaqta bizge de birnárse berý múmkindigin qarastyrady eken. Tipti ne ekeni de naqtylanbaǵan.
Mynandaı kelisimge qol qoımaımyn dedim. Myna nárseniń túk maǵynasy joq. Kelistik qoı, naqty jazýymyz kerek. Biz sizdermen birigip bes ken ornyn qolǵa alamyz, sizder bizge 5 mln RR-lik qýaty bar ken baıytý zaýytynyń úlesin beresizder (Qarjy aǵymy boıynsha, ekeýi shamalas bolady. Aqshadan utylmaımyz, tehnologıany da alamyz). Sondyqtan, sizder istiń múmkindigin qarastyramyz dep jazsańyzdar, biz de solaı jazaıyq. Reseı múmkindigin qarastyrady, Qazaqstan da múmkindigin qarastyrady deıik. Eger daıyn bolsańyzdar, tapsyramyz dep jazyńyzdar, biz de jazaıyq. Al biz tapsyryp, sizder qarastyratyn bolsańyzdar, ondaı kelisimniń túk máni joq. Ondaı nárse Qazaqstan úshin qyzyq emes.
Sóıtip em, olar erteń Pýtın ashýlanady, biz oǵan aıtyp qoıdyq qoı, anaý-mynaý, qıyn bolady dep áńgime aıta bastady.
Men aıttym: onyń maǵan ne qatysy bar? Pýtın – senderdiń eldiń prezıdenti. Meniń elim basqa, prezıdentim de basqa adam. Erteń Pýtın ne aıtady, maǵan ashýlana ma, basqa qyla ma, maǵan báribir. Prezıdent – senderdiki, ózderiń sheshińder.
Sóı desem, olar, al biz aıtpady deme, dedi.
Meıli.
Ertesine búkil delegasıamen birge avtobýspen ketip bara jatsam, protokoldyń bastyǵy (Baýyrjan Baıbek qoı ol kezde) habarlasady. Muhtar Erkinuly, qaıdasyz? Bara jatyrmyn. Myna jaqta bastyq sizdi izdep jatyr, Pýtınmen áńgime bolypty, kelýińiz kerek, anaý-mynaý. Jaraıdy, bara jatyrmyn. Onda kelgende aıtyńyz, men sizge propýsk beremin, siz elmen birge kirmeı, menimen ótip ketesiz, birden bastyqqa alyp baramyn. Jaraıdy.
Bardyq. Baýyrjan ekeýimiz bylaı kettik. Bir bólmege kirdim, kirsem búkil prezıdentter otyr eken. Men amandasyp jatyrmyn. Nursultan Ábishuly meni basqa prezıdentterge tanystyryp ótti. Otyra tur, men qazir shyǵamyn, sóılesetin másele bar dedi.
Shyǵyp, kútip otyrdym. Kóp kútken joqpyn, bes mınýttyń shamasynda Prezıdent shyqty. Ana jaqta Pýtın birnárseni sóıleskisi keledi, kóńil kúı joq sıaqty, sen bir kelisimdi buzypsyń ǵoı deıdi.
Ekeýimiz basqa bir kabınetke bardyq. Barsaq, Pýtın otyr eken. Janynda Kırıenko men Smırnov bar. Biz Prezıdent ekeýimiz kirdik.
Otyrdyq. Pýtın áńgimege kiristi. Nursultan Ábishuly, osylaı da osylaı, jas, qabiletti menejerlerińiz bar eken, biraq ol saıasatty túsinbeıdi, biz búgin atom salasynda eki eldi biriktiretin kelisimge qol qoıýymyz kerek edi, bul jigit sony buzdy, aq-kók. Shynyn aıtqanda, óktemdeý ǵyp sóıledi. Men Prezıdentke qarap edim, ol kisi de maǵan qarap qaldy. Men jaýap berýime bola ma dep edim, Prezıdentimiz aıt degendeı qyldy.
Bizdiń elderdiń quqyǵy qandaı? Aǵa men ini sıaqty ma, álde teńquqyly ma dedim. Ekeýi de, árıne, teń quqyly deıdi. Al myna kelisim, aǵa men ininiń kelisimi dedim. Biz eki jaq ta tapsyrady dep kelistik, al myna jerde biz beredi ekenbiz de, sizder jaq qarastyrady eken. Men bundaıǵa qol qoımaımyn. Saıasatty túsinbeıtin shyǵarmyn, biraq menejer retinde bul nárse durys emes dep oılaımyn. Eki eldiń qarym-qatynasyndaǵy aýanǵa sáıkes kelmeıdi. Eger qalasańyzdar, men osy jerde jumystan ketý týraly aryz jazaıyn. Biraq maǵan qol qoı deseńizder de, men báribir qol qoımaımyn. Odan da jumystan keteıin, menen keıin kelgen adam qol qoıar.
Osylaı dep edim, ana jerdegi aryn birden basyldy. Prezıdentimiz, sen asyqpaı tura tur, durys aıtyp otyrsyń, eki eldiń quqyǵy teń dedi. Men aıttym, bundaı shıki kelisimderdi men prezıdent deńgeıine aparmaımyn dedim. Eger tapsyrýǵa daıynbyz deseńizder, men qazir-aq qol qoıamyn. Sóıtsem ana jerde otyrǵan ekeý, óıtýge bizdiń quzyretimiz joq deıdi. Quzyretteriń joq bolsa, onda maǵan nege alyp keldińder?
Bundaıǵa men qol qoımaımyn, jumystan ketýge daıynmyn, biraq qol qoımaımyn dedim.
Prezıdentter ózara sóılese bastady. Joq, shıki jerleri bolsa, pisireıik, damytaıyq, asyqpaıyq degendeı.
Shyǵyp kettik.
Qaıtarda Prezıdentpen birge ushtym. Jolda bárin túsindirip bershi dedi. Aıtyp, túsindirip berdim. Prezıdent bolsa, durys istediń, jaqsy boldy dedi.
Muhtar Jákishevtyń jýrnalıs Armanjan Baıtasovqa bergen suhbatynan.
Aýdarǵan Arman Álmenbet. Maqala tárjima avtorynyń ruqsatymen basyldy