№139 mekteptiń esebi
Almatyda bastaý alǵan mektep dırektorlarynyń esepti kezdesýi kún uıasyna batyp, qas qaraıǵanda bastaldy. Kúndiz jumystan qoly bosamaıtyn ata-analarǵa yńǵaıly bolýy úshin kezdesýdi bilim oshaqtary keshki mezgilde uıymdastyrypty. O basta kesh batyp, qarańǵylyq qoıýlana túskende mundaı jınalysqa ata-analar az keletin shyǵar dep oılaǵan edik. Degenmen Áýezov aýdanyndaǵy A.Baıtursynov atyndaǵy №139 mektep gımnazıanyń májilis zalyna kelip kirgenimizde 300-ge tarta adam erkin sıatyn zalda ıne shanshar oryn bolmaǵanda oıymyzdyń qate ekenine kóz jetkizgendeı boldyq. Qalyń kópshiliktiń arasynda jas ata-analar men nemeresiniń sońynan erip kelgen egde tartqan kisilerdiń bar ekenin baıqadyq. Bári mektep dırektorynyń esebin tyńdaýǵa qumartyp kelgeni baıqalyp tur. El aıaǵy tolyq jınalǵan №139 mektep gımnazıasynyń dırektory Erik Qýatbekov sóz bastady:

– Qurmetti ata-analar, Almaty qalasynyń ákimi Baýyrjan Baıbek myrzanyń nusqaýy boıynsha budan bylaı qalamyzdaǵy mektep dırektorlary ár toqsan saıyn memleket tarapynan mektepke bólingen qarajattardyń qaıda jumsalyp jatqany jaıynda esep berip turatynyn ózderińiz de bilesizder. Óz basym bul is-shara mektep pen ata-analar arasyn jaqyndatyp, bilim berý mekemeleriniń ashyqtyǵyn qamtamasyz etedi dep esepteımin. Sondyqtan bizdiń mektep ujymy ákimniń bul bastamasyna jyly qabyldap, qoldaý bildirdi, – dep mektep basshysy kókeıge túıgen oıyn ortaǵa saldy. Áńgime basynda mekteptiń tarıhy men jetken jetistigine qysqasha toqtalyp, jınalǵan qaýymǵa qysqasha málimet berip ótti.

Mektep dırektorynyń baıandamasyna qulaq túrgenimizde A.Baıtursynov atyndaǵy №139 mektep gımnazıasynda qazir uzyn sany 120 adam eńbek etetinin bildik. Olardyń 85-i pedagog mamandar bolsa, qalǵany 35-i kishi qyzmetkerler eken. Óz kezeginde ata-analar mektep dırektorynyń baıandamasyna rızashylyqtaryn bildirip, alǵastaryn aıtty. Esepti kezdesýde ata-analar qurylǵanyna 25 jyl tolyp otyrǵan mektepke kúrdeli jóndeý jumystary qashan júrgiziletinin surady. Óz kezeginde mektep dırektory Erik Qýatbekov bul máseleni ózi de kóterip júrgenin alǵa tartty. Ol Almaty bilim basqarmasynyń mektepke kúrdeli jóndeý jumysyn júrgizýdi qajet dep taýyp, kezekke qoıǵanyn málim etti. Osylaısha ata-analar men mektep basshylyǵy alǵashqy kezdesýde jyly júzben tarqasty.
