Ǵylym-tehnıka ózgerisi kún saıyn jańalanyp, báseke jyldan-jylǵa kúsheıgen zamanda óndiris oshaqtaryn damytyp, halyqtyń qajetine jaratý – qazirigi ýaqyttaǵy basty maqsattardyń biri. El ıgiligine jaratylyp, ekonomıkalyq qýatty joǵarlatatyn keleli ister Almaty oblysy Kóksý aýdanynda oıdaǵydaı atqarylyp, óz jemisin berýde.
Jer jannaty – Jetisý jerinen Qazaqstan Respýblıkasy Parlament Májilisine depýtattyqqa saılanǵan Omarhan Óksikbaev, Amangeldi Dáýrenbaev, Ábdimanap Bekturǵanov qatarly halyq qalaýlylary qańtardyń onynshy juldyzy jumys saparymen aýdanǵa keldi. Ekonomıkanyń damýyna serpin beretin keleli isterge keńinen toqtalyp, aýdandaǵy qarapaıym halyqtyń turmys-tirshiligimen tanysty. Aýdan ákimi Almas Ádil, «Nur Otan» partıasy Kóksý aýdandyq fılıalynyń birinshi orynbasary Tólegen Janysbek jáne aýdandyq máslıhattyń hatshysy Áldıbek Dosymbekovtyń bastaýymen halyq qalaýlylary eń aldymen aýdandaǵy iri ónerkásip oryndardyń biri – «Kóksý» qant zaýytyna bardy.
Taıaý jyldardan beri aýdannyń aýyl sharýashylyq salasy qarqyndy damyp, aýyz toltyryp aıtarlyqtaı nátıjege qol jetkizdi. Ásirese, Jetisý jerinde qant qyzylshasyn ósirýde kósh bastap turǵan aýdannyń búgingi qarqyndy jumysy kóptiń kóńilinen shyǵyp, halyqtyń alqaýyna bólendi. İrge tasy sonaý 1934 jyly qalanǵan kásiporynnyń búgingi aıaq alysy kóptiń kóńilinen shyqqany anyq. Bıylǵy jyldyń erte kóktemnen bastap sonaý Keńes zamanynan qalǵan bir qatar eski tehnıkalarǵa ózgeris engizilip, zaýytqa modernızasıa jasalǵan. Buryn jumystyń negizgi bólimi qolmen jasalsa, qazir derlikteı avtomatqa kóshkenine rızashylyq bildirgen halyq qalaýlylary bıylǵy jyl zaýytqa jańadan alynǵan eki sehti kózden keshirip, jumys barysymen tanysty.
Bir sehqa úsh fıltr ornatylsa, taǵy bir sehqa qantty qaınatatyn eki vakom apparaty qoıyldy. Belarýssıadan arnaıy kompresor alyp kelgen. Barshaǵa málim bolǵandaı ótken jyly da zaýytqa modernızasıa jasalǵan. Ol kezde de bir talaı tehnıka jańartylǵan.Zaýyttyń jumysymen jeke-jeke tanysqan depýtattar jyl saıyn zaýyttyń tehnıkasy osylaı aýystyrylsa, aldaǵy 5-6 jyldyń kóleminde zaýyt túgelimen jańaryp bolatynyna senim bildirdi.
Qarqyndy jumys júrip jatqan qant zaýytynyń qant qyzylshasyn jınaý, tazartý, óńdeý, mánerleý arqyly sońynda taza ónim óndirý jumysymen jiti tanysyp, appaq qantty óz qoldarymen ustap, etken eńbektiń aqtalǵanyna rızashylyq bildirdi.
