قوعامدىق كواليسيا دەسترۋكتيۆتى اعىمداردىڭ جولىن كەسەدى

Dalanews 15 قىر. 2022 14:36 687

ەلىمىزدە دەسترۋكتيۆتى ءدىني اعىمداردىڭ جۇمىسىنا توسقاۋىل قويۋ ءىسى جولعا قويىلىپ كەلەدى. دەسە تە جات اعىمدى ۋاعىزداۋشى سىرتقى كۇشتەر دە ءوز دەگەنىن ىستەپ باعۋ ءۇشىن قولدان كەلگەن ايلا-شاراسىن ىستەپ باعاتىنى جاسىرىن ەمەس. ءبىراق قازاق قوعامى مۇنداي سىن-قاتەرلەرگە قارسى ازدى-كوپتى يممۋنيتەت قالىپتاستىرىپ ۇلگەردى. بۇگىندە الدەقانداي جات اعىمدى ناسيحاتتاۋعىشعا كەز-كەلگەن ادام ونىڭ ايتقانىنان كونىپ، ايداۋىنا جۇرمەيدى. بۇل – سوڭعى ونداعان جىلدا قول جەتكىزگەن باستى جەتىستىگىمىز دەسەك بولادى.

ءقازىر قاراپايىم ادامادار جات اعىمدار ەل iشiندە ۇرەي جانە دۇربەلەڭ تۋدىرۋ ماقساتىندا قوعام ءتارتىبىن، مەملەكەت تىنىشتىعى مەن قاۋىپسىزدىگىن بۇزۋدى كوكسەيتىنىن جاقسى ءتۇسىنىپ كەلەدى. تەرروريزمنىڭ ماقساتى – مەملەكەتتەردىڭ، حالىقتاردىڭ راسيونالدى تۇردە ويلاۋلارىنا، بەيبىتشىلىك پەن تىنىشتىقتا ءومىر سۇرۋلەرىنە كەدەرگى جاساۋ. سونىمەن قاتار قوعامدا تۇراقسىزدىق تۋدىرىپ، كوشەدە، جۇمىس جانە دەمالاتىن جەرلەردە، حالىقتىڭ كوپ شوعىرلانعان ورتالارىندا، ساۋدا ساتتىق ورتالىقتارىندا وقۋ جانە مادەنيەت وشاقتارىندا كەز-كەلگەن ۋاقىتتا بۇلىك شىعارىپ، ۇرەي تۋدىرۋدى كوزدەيدى. سوندىقتان مۇنداي جىمىسقى دەسترۋكتيۆتى اعامدىرادىڭ قاقپانىنا ءتۇسىپ قالماۋى ءۇشىن كەز-كەلگەن ازاماتتىڭ بەلگىلى كولەمدە ءدىني ساۋاتىنىڭ بولۋى ماڭىزدى.

سوڭعى جىلدارى قوي تەرىسىن جامىلعان قاسقىرلار وزدەرىنىڭ جۇمىسقى ارەكەتتەرىمەن يسلام دىنىنە دە ءبىرشاما كولەڭكە تۇسىرگەنى جاسرىن ەمەس.

بۇل رەتتە قاسيەتتى قۇراندى ورىس تىلىنە اۋدارعان ۆالەريا پوروحوۆا حالىقارالىق باسىلىمدار مەن تەلەارنالار ايتىپ جاتاتىن «يسلام تەرروريزمى» ءسوز تىركەسىن مۇلدە الىپ تاستاۋ كەرەكتىگىن العا تارتقان بولاتىن. بەلگىلى يسلامتانۋشى عالىمنىڭ بۇل ويىن كوكرەك كوزى وياۋ كەز-كەلگەن مۇسىلمان قولدايتىنى انىق.

تەررورلىق ۇيىمنىڭ مۇشەسى قانداي ءبىر مۇسىلمان ەلدىڭ ازاماتى بولسا بولعانى، دەرەۋ «يسلام تەرروريستتەرى» دەپ ايتا سالۋ ادەتكە اينالعانى ءبارىمىزدى قىنجىلتادى. ال، باسقا دىندەگى تەرروريست توپتار تۋرالى بولعاندا، ولاردىڭ ءدىنى ايتىلمايدى دا باسشىسىنىڭ عانا اتى نەمەسە شىققان جەرىنىڭ اتى، ەڭ بولماعاندا ساياسي كوزقاراسى عانا ايتىلادى.


ماسەلەن، يسپانياداعى «ەتا-باسك» توبى تۋرالى ەشقاشاندا «حريستيان تەرروريست باسك توبى» دەپ ايتپايدى. ال، سولتۇستىك يرلاندياداعى «يرا» ۇيىمى تۋرالى «حريستيان-كاتوليك تەرروريستىك ۇيىمى يرا» دەپ ەشكىم ايتقان ەمەس!