№86 mekteptiń esebi
Araǵa bir kún salyp Áýezov aýdanynda ornalasqan Ǵ.Músirepov atyndaǵy №139 mektep gımnazıasynyń tabaldyryǵyn attadyq. Bizdi mektep dırektory Qaldyqyz Musaeva jyly júzben qarsy aldy. Mejeli ýaqyttan sál erterek barǵanymyzdyń arqasynda mekteptiń ótken-ketken tarıhymen azdap tanysýǵa múmkindik aldyq. Taıaýda ǵana kúrdeli jóndeý jumysynan ótken mekteptiń ishi kózdiń jaýyn alady. Arnaıy zaldarǵa qoıylǵan kórnekilik quraldar da adamdy tartyp, mektep jaıynda mol maǵlumat berip tur. Ozat oqýshylardyń taqtasyna kóz salǵanymyzda bilim oshaǵynda bilimge qushtar jas jetkinshekterdiń kóp ekenin baıqaǵandaı boldyq. Mektep dırektory taıaýda ǵana Áýezov aýdany bilim bóliminiń basshysy qyzmetine taǵaıyndalǵan tájirıbeli pedagog, bilikti uıymdastyrýshy Gúlnár Hodjabergenovany mektep ishinde uıymdastyrylǵan syrbaz jazýshy Ǵabıt Músirepovtiń murajaı keshenine bastady. Muraıjaǵa bas suqqanymyzda jazýshynyń ár jyldary jaryq kórgen kitaptar men qoljabalary kózimizge shalyndy. Bir buryshta Ǵábeńniń qyry synbaǵan kastúm shalbary kózimizge ottaı basyldy. Óz kezeginde Qaldyqyz Aıtjanqyzy murajaıdyń jádigerlerin jınaqtaý barysynda Ǵ.Músirepovtiń urpaqtary kóp kómek kórsetkenin alǵa tartty. Budan keıin mekteptiń ashanasyn, arnaıy synyptaryn aralap tamashaladyq. Kúrdeli jóndeý jumysynyń arqasynda bilim ordasy ajarlanyp, jas jetkinshekterdiń alańsyz bilim alýyna múmkindik týyp turǵanyn alǵa tartty.

Keń zalǵa kelip kirgenimizde №86 mektep-gımnazıanyń ata-analary mektep dırektorynyń qarjylyq esebin tyńdaýǵa qyzyǵýshylyq tanytqanyn baıqaǵandaı boldyq. Úsh júzdeı adam erkin sıatyn zaldyń ishi lyq toly. Bári mektep dırektorynyń esebin tyńdaýǵa asyq. Minbege kóterilip, jıyn tizginin qolǵa alǵan Qaldyqyz Musaeva jınalǵan qaýymǵa mekteptiń tarıhy men jetken jetistigi jaıynda daıyndalǵan beınefılmin ata-analardyń nazaryna usyndy.
– Taıaýda ǵana Almaty qalasy ákimi bolyp taǵaıyndalǵan Baýyrjan Baıbek myrza jemqorlyq dertiniń túbirine balta shabý maqsatynda bilim berý mekemeleri basshylarynyń memleket tarapynan bólingen qarjysyn qalaı jumsap jatqany jaıynda esep berý týrasynda arnaıy buıryǵy shyqty. Ákimniń tyń bastamasyna bizdiń №86 mektep-gımnazıasy da qoldaý bildirip, ózderińizben kezdesip otyrǵan jaıymyz bar. Aldaǵy ýaqytta ár toqsan saıyn memleket tarapynan bólinetin qarjynyń qalaı jumsalyp jatqanyn esepti kezdesýlerden bilip otyrasyzdar, – dep mektep dırektory Q.Musaeva sózin ary qaraı jalǵady.

– Mektebimizdegi ustazdar qaýymy tárbıe isiniń mańyzdylyǵyna, erteńgi atqarylatyn istiń baǵyt-baǵdaryna úlken mán beredi. Bul barsha ustazdardyń mindeti. Osyndaı ujymnyń arqasynda mektebimizdiń abyroıy jyl ótken saıyn asqaqtap keledi, – dep mektep dırektory esebin qorytyndylady.
№123 mekteptiń esebi
Baǵıla ÁSHİMBAEVA, Almaty qalasy Áýezov aýdany Qoja Ahmet Iassaýı atyndaǵy №123 mektep-gımnazıasynyń dırektory, Qazaqstan Respýblıkasy Bilim berý isiniń Qurmetti qyzmetkeri:
– Qurmetti ata-analar, Almaty ákiminiń qyzmetine Baýyrjan Baıbek taǵaıyndalǵaly beri qalalyq bilim salasynyń jumysyna kóptegen ózgerister engizilip jatyr. Osy oraıda Baýyrjan Qydyrǵalıulynyń tikeleı tapsyrmasymen sizderdiń aldaryńyzda 2015 jyldyń 9 aıyndaǵy búdjet boıynsha bizdiń mektebimizge bólingen qarjynyń kirisi jáne shyǵysy esebin bergeli otyrmyn. Saıyp kelgende búgingi jınalysymyzda bir ǵana másele – qarjynyń ornymen ıgerilýi sóz bolady.