Halyq qalaýlylary aýdandaǵy qaıta óńdeý salasynyń kósh basynda turǵan irgeli kásiporyndardyń biri – «Ýyz Maı» JSHS maıburshaq óńdeý zaýytynyń tirligine de nazar salǵandy jón kórip, arnaıy at basyn buryp, ondaǵy jumysshylarmen áńgimelesti. Jumysshylardyń turmys jáne basqa da jaǵdaılaryn surastyrdy. Atalmysh mekemeniń jumys barysymen fılıal dırektorynyń orynbasary Qanaǵat Bosqynov tanystyrdy. Ol maıburshaq zaýytyndaǵy ozyq úlgidegi tehnologıalardyń artyqshylyǵy, zamanaýı tehnıkalardyń ónimdiligi týraly jan-jaqty aıtyp, keıingi jyldary ónimdi qaıta óńdeýdiń qarqyn ala bastaǵanyn jetkizdi. Jalpy ınvestısıalyq quny – 315 mıllıon teńgeni quraıdy. Zaýyttyń qýattylyǵy jylyna 16800 tonna maıburshaq daqylyn óńdeýge jetedi. Zaýyttyń shyǵarǵan óniminiń 20 paıyzyn shetelge eksort jasasa, 80 paıyzy elimiz ishinde satylady. Oblys boıynshy jylyna 400 myń tonna burshaqty óńdeı alatyn tórt zaýyt bar ekenin eskrgen depýtattar aldaǵy ýaqytta bul kásiporyndardyń qýattylyǵyn arttyratyn jaǵdaıdyń jasalatynyna senim bildirdi.
Aýdannyń tynys-tirshiligimen tanysqan soń Parlament Májilisiniń depýtaty Amangeldi Dáýrenbaev «Nur Otan» partıasy Kóksý aýdandyq fılıalynyń májilis zalynda qoǵamdyq qabyldaý ótkizip, qarapaıym halyqtyń kókeıindegi ártúrli oıdy arqalap kelgen aýdandyq máslıhat depýtattarynyń suraǵyna jaýap berdi.
«Ótkende jańa jyl merekesi qarsańynda jol polısıasy Almaty qalasynan kele jatqan kólik júrgizýshisiniń mashına nómerin shyǵaryp alǵan. Ol ózine salynǵan aıyppuldy tóleıin dese, qabyldaıtyn organdardyń barlyǵy demalyp ketken. Osy aıyppuldy tóleýdi demalys kúnnen basqa kúnge qoıýǵa bolmaı ma?»- degen aýdandyq máslıhattyń depýtaty Shah Gýsenniń suraǵyna :
– Árıne, árqandaı zań elimiz azamattarynyń barlyǵyna birdeı atqarylady. «Tártipke baǵynǵan qul bolmaıdy» degen bolatyn Baýyrjan Momyshuly. Biraq ta jol erejesin buzǵany úshin mashınanyń nómirin sheship alady degendi tuńǵysh estip otyrmyn. Men bul máseleni aldaǵy ýaqytta kóteretin bolamyn,- dep jaýap berdi.
«Gaz qubyry aýdandaǵy birqatar egistikterdi basyp ótedi. Egistikke aýadaı qajetti sý toǵandaryn burynǵy qalpyna keltirip bere ala ma?», - degen sharýa qojalyqtardy alańdatqan suraqqa:
– El bolashaǵy energıamen baılanysty ekenin sezinetin ýaqyt jetti. Ásirese, qarapaıym halyqtyń turmysyna óte qajetti ekenin bárimiz de uǵynamyz. Gaz qubyryna da joǵarydan qomaqty qarjy bólingen. Olar sizderdiń jerdi paıdalanyp bolǵan soń qalpyna keltirýge mindetti. Bul sharýany jergilikti bılik qatań baqylaýǵa alý kerek, – dedi halyq qalaýlysy.
«Altyn asyq», «Qulan», «Sybaǵa» qatarly memlekettik baǵdarlamalardyń 14 paıyz ósiminiń teń jartysyn ıaǵnı 7 paıyzyn úkimet tóleıtin bolǵan. Qazir sol aqsha ne úshin tólenbeıtin boldy ,- degen suraq qoıdy Aýdandyq máslıhattyń depýtaty Qalıbek Alpysbaev.
– Qazirgi kúnde aýylsharýashylyq salasyn damytý ózekti máselelerdiń birine aınaldy. Joǵaryda siz kótergen másele áli de sheshimin tappady. Bul baǵdarlamalardan ózge halyqqa tipti de qolaıly memlekettik baǵdarlama jasalý ústinde. Aldaǵy ýaqytta oń sheshimin tabatynyna senim mol,- dep jaýap berdi Amangeldi Dáýrenbaev.
Qoǵamdyq qabyldaý ótkizgen jáne Aýdandaǵy ár túrli óndiris oshaqtaryna at basyn burǵan Qazaqstan Respýblıkasý Parlament Májilisiniń depýtattary Elbasy saıasatynyń aýyldyq jerlerde oıdaǵydaı oryndalyp jatqandyǵyna shyn júrekten rıza ekendikterin bildirdi.
Alash TURSYNÁLİ, Almaty oblysy
