Túrkistanǵa taǵy da barar edim – Oksana Loskýtova
«Astana» arnasynda jańalyqtar júrgizip tanymal bolǵan dıktor Oksana Loskýtova osy kúni «City Transport Systems» kompanıasynyń baspasóz hatshysy bolyp qyzmet atqarady.
Ýaqyt – ol zymyrap ótedi. Tarıh úshin adam ómiri tez ótkenshi ekeni jasyryn emes. Degenmen tarıh kirpish sekildi túrli oqıǵalardan quralady. Eki jyl buryn qazaq eli úshin, jalpy Túrki álemi úshin úlken tarıhı oqıǵa boldy. Eki jyl buryn Túrkistan oblysy quryldy. «Túrkistan» dep aty aıtyp turǵandaı, túrkilerdiń jeri, otany ózine laıyqty deńgeıge jete bilgeni Qazaqstan halqy úlken abyroı, maqtanysh. Óıtkeni kóne tarıhı mekenniń tarıhy dara tulǵanyń tarıhy sekildi jalǵasýy kerek. Túrkistan týraly aýyz toltyryp aıtýǵa bolady. Aýmaǵy keń bolǵany sonsha, Kaspıı teńizinen Qytaıǵa jetken eken nemese Túrkistandy áıgili Jibek joly kesip ótken, taǵysyn taǵy osylaı sheksiz jalǵastyra berýge bolady. Tarıhy 9 ǵasyrdan bastaldy degen ras bolsa, bálkim odan da erte, osy aralyqta kóp oı, tolǵaý, áńgime jınaldy ǵoı, – deıdi Oksana Loskýtova.
Tanymal jýrnalıs osy jyly bul óńirge barǵanyn jáne jaqsy áser alyp qaıtqanyn aıtty.
–Bıylǵy kóktemde koronavırýs indeti órshimeı turyp, Túrkistan qalasyna jol tústi. Sondaǵy túıgenimiz bir-aq qala túgel oblystyń, tipti eldiń ekonomıkasyn kóterýge shamasy jetedi. Kóptegen qonaq-úıler salynyp, joldar jóndelip, keremet baqtary kórgende qýandym, ras. Qoja Ahmet Iasaýı kesenesin, onyń ishindegi Abylaıhannyń dálizin óz kózimmen kórip, el bılegen han, bı men batyrlardyń atyn oqyǵanda erekshe tolqydym. Biz óz týǵan jerimizdi bilmeıdi ekenbiz ǵoı dep. Shet elderin kórýge asyqpyz. Máselen, Úndistandaǵy Táj-Mahal. Ne deımiz, jarnama óte qatty jasalady?! Áleýmettik jeliler sol jergedi kóz jaýyn alatyn sulýlyqqa toly. Árıne, keremet jer. Biraq eki jerdi salystyra kele, Túrkistanǵa taǵy da barar edim. Óıtkeni, senimdimin mundaı qarqynmen bizdiń Túrkistan basqa tarıhı esh kem bolmaıdy jerlerden. Onyń ústine jergilikti halyq eńbekqor, qaısar. Bul eshkimge de jańalyq emes. Maqtaraldaǵy sý tasqyny, Arystaǵy áskerı qoımadaǵy jarylys halyqtyń qabyrǵasyn qaıystyrǵanymen, keýdesin eshkimge bastyrmaıtyn halyq ony da eńserdi. Sol sebepti aldaǵy jyldary bul oblys tek kórkeıe túsedi, halyq arasynda «ishki týrızm» degen uǵym qalyptasady dep kámil senemin. Solaı bolǵaı!, – deıdi ol.
Maksım Spotkaı: Túrkistannyń jańa dáýiri bastaldy
Senat apparaty basshysynyń orynbasary, prezıdent janyndaǵy jastar kadrlyq rezerviniń jeńimpazy Maksım Spotkaı da Túrkistan jaıly oıymen bólisti.
Túrkistan oblysynyń qurylýy – prgamatıkalyq turǵydan qarasańyz da óte mańyzdy. Bul tek Túrkistan qalasy úshin ǵana emes, búkil Qazaqtan úshin ekonomıkalyq, áleýmettik mańyzy bar sheshim. Az ýaqyttyń ishinde oblystyń damý jospary bekitildi. Kóptegen jobalar júzege asyp jatyr. Qanshama ǵımarattardyń qurylysy bastalyp ketti. Olardyń arasynda áleýmettik nysandar da bar. Árıne, Túrkistan túrki áleminiń altyn besigi deımiz. Bizdiń elimizdiń qasıetti mekenderiniń biri. Al qazir Túrkistannyń jańa dáýiri bastaldy. Endi aldaǵy ýaqytta ońtústik óńirdiń áleýmettik, ekonomıkalyq mańyzdy ortalyǵyna aınalary sózsiz. Sol úshin naqty mysaldar da jeterlik, – deıdi Maksım Spotkaı.
Onyń aıtýynsha, geosaıası jáne saıası turǵydan da Túrkistan oblysynyń qurylýy durys boldy.