Aldymen aıtarym...
Alaıda aldymen mekteptiń tarıhy men jetistikterine az-muz toqtala keteıin. Almaty qalasy Áýezov aýdany Qoja Ahmet Iassaýı atyndaǵy №123 mektep-gımnazıasy 1989 jyly quryldy. Mektep 1266 orynǵa arnalǵan. Qazirgi tańda jalpy 67 synyp bar, al oqýshylardyń sany 1800-den asady. Bastaýysh synypta barlyǵy – 42 muǵalim qyzmet etedi. Ustazdar shyǵarmashylyq toptarmen jumys jasaıdy. Bizde tarıhty, tildi, matematıkany tereńdetip oqytatyn shyǵarmashylyq toptar qurylǵan.
Qazirgi kúni UBT-ǵa daıyndyq jumystary bastalyp ketti. Bul tarapta qosymsha sabaqtardy iske qosyp jatyrmyz. Jalpy ata-analarmen búgingideı kezdesýler jıi ótkizilip turady. Oǵan ózderińiz de kýásizder.
Ata-analar tarapynan suraq: «Mektepterde aqsha jınaý máselesine qatań tyıym salynypty dep estidik. Jalpy osy týraly aıta otyrsańyz?».
Baǵıla ÁSHİMBAEVA: Men sizdermen kezdesýde eń birinshi aqsha jınaý máselesin aıtamyn. Almaty mektepterinde ata-analardan aqsha jınaýǵa qatań tyıym salynǵan. Mundaǵy maqsatty ózderińiz de bilesizder. Ata-analardan aqsha jınap, olarǵa artyq salmaq salmaý. Baýyrjan Qydyrǵalıuly kele sala osy máseleni kótergen bolatyn.
Iá, 90-shy jyldarmen salystyrǵanda qazirgi kúnimiz jaqsy. Úkimetten mektepterge qarjy bólinip jatyr. Endigi másele olardy ornymen ıgerý, qajetti jerlerine jetkizý – myna bizdiń mindetimiz.
2015 jyly mektep gımnazıasyna qansha qarjy bólindi?
Almaty qalasy Áýezov aýdany Qoja Ahmet Iassaýı atyndaǵy №123 mektep-gımnazıasyna 2015 jylǵa bólingen jalpy qarjy 274 mln 616 myń teńgeni qurap otyr. 2015 jyldyń 9 aıyna arnalǵan kiris jáne shyǵys esebine keletin bolsaq bul 214 mln 551 myń teńge. Onyń ishinde jergilikti búdjet boıynsha bólingen qarjy 196 mln 56 myń teńge. Respýblıkalyq búdjetten bólingen qarjy 18 mln 495 myń teńge.
Joǵaryda aıtyp kettik, synyptarymyzdyń sany – 67, onyń ishinde bastaýysh synyptardyń sany – 31 (992 oqýshy), joǵary synyptardyń sany – 36 (929 oqýshy). Oqýshylarymyzdyń sany 1921 balany quraıdy.
Al mektep qyzmetkerleriniń sany – 180. Onyń ishinde 42 adam ákimshilik-sharýashylyq salasynyń mamandary jáne kishi qyzmetkerler. Pedagogıkalyq qyzmetkerlerdiń, ıaǵnı muǵalimderdiń sany 130 adamdy qurap otyr.
Muǵalimderimizdiń 63-i joǵary sanatty, 22 ustaz birinshi sanatty, ekinshi sanatty muǵalimderdiń sany 25 jáne sanaty joq ustazdardyń sany – 28. 8 ustazymyz Nazarbaev zıatkerlik mektebiniń kýrsynan ótip keldi.
