مەن جازباعان، شاماسى جازبايتىن شىعارمالارىمنىڭ اراسىندا «فۋنەس، عاجايىپ جاد» تاقىرىبىن ارقالاعان سەكسەن بەتكە جۋىق كوپسوزدى شيماي بار، ال «يرەنەو فۋنەس» جاي عانا ولاردىڭ «سىعىمدالعان» ءتۇرى. بۇل – ويدان شىعارىلعان، تىم قيالي وقيعانىڭ كەيىپكەرى 1884 جىلعى فراي بەنتوس نەمەسە حۋنيننەن شىققان بوزبالا.
حورحە لۋيس بورحەس، ارگەنتينا جازۋشىسى
ونىڭ اناسى – كيىم ۇتىكتەگىش، ال جۇمباق اكەسى قاڭقۋ سوزدەرگە قاراعاندا قاساپحانادا جۇمىس ىستەيدى. ءبىر نارسە عانا بەلگىلى: ونىڭ شىعۋ تەگى بەلگىسىز بولۋىنا قاراعاندا ءۇندىس بولۋى مۇمكىن. بالا كەزىندە كىتاپتىڭ ەكى بولىمىندەگى يلليۋستراسيالاردى، كارتالاردى، شريفتتەردى، ونداعى قاتەلەردى مۇدىرمەي جاتقا ايتقانى ءۇشىن باستاۋىش مەكتەپتەن قۋىلادى... جىگىت جيىرماعا جەتپەستەن كوز جۇمادى. ول وتە ەرىنشەك ەدى: بولمەسىندە جاتىپ، ەسىكتىڭ الدىنداعى ءىنجىردى باقىلاۋمەن نەمەسە قابىرعا بۇرىشىنداعى ورمەكشىنىڭ تورىن تورۋىلداۋمەن كۇندەرىن كەلمەسكە كەتىرەتىن.
[caption id="attachment_25595" align="aligncenter" width="640"]
حورحە لۋيس بورحەس، ارگەنتينا جازۋشىسى[/caption]
ونىڭ جانازاسىن شىعارعاندا كورشىلەرى بەيشارانىڭ الدەكىمنىڭ ۇيىنە قوناققا بارعانىن، قىزىل شامدار كوشەسىندە سەرۋەندەگەن ءمانسىز ءومىرىن ەسكە الدى. تەك ءبىر ادام عانا جۇمباقتىڭ شەشىمىن تۇسپالداپ سىبىرلايتىن بولسا، ءدال وسى بوزبالا عانا، بالكىم، بۇل دۇنيەدەگى شىنايى ءارى جالعىز كورىپكەل بولدى. ونىڭ ءتۇيسىنۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتى وعان مۇدىرمەي قىزمەت ەتتى. ول 1882 جىلدىڭ وتىزىنشى ساۋىرىندەگى تاڭ الدىنداعى اقشا بۇلتتاردىڭ ءپىشىنىن ءبىر كەزدەرى قولىندا ۇستاپ كورگەن بىلعارى كىتاپتىڭ بەتىندەگى داقتارمەن سالىستىرا الاتىن. كورگەن تۇستەرىن ەسىنە ءتۇسىرىپ، قالپىنا كەلتىرەتىن. وكپەسى قابىنىپ، اقىرىن تاپقان بەيباقتىڭ بەلگىسىز ءومىرى سول بويدا الەمنىڭ قازىلماعان قازىناسى بولىپ قالدى.
مەنىڭ شىعارمامداعى بەيشارادان ادام نانعىسىز قابىلەتتەردى بايقايسىز، بىلايشا ايتساق، ول، قالا ماڭىنداعى زاراتۋستراعا ۇقسايدى. «ءۋليسستىڭ» ۇزدىكسىز جىپىرلاعان ءتورت ءجۇز مىڭ ءسوزىن توقتاۋسىز وقۋ تەك قانا وسىنداي ماقۇلىقتاردىڭ عانا قولىنان كەلەتىن شىعار، مەنىڭ فۋنەستى ەسكە العان جالعىز سەبەبىم وسى. دجويستىڭ شەتى جوق رومانى دايىندىعى جوق وقىرمانعا اقىلعا سىيمايتىن حاوس ەكەنى بەلگىلى. بەلگىلى بولعان تاعى ءبىر ماسەلە، زيەۆس اۋلەتىنەن شىققان، لاەرتتىڭ ۇلى ۋليسستىڭ وقيعاسىن روماندى ءتۇسىندىرۋشى ستيۋارت گيلبەرت ءار ءبولىمدى بەلگىلى ءبىر ۋاقىتقا، دەنە مۇشەلەرىنە، قانداي دا ءبىر ونەردىڭ تۇرىنە، سيمۆولعا، تۇسكە، ادەبي تاسىلگە جاتقىزادى. كىتاپتىڭ قيىن جوسپارى مەن كلاسسيكالىق تارتىبىنە الەمدى مويىنداتۋعا كوپ ەڭبەكتى قاجەت ەتەتىن وسى ءبىر كىشكەنتاي سايكەستىكتەر جەتكىلىكتى-تىن.
كىتاپتاردىڭ تاڭعالارلىق ستيلدەرىنىڭ الۋاندىعىنا الدەقايدا سەنىمىم مول. شەكسپير، كيەۆەدو، گەتە سەكىلدى دجويس – ساناۋلىلاردىڭ قاتارىنداعى جاي عانا ادەبيەتشى ەمەس، ادەبيەتتىڭ ءوزى. ونىڭ ءماتىنىنىڭ بوياۋى قانىق، ال گەتەنىكى قاشان دا جەڭىل بولاتىن. مەن «ۋليسستى» (باسقالار سياقتى) تولىقتاي وقىعان جوقپىن، ءبىراق كەيبىر وقيعالارىن راحاتتانا قايتالاپ وقىپ تۇرامىن: شەكسپير تۋرالى ديالوگتى، لۋپانارياداعى «Walpurgisnacht» «(ۆالپۋرگييەۆ ءتۇنىن»)، كاتەحەزيستىڭ سۇراقتارى مەن جاۋاپتارىن... «They drank in jocoserious silence Epp's massproduct، the creature cocoa». ال كەلەسى بەتىندە: «A dark horse riderless، bolts like a phantom past the win-ningpost، his mane mononfoaming، his eyeballs stars». نەمەسە «Bridebed، childebed، bed of death، ghost-candled» دەگەندى. دجويستىڭ ارتىقشىلىعى مەن كەمشىلىگى قاتار جۇرەدى. ونىڭ ارحيتەكتورلىق كەمشىلىك، جەتىسپەۋشىلىگىنىڭ وتەۋى – ءسوزىنىڭ قۇدىرەتتىلىگى. «ۋليسس» (بارىمىزگە بەلگىلى) – بۇل ءبىر كۇننىڭ، ءبىر قالانىڭ ىشىندەگى وقيعا. ءوز-وزىن شەكتەۋ بۇل جەردە تەك اريستوتەل تالعامىنا دەگەن قۇرمەت ەمەس، دجويس ءۇشىن ءار كۇن – اقىرزامان، ال الەمنىڭ كەز كەلگەن نۇكتەسى – توزاق ەكەنىن اڭعارۋ قيىنعا سوقپايدى.
اۋدارعان بەكجانوۆ سانجار،
«سولاقايلار» ادەبي كلۋبى