– Bul sheshimdi pandemıa kezinde de durys qarastyrý kerek. Joǵary da aıtqanymdaı, Túrkistanda karantın kezinde de qurylys jumystary toqtaǵan joq. Onyń jemisin aldaǵy 10 jylda kóretin bolamyz. Nur Otan partıasynda eńbek etken kezde janashyr qyz-jigittermen birge Arystaǵy jarylysqa birge bardyq. Qolymyzdan kelgenshe kómekti uıymdastyrdyq. Ózderińiz bilesizder, jarylys bolǵan kúni memleket basshymyz Qasym-Jomart Toqaev Arysqa ushyp kelip, apatty jaǵdaıdy tez arada joıýdy jolǵa qoıdy. Osy kúni Arystaǵy jaǵdaıdyń túzelip qalǵanyn kórip, qýanyp otyramyz. Maqtaaraldaǵy sý tasqynynan zardap shekkenderge de memleket te, halyq ta kómekterin aıaǵan joq dep bilemin. Qaltaly azamattar da óz úlesterin qosyp jatty.Evakýasıalanǵan 5 202 otbasynyń jeke shotyna 1000 dollardan tústi. Sosyn memleketimiz árbir otbasyǵa 100 myń teńgeden berildi. Qazirgi kezde 360 páterdiń qurylysy aıaqtalǵan. Salynyp jatqan úıler qazan aıynda tolyq aıaqtalady dep kútilýde. Elimiz aman bolyp jatsa, biz jeńbeıtin qamal bolmaıdy, – Senat apparaty basshysynyń orynbasary.
Rýhanı jańǵyrý ıdeıasynyń shyn mazmuny da endi ashylǵan sekildi – Sherzod Pýlatov
QHA tóraǵasynyń orynbasary Sherzod Pýlatovtyń da aıtary bar. Ol Túrkistan oblysynyń qurylýy – «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasynyń jemisi dep otyr.
Elbasymyz Nursultan Ábishulynyń Túrkistandy oblys ortalyǵyna aınaldyrýy bul – tarıhı sheshim jáne Qazaqstan halqy úshin óte úlken mártebeli is boldy dep oılaımyn.Ońtústik Qazaqstan oblysy halqynyń sany jaǵynan da, ekonomıkalyq jaǵdaıy men halqynyń mentalıteti jaǵynan da Qazaqstannyń basqa oblystarynan erekshelenip turatyn ózgeshe tarıhı aımaq ekeni bárimizge belgili. Osyndaı óńirdiń ortalyǵyn Túrkistanǵa almastyrý ıdeıasy tekten tek týyndamasa kerek. Rýhanı jańǵyrý ıdeıasynyń shyn mazmuny da endi ashylǵan sekildi. Oblysty ekige bóle otyryp, Shymkent qalasyna respýblıkalyq mártebe berilýi, Túrkistan oblysynyń qurylýy – qurylymdyq ózgerister jasaýǵa qaýqarly memlekettiń ǵana qolynan keletin is. Bul – elimizdiń ekonomıkalyq jaǵdaıynyń joǵary ekendiginiń aıqyn dáleli. Osynyń áserinen halyqtyń áleýmettik-turmystyq jaǵdaıy ońalyp, jańa jumys oryndary ashylyp, halyqtyń tabysy arta túsedi. Ádette halyq iri qalalardyń mańaıyna shoǵyrlanyp, demografıalyq ahýal da jaqsara túsedi. Bul Túrkistan oblysyna sheteldegi qandastarymyz da kóptep kóship kele bastaýy múmkin dep aıtýǵa bolady, – deıdi Sherzod Pýltaov.
Onyń aıtýynsha, endi Túrkistanǵa ınvestısıa aǵylady, ınvestorlar, týrıser, sheteldik kompanıalar kóptep kelip, óńir halqynyń ál-aýqaty jaqsara túsedi. Eń bastysy, halyqtyń sany ósedi. Sondyqtan Elbasy sheshiminiń saıası, tarıhı mańyzy joǵary.