Muǵalimder jalaqysy jáne jalpy shyǵyn týraly
2015 jyldyń 9 aıyndaǵy barlyq shyǵys 214 mln 551 teńgeni qurady. Onyń ishinde qyzmetkerler men jumysshylardyń eńbekaqysyna 166 mln. 198 myń teńge bólindi. Qyzmetkerler eńbekaqysyna – 141 mln 345 myń teńge, qosymsha aqshalaı tólemderge 2 mln 550 myń teńge jumsaldy. Ótemaqylyq tólemderge 7 mln 9 myń teńge baǵyttaldy. Al áleýmettik salyqqa 8 mln 659 myń teńge bólindi. Áleýmettik aýdarymǵa 5 mln 779 myń teńge jumsaldy.
Budan soń komýnaldyq tólemderge 5 mln 872 myń teńge bólindi. Jylytý ortalyǵy júıesi jáne ystyq sý úshin 3 mln 512 myń teńge bólindi. Sýyq sýmen qamtý jáne káriz júıesine 1 mln 349 myń teńge jumsaldy. Elektr qýatyna 819 myń teńge, baılanys qyzmetine 192 myń teńge jumsaldy.
Budan syrt mektepke qajetti sharýashylyq zattar bar. Olarǵa jumsalǵan qarajat 3 mln 84 myń teńge. Onyń ishinde sharýashylyq taýarlar men tazalaýǵa arnalǵan zattarǵa 1 mln 603 myń teńge bóldik. Keńse taýarlary men jazý qaǵazdaryna 545 myń teńge baǵyttaldy. Sporttyq taýarlarǵa 351 myń teńge qarajat bólindi. Synyp jýrnaldary úshin 118 myń teńge jáne aýyz sý men plasıkalyq staqandarǵa osy 9 aıda 1 mln 216 myń teńge jumsaǵan ekenbiz.
Aǵymdaǵy jóndeý jumystaryna 3 jarym mln teńge bólindi.
Ata-analar tarapynan suraq: «Bul qarjy qaıda ketti?».
Tóbeni, qabyrǵany ákteýge 804 myń teńge qarajat ketti. Ózge qarajat eden, plıntýs syrlaýǵa, kitaphana tóbesine gıpsokarton ustatýǵa, sportzaldy ákteýge, syrlaýǵa, jertóleni jóndeý jáne qýat symdaryn aýystyrýǵa, onyń bólmelerge lınoleým tóseýge, ystyq jáne sýyq sý qubyrlaryn aýystyrýǵa baǵyttaldy.
Kúzet qyzmetine 1 mln 332 myń teńge jumsadyq. Qural-jabdyqtar men ǵımaratqa qyzmet kórsetý 1 mln 875 myń teńgege shyqty. Budan syrt mekeme qyzmetkerlerin kezekti medısınalyq tekserýden ótkizýge 240 myń teńge bólinip, barlyq qyzmetkerler tıisti tekserýden ótti. Sonymen qatar mekteptegi ofıstik tehnıkalardy jóndeý jumystaryna 400 myń teńge baǵyttadyq.
Budan syrt oqýshylardy UBT-ǵa jetkizý, «Jas túlek» festıvaline alyp baryp, alyp kelý úshin transporttyq qyzmetke 204 myń teńge bólindi. Gımnazıada arnaıy medısınalyq bólme jumys jasaıdy: balalarǵa alǵashqy kómek kórsetý maqsatynda 108 myń teńgege dári-dármekter satyp aldyq. Turmystyq jaǵdaıy tómen oqýshylardy ystyq tamaqpen qamtamasyz etý úshin 382 myń teńge qarastyrdyq.
Budan syrt ata-analar ótinishi boıynsha 126 az qamtylǵan otbasylarǵa materıaldyq kómek kórsetý negizinde 3 mln. 57 myń teńge aqshalaı berildi.
