Budan ári Memleket basshysy jaqynda ótken konstıtýsıalyq reforma barsha qazaqstandyqtardy alańdatyp otyrǵan jáne destrýktıvti kúshter ózderiniń saıası múddeleri úshin paıdalanyp otyrǵan jer máselesine núkte qoıǵanyn atap ótti.
El basshysy belgilegen memlekettik basqarýdy ortalyqsyzdandyrý, ókilettikterdi Úkimetten salalyq mınıstrlikterge berý jáne tıisinshe olardyń áleýmettik-ekonomıkalyq baǵdarlamalardy iske asyrý úshin jaýapkershiligin arttyrý, jergilikti ózin-ózi basqarý organdaryn damytý týraly máseleler asa mańyzdy bolyp tabylady, olar sol arqyly memleketke kómektese otyryp, jergilikti jerlerde kóptegen áleýmettik-ekonomıkalyq problemalardy sheshýge tıis.
Joldaýda sot rólin arttyrý men ákimshilik ádilet salasynyń odan ári damýy da kórinis tapty, onda Memleket basshysy sýdıalardyń táýelsizdigine jáne olardyń qabyldaǵan sheshimderi úshin jaýapkershiligin arttyrý qajettigine nazar aýdardy, bul, sózsiz, azamattardyń ádilettilikke degen senimin nyǵaıtýǵa jáne qoǵamdaǵy quqyqtyq nıgılızmdi jeńýge yqpal etedi. Bul rette Prezıdent memleket pen onyń organdarynyń sot tóreligin iske asyrýǵa qatysýyn barynsha azaıtýdy talap etedi. Sarapshylar men azamattyq qoǵam ókilderin tarta otyryp, sot júıesin odan ári reformalaý qajettigi de aıtyldy.
Saıası plúralızmdi odan ári damytý qajettigine toqtalǵan Qasym-Jomart Toqaev saıası júıeniń barlyq sýbektileriniń saıası qyzmeti tek zań sheńberinde júzege asyrylýy tıis ekenin atap ótti. Saıası partıalar men basqa da qoǵamdyq birlestikterdiń, sondaı-aq azamattardyń qyzmetiniń zańdylyǵy – memleketimizdiń turaqty damýynyń kepili bolyp tabylady.
Memleket basshysy Joldaýda azamattyq qoǵam men zań qaýymdastyǵy úshin de mańyzdy máselelerdi qozǵady. Atap aıtqanda, asa aýyr qylmys jasaǵan adamdardy shartty túrde merziminen buryn bosatýǵa tyıym salý, jeke adamǵa qarsy birqatar qylmystar úshin jazany qatańdatý (mysaly, kisi óltirý, aýyr dene jaraqatyn salý jáne t.b.), Qańtar oqıǵasy kezinde mańyzy az qylmystar jasaǵan adamdarǵa raqymshylyq jasaý, QR Qylmystyq jáne qylmystyq is júrgizý kodeksterine tekserý júrgizý qajettiligi.
Strategıalyq mindetterdi iske asyrýǵa múmkindik beredi
Quqyqtanýshy ǵalym retinde maǵan Memleket basshysynyń qoldanystaǵy zańdardy únemi ózgertýge jol bermeý týraly ustanymy unaıdy. Shynynda da, zańdarǵa jıi ózgertýler men tolyqtyrýlar engizý árqashan olardaǵy normalardy iske asyrýdyń tıimdiligine yqpal ete bermeıdi. Zań erekshe tártippen qabyldanǵan, halyqtyń erki kórinetin eń joǵary zańdy kúshke ıe normatıvtik quqyqtyq akt retinde uzaq merzimdi bolashaqqa, al ondaǵy normalar birneshe rettik, turaqty jáne uzaq merzimdi qoldanýǵa arnalǵan.
Sondaı-aq, QR Prezıdentiniń elimizde memlekettik ınstıtýttardy qaıta júkteýdiń quramdas bóligi retinde bir mártelik prezıdenttikti engizý týraly sheshimi óte mańyzdy, saıası negizdelgen jáne zańdyq turǵydan tekserilgen bolyp tabylady. Bir kezeńdik prezıdenttik baǵyt demokratıalyq jáne quqyqtyq qatynastarda damyp otyrǵan keıbir elderde bar.
Qazaqstanda prezıdenttiktiń bir mártelik jeti jyldyq merzimi qoǵamdy odan ári demokratıalandyrý prosesine yqpal etetin bolady, bılikti basyp alý múmkindigi úshin naqty quqyqtyq kedergi bolady.
Budan basqa, jeti jyldyq merzim (qoldanystaǵy bes jyldyq merzimmen salystyrǵanda) QR Prezıdenti laýazymynda bolý ýaqytyn ulǵaıtyp qana qoımaı, jańadan saılanǵan Memleket basshysyna tolyq kólemde, onyń ishinde belgilengen uzaq merzimdi strategıalyq mindetterdi iske asyrýǵa múmkindik beredi. Bul Ádiletti Qazaqstandy qurý jolynyń naqty jáne nyq qadamy bolmaq.
E. DÚISENOV, zań ǵylymynyń doktory, profesor