Túrkistan – elimizdegi eń kóne qalalardyń biri. Biz Túrkistandy aıtqan kezde, túrki álemindegi rýhanı ortalyqty kózge elestetemiz.Túrkistan táýelsizdikke deıin de bizdiń rýhanı astanamyz – túrki áleminiń talbesigi, tiregi bolyp keldi.Endigi jerde onyń rýhanı, ekonomıkalyq áleýetin odan ári damytý úshin óz aldyna oblys ortalyǵy etip qurylǵanyn óte batyl ári mańyzdy qadam dep qabyldasaq bolady. Túrkistan – túrki jurtynyń ortalyǵy. Búkil tarıhı tulǵalarymyzdyń, qazaq kóshin alǵa súıregen ulylarymyzdyń súıegi sonda jatyr. Endi, mine, arnaıy Prezıdentimiz «Túrkistan oblysy qurylsyn» dep jáne Ońtústik Qazaqstan emes, «Túrkistan oblysy atalsyn» dep jarlyqpen bekitilip, aıryqsha mártebege ıe bolyp otyr. Ondaǵy mádenı oshaqtar, aýdandyq kólemdegi kóptegen keńseler endigi jerde oblystyq deńgeıge kóteriledi. Mıllıonnan artyq turǵyny bar shyraıly shahar alyp megapolıske aınalady. Kóne Túrkistan shaharynyń mańaıynda ásem meshitter men keseneler, tarıhı jádigerler men murajaılar – halqymyzdyń rýhanı murasynyń sarqylmas qazynasy. Osynaý rýhanı qazynamyzdy saqtap, urpaqqa jetkizýdi kózdeıtin memlekettik deńgeıdegi bul bastamany qoldaımyn.Sebebi aımaqtyń erekshelikteri men týrısik áleýetin paıdalana otyryp, bolashaqta túrli baǵyttaǵy týrıserdi tartýdyń iri ortalyqtarynyń birine aınalatynyna senimdimin. Qazaqstandaǵy halyqaralyq deńgeıdegi alǵashqy mamandandyrylǵan jańa Halyqaralyq týrızm jáne meımandostyq ýnıversıtetiniń ashylýy da osy ólkedegi týrısik qyzmetti damytýǵa úlken septigin tıgizedi degen oıdamyn, – deıdi QHA tóraǵasynyń orynbasary.
Qazybek Isa. Nazarbaevtyń bul ólkeniń burynǵy tarıhı ataýyn qaıtarýy ádil sheshim boldy
QR Prezıdenti janyndaǵy Ulttyq qoǵamdyq senim keńesiniń múshesi, «Aq jol» partıasy tóraǵasy orynbasary, aqyn Qazybek Isa da Túrkistan jaıly óz oıyn ortaǵa saldy.
–Turan tulǵa tutqan Maǵjandaı uly aqyndardyń marjan jyryna arqaý bolǵan, búkil Túrki ardaq tutqan qasıetti Túrkistannyń túleýi jańa kezeńge qadam basty. Osydan eki jyl buryn túbi bir túgel túrkiniń qýanyshy – Túrki áleminiń rýhanı astanasy Túrkistannyń atynda jańa oblys ashylyp, Túrkistan qalasy Túrkistan oblysynyń ortalyǵy boldy! Rýhanı jańǵyrýymyz – Rýhanı orda Túrkistannyń jańa zamanǵa saı jarqyn kelbetin jasaýdan jarqyraı kórinýi tıis. Osydan 24 jyl buryn Túrkistanǵa kelgen Elbasy Nursultan Nazarbaev «Túrkistan bolashaqta oblys ortalyǵy bolady» dep aıtqan edi. Endi mine, Elbasy el tilegin eki ese oryndap, Túrkistannyń atynda oblysty da ashyp berdi! Nursultan Nazarbaevtyń bul ólkeniń burynǵy tarıhı ataýyn qaıtarýy ádil sheshim boldy, – deıdi Qazybek Isa.
Aqyn Túrkistan kóz aldymyzda qaıta túlep jatyr dep otyr. Jańa zamanǵa saı jasaryp, jańǵyrýda. Alyp ǵımarattar salyp jatqan alapat qurylystar qarqyny kún saıyn údep, tarıhı-rýhanı jáne sáýlettik qundylyǵy baǵasyz kóne de, kórkem kórkine jańa zamanaýı kelbet qosylyp keledi degen pikirde.
– Ordaly oblystyń qordaly máseleleri, osyndaı zor apattardan aman shyǵyp, qalpyna keltirý jumystary qarqyndy júrgenine el kýá boldy. Bul Arys pen Maqtaral aýdanyndaǵy alapat apattarda da yrysyn joǵaltpaı, yntymaǵyn saqtaı bilgen, birliginiń arqasynda tirligin túzeı alǵan qasıetti ólke Túrkistandyqtardyń rýhy zor, qaırat-jigeri mol ekenin kórsetedi. Túrkistan óńiri o bastan turǵyndarynyń eńbekqorlyǵymen belgili. Sondyqtan, oblystyń áleýmettik-ekonomıkasy memlekettiń qoldaýymen óse beretini anyq. Al túgel túrki halyqtarynyń rýhanı ordasy sanalatyn qasıetti Túrkistan ólkesinde rýhanı-mádenı salalarǵa basa nazar aýdarylǵany lázim. Qundylyǵy zor kóne jádigerlerdi saqtaı otyryp, jańa zamanǵa saı jańǵyra bilýi tıis. Eń aldymen Qoja Ahmet Iassaýı kesenesin kózdiń qarashyǵyndaı saqtaı otyryp, álemge tanytýdyń týrızmdik baǵdarlamasyn jasap, baıyta berý kerek! Qazaqtyń kıeli kóne astanasynda qasıetti handary men bıleri, batyrlary men aqyndary jatqan zıarat ordasynda jalpy Turandyq tulǵalardy ulyqtaý jumystary jolǵa qoıylýy tıis. Jas urpaqqa otanshyldyq tárbıe beretin bundaı baǵyt eń aldymen Eldigimizdiń, Erligimizdiń belgisi bolary anyq, – «Aq jol» partıasy tóraǵasy orynbasary.