Qurmetti ata-analar, mine, mektepke baǵyttalǵan qarajattyń qaıda jáne qalaı bólingenin ashyp aıtyp berdim. Bizdiń mektepte bala kóp. Ustaz da kóp. Saıyp kelgende barlyq qarajat mekteptiń qajetine jumsaldy.
Anyǵynda, mektebimiz kúrdeli jóndeýdi qajet etedi. Baýyrjan Qydyrǵalıuly munyń bárin bilip otyr. Osy sebepti mektebimizdi kúrdeli jóndeýden ótkizý týraly kezekke qoıypty. 2017 jyly kezegimiz kelse6 jarqyraǵan, jaınaǵan mektepte oqımyz dep senimmen aıta alamyn.
Gúlnár Hodjabergenova, Áýezov aýdandyq bilim bóliminiń basshysy:
– Qazir ekiniń biri «mektepterde muǵalimderdiń ata-analardan ár nárseni syltaýratyp aqsha jınaıdy» degen áńgime jıi aıtylatyny jasyryn emes. Jel soqpasa, shóptiń basy qımyldamaıtyny belgili. Jas urpaqqa úlgi-ónege beredi degen bilim ordalarynda ustazdardyń aqsha jınaýy durys emes. Qazirgi jaǵdaımyzdy toqsanynshy jyldardaǵy toqyraý jyldarymen salystyrýǵa kelmeıdi. Táýelsizdik jyldary memleketimizdiń ál-aýqaty artyp, bilim berý mekemelerin jyl saıyn tıisti qarjymen qamtamasyz etýde. Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev qarjylyq-ekonomıkalyq daǵdarysqa qaramastan, bilim men densaýlyq saqtaý salasyna bólinetin qarjynyń bir tıyny da qysqarmaıtynyn qadap aıtty. Bir sózben aıtqanda muǵalimniń aılyǵy, bilim berý oshaqtaryna qajetti kerek-jaraqtardy satyp alýǵa memleket tarapynan qarjy qarastyrylǵan.
Osy jaıttardy eskergen Almaty qalasynyń ákimi Baýyrjan Baıbek mekteptegi jemqorlyqqa túbegeıli tosqaýyl qoıý úshin ár toqsan saıyn mektep dırektorlarynyń ata-analar aldynda esep berý týrasynda talap qoıyp otyr. Óz kezeginde bul bastama Almaty qalasyndaǵy bilim mekemeleri men ata-analar tarapynan aıryqsha qoldaýǵa ıe bolyp otyr. Aldaǵy ýaqytta mektep dırektorlary ár toqsan saıyn ata-analarmen kezdesip, memleket qarjysynyń qaıda jumsalǵany jaıynda egjeı-tegjeıli
aqparat berip turatyn bolady.
Almaty qalalyq qarjy basqarmasynyń ruqsatymen mektepter qaıyrymdylyq esep shottaryn ashýǵa ruqsat berilgen. Biraq mundaı esepshoty bar mektepter saýsaqpen sanarlyq. Aldaǵy ýaqytta arnaıy esepshoty bar mekteptiń dırektorlary memleket qarjysy jáne arnaıy esepshotqa ata-analar tarapynan túsken qarjynyń qalaı jumsalyp jatqany jaıynda esep berip turatyn bolady. Jalpy, qala basshysynyń bul bastamasy halyq arasyndaǵy «mektepte aqsha jınalady» degen jaman attan arylýǵa jáne memleket tarapynan bólinetin qarjyny tıimdi baǵytta jumsaýǵa yqpal etetine senimdimin.
Óz basym Áýezov aýdanyndaǵy birneshe mekteptiń esepti kezdesýine qatysqanda bul bastama halyq tarapynan qyzý qoldaý tapqanyn baıqadym. Árıne, bul mektep dırektorlarynyń alǵashqy esepti kezdesýi bolǵandyqtan az-kem kemshilikter ketýi múmkin. Biraq osy bir kezdesýge ata-analar men mektep ujymynyń boıy úırengennen keıin óziniń nátıjesin berip, bilim salasynyń ashyqtyǵyn qamtamasyz etetin mańyzdy sharaǵa aınalatynyna senimdimin.
Dýman Tanabasov