Bıylǵy jyl Ult kósemi – Álıhan Bókeıhannyń 150 jyldyǵymen birge memleket jáne qoǵam qaıratkeri Bolathan Taıjannyń 75 jyldyq mereıtoıy ekenin aıtyp, mereıtoıǵa oraı ótkiziletin is-sharalardy habarlaǵan bolatynbyz. Aqpannyń 21 kúni úlken tenısten, 28 kúni shahmattan qalalyq jarsy ótse, 4 naýryzda Ulttyq kitaphanada Bolathan Taıjannyń 75 jyldyq mereıtoıyna oraı dóńgelek ústel ótti. Týǵan kúni – 8 naýryzda «Arman» kınoteatrynda saǵat 11:00-de belgili jýrnalıs Qasym Amanjoldyń qoǵam qaıratkeri Bolathan Taıjan men uly Muhtar Taıjanǵa arnap túsirgen «Áke amanaty» derekti fılminiń tusaýkeseri bolyp, saǵat 13:00-de «Astana» qonaq úıiniń meıramhanasynda arnaıy as berildi.
Arnaıy asqa Bolathan Taıjannyń ózi irgesin qalasqan «Jas tulpar» uıymynyń músheleri men Bolathan Taıjanmen birge qyzmet atqarǵan Qazaq eliniń dıplomattary, saıasatkerler, jýrnalıser qatysty. Atap aıtar bolsaq, «Jas tulpar» uıymynyń negizin qalaǵan Aımuqan Taýjanov, saıasatker Jasaral Qýanyshálın, «Jas Alash» gazetiniń bas redaktory Rysbek Sársenbaı, aqyn Temirbek Medetbekov, jýrnalıs Ermurat Bapı sıaqty almatylyqtarmen birge arnaıy Mańǵystaýdan Jánibek Qojyq, Astanadan saıasatker Erlan Karın jáne Rýza Beısenbektegi alystan at terletip kelip, qoǵam qaıratkeriniń ómiri men ónegesin sóz etti.
30 mınýttyq derekti fılmde qoǵam qaıratkeri Bolathan Taıjan men uly Muhtar Taıjannyń kúreskerlik joly kórsetilgen. Fılmniń tusaýkeserinde rejıseri Qasym Amanjol bul fılmniń tek Taıjandar áýeletindegi ákeniń amanaty ǵana emes, búkil qazaqtyń áke amanaty, ǵasyrlar boıy kele jatqan kúreskerlik joldaǵy babalar amanaty ekenin jetkizdi. Árıne, Amanjoldyń Qasymy aıtqandaı, bul derekti fılm qazaqtyń qannan taraǵan ór rýhty jas urpaqqa kórsete, babalar amanatyn jetkize bilýge ónege men úlgi bolatynyna kúmánimiz joq.
Derekti fılmdi kórip shyqqan saıasattanýshy Erlan Karın áleýmettik jelide: «Ult qaıratkeri, dıplomat Bolathan Taıjannyń 75 jyldyǵyna arnalǵan fılmniń tusaýkeserine qatystym. Fılm avtory – Qasym Amanjol. Bul fılm Bókeńe arnalsa da, negizgi taqyryby – áke men uldyń baılanysy, áke amanaty men ul-azamattyń murat-maqsaty, elge qyzmet etý. Óte tereń maǵynaly fılm bolyp shyǵypty. Muhtarǵa rızamyn, ul-azamattyń áke amanatyna, áke jolyna qalaı adal bolýdyń úlgisin kórsetip kele jatyr», – dep Muhtar Taıjanǵa rızashylyǵyn bildiripti.
4 naýryz kúni Almatydaǵy Ulttyq kitaphanada memleket jáne qoǵam qaıratkeri Bolathan Taıjandy eske alǵan dóńgelek ústel ótken bolatyn. Onda da joǵarydaǵy kisilermen birge qazaq opozısıasynyń kóshbasshysy Serikbolsyn Ábdildın, Aqyn Sofy Smataev boldy. Dóńgelek ústeldiń Ulttyq kitaphanada ótýiniń bir sebebi, Taıjandar áýleti Bolathan Taıjannyń jeke kitaphanasyn Ulttyq kitaphanaǵa ótkizgen bolatyn. Sol kúni Bolathan Taıjannyń ómir boıy jınaǵan kitaptary kópshilikke tanystyrylyp, kitap kórmesi ótti. Bolathan Taıjan atyndaǵy qordyń prezıdenti Muhtar Taıjan: «Sheteldik jáne otandyq eń úzdik ádebı kitaptar, ıslam órkenıeti men ekonomıka salasyndaǵy eń tańdaýly kitaptardyń úıde turǵannan, jas urpaqtyń keregine jarap, Ulttyq kitaphanaǵa ótkizsek degen sheshim qabyldadyq», – dep, qoǵam qaıratkeriniń ómirine azyq bolǵan kitaptardyń, urpaqtan-urpaqqa mura bolyp, qazaqtyń bilimin arttýǵa jarasa degen tilegin bildirdi. Kitaphana qyzmetkerleri Ulttyq kitaphanada Bolathan Taıjannyń kitap kórmesi bir aıǵa jýyq turatynyn, kelip kórem deýshilerge esik ashyq ekenin eskertti.
Dóńgelek ústel barysynda saıasatker, jýrnalıs Ámirjan Qosanov pen saıasattanýshy Rasul Jumaly baıandamalaryn oqydy. Ámirjan Qosanov baıandamasynda Bolathan Taıjannyń kúreskerlik jolyn aıta kelip, qazirgi kúni ekiniń biri «memleket jáne qoǵam qaıratkeri» degen ataqqa ıe ekenin, memleketke, qoǵamǵa eshqandaı paıdasy tımese de memleket jáne qoǵam qaıratkeri atanyp júrgenderdiń kóptigin aıtyp, ózi úshin bul ataqtan da joǵary turatyn tulǵalar bar ekenin, Bolathan Taıjandy qazaqtyń qaıratkeri deý kerek ekenin atap ótti. Ultshyldyq týraly aıta kelip, Bolathan Taıjandy qazaqtyń bar máselelerin kótere bilgen ultshyl ekenin jetkizdi. Ekinshi baıandamashy Rasul Jumaly dıplomattyq ómirine toqtalyp, Bolathan Taıjan basqarǵan elshilikte qazaq tilin bilmeıtin adamǵa oryn joqtyǵyn aıtty.
Ámirjan Qosanovtyń baıandamasy aldaǵy ýaqytta gazetter men ınternet basylymdarynda jaryq kóretinin eskerte keteıin.
Taǵy bir qyzyq jaǵdaı, Aısulý apamyzdyń aıtýynsha, sonsha joǵary laýazymdy qyzmette júrip, talaı qazaqty baspanaly etse de Bolathan Taıjannyń otbasy 8 jyl boıy komýnaldyq páterde turyp kelipti. Bolathan atamyzǵa salsa, odan da uzaq ýaqyt tura bermek eken. Aısulý apamyz: «Men áıel zatymyn ǵoı, arasynda ózimiz páter alsaq degen oıymdy aıtyp turdym. Ol kisi keıinge qaldyra berdi. Aqyry sońynda 8 naýryz kúni merekelik múmkinshiligimizdi paıdalanyp, ótinish jazyp, sol kezdegi mınıstrdiń birinshi orynbasaryna kirdik. Ótinishti oqyp tańǵalǵan mınıstr: «Bóke, bul ras pa?» – dep tańǵala suraq qoıdy. Solaı páterli bolǵanbyz», – dedi. Shynymen de qarapaıymdylyqtyń úlgisi deýge bolarlyq is.
Dóńgelek ústel barysynda sóz alǵan Serikbolsyn Ábdildın aqsaqal Bolathan Taıjannyń Táýelsizdikten burynǵy jáne keıingi eńbekterine toqtala kelip, Bolathan Taıjannyń qylyshynan qan tamyp turǵan keńes úkimetiniń kezinde-aq ultshylyq kózqarastaǵy oılaryn aıtý men isteýden qoryqpaı, óz oıyn ashyq bildirip júrgen saýsaqpen sanap alarlyq ultshyldardyń biri dedi. Al aqyn Sofy Smataev Bolathan Taıjanǵa stýdent kezinde Máskeýde qazaqtyń áıgili Muhtar Áýezovi kezdesip, Alashtyń amanatyn tapsyryp ketkenin aıtty.
Alashtyń amanatyn arqalaǵan Bolathan Taıjannyń amanaty, «Áke amanaty» – endi bizdiń moınymyzda. Derekti fılmniń sońynda qaıratker atamyz «Qazaqstannyń tolyqqandy qazaq sıpatty, qazaq tulǵaly memleket bolǵanyn kóre almaı ketem be?» dep qorqam degen sózi keltirilipti. Bul da bolsa oryndalmaı ketken áke amanaty bolsa kerek. «Jaqsydan shapaǵat» deıdi, kúreskerdiń shapaǵaty bárimizge tıip, «Áke amanatynyń» oryndalýyn násip etsin. Amanatqa qıanat jasar urpaq bolýdy Alla saqtasyn dep tileıik!
Turdybek Qurmethan