جالپى ەل بولىپ، وسىنداي ءقاۋىپتى سەكتالاردان ساق بولىپ، بالالارىمىزعا لايىقتى دارەجەدە كوڭىل ءبولىپ، كەسىرلى اعىمداردىڭ قياناتىنان ساقتاۋىمىز كەرەك. سوندىقتان ءدال ءقازىر تەرروريزمگە قارسى تۇرۋدىڭ ناسيحات جۇيەسىن قۇرۋ – زاماننىڭ باستى تالابى دەسەك ارتىق ايتقاندىق بولماس ەدى. ول ءۇشىن مەملەكەت پەن ازاماتتىق قوعام ينستيتۋتتارىنىڭ ۇيلەسە جۇمىس ىستەۋى اۋاداي قاجەت. سول سەبەپتى لاڭكەستىك پەن قاراقشىلىقتىڭ الدىن الۋ شارالارىنىڭ ءتيىمدى جۇيەسىن قالىپتاستىرىپ، جاستاردى تولەرانتتىق پەن ءوزارا سىيلاستىق رۋحتا تاربيەلەۋدىڭ ماڭىزى زور.

سوڭعى جىلدارى تەرروريزمنىڭ جاھاندانۋى بەلەڭ الىپ، لاڭكەستىك قاتەردىڭ قاۋىپتىلىك دەڭگەيى ۇرەي تۋعىزاتىن دەڭگەيگە جەتكەنى جاسىرىن ەمەس. تەرروريزمنىڭ يدەولوگياسى ءدىني ساۋاتى تومەن حالىق اراسىنا، قوعامدا الەۋمەتتىك قاعاجۋ كورگەن ورتاعا قاراي وڭاي اۋىساتىنىن ەستەن شىعارماعان ابزال. كەيبىر اقپاراتتىق باسىلىمدار راديكالدىق اعىمدارعا تىكەلەي قولداۋ كورسەتۋدە. بۇل، اسىرەسە، جاستار اراسىنداعى دۇنيەتانىمعا كەرى اسەرىن تيگىزەرى اقيقات. سوندىقتان لاڭكەستىك ارەكەتكە بارۋشىلارعا تەك قانا مەملەكەتتەن بولەك، ۇيىمداسقان ساۋاتتى ازاماتتىق قوعامنىڭ تويتارىس بەرۋى ماڭىزدى. بۇل رەتتە الەۋمەتتىك قاتەردى تەك بىرلەسىپ، قوعامدىق كواليسيا قالىپتاستىرۋ ارقىلى عانا جويۋۋعا بولادى. ول ءۇشىن بۇگىنگى وسكەلەڭ ۇرپاقتى ىزگىلىك پەن ىزەتتىككە تاربيەلەۋدىڭ جاڭا ومىرشەڭدىك يدەولوگياسىن كالىپتاستىرۋ قاجەت.

سوڭعى جىلدارى قازاقستان اۋماعىندا دا ەكسترەميستىك جانە تەرروريستىك ىس-ارەكەتپەن بايلانىستى قىلمىس جاساعانى ءۇشىن قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلعان قازاقستاندىقتاردىڭ سانى ءبىرشاما ءوستى. سوىنمەن قاتار ەلىمىزدە تەرروريستىك وقيعالاردىڭ جولى كەسىلگەنىن دە بىلەمىز.

وسىعان وراي، قازاقستان تمد تەرروريزمگە قارسى كۇرەس ورتالىعى، شانحاي ىنتىماق تاستىق ۇيىمى تەرروريزمگە قارسى ايماقتىق قۇرىلىمى سياقتى ۇيىمداردىڭ مۇشەسى بولىپ، لاڭكەستىك پەن ەكسترەميزمگە قارسى كۇرەس جەلىسىندە حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى بەلسەندى تۇردە دامىتۋدىڭ ماڭىزى زور.


اشىعىن ايتساق، قازاقستان ازاماتتارىنىڭ ىرگەلەس ەلدەردىن دە، الىس شەتەلدەردىڭ دە اۋماقتارىنداعى تەرروريستىك ىس-ارەكەتكە تارتىلۋ وقيعالارى كەزدەستى. ەڭ شۋلى وقيعا – وزبەكستانداعى 2004 جىلى تەرروريستىك اكسيالاردى ۇيىمداستىرعان «ورتالىق ازيا مودجاحەدتەر جاماعاتى» تەرروريستىك توبىنىڭ اشكەرەلەنۋى. بۇدان كەيىن ءبىراز ازاماتتاردىڭ سيريا اسىپ، جات اعىمداردىڭ قۇرامىندا قولىنا قارۋ الىپ قارۋلى قاقتىعىستارعا قاتىسقانىن بىلەمىز. بۇدان كەيىن مەملەكەتتىك دەڭگەيدە «جۋسان» وپەراسياسى ىسكە اسىپ، جات اعىمداردىڭ ارباۋىنا تۇسكەن ەل ازاماتتارىنا ەلگە الدىرىپ ولاردىڭ ىس-ارەكەتتەرىنە قۇقىقتىق تۇرعىدان باعا بەرىلىپ، وڭالتۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. وسىلايشا قازاقستان ءوز ازاماتتارى ءۇشىن قولدان كەلگەن بارلىق شارالاردى جۇزەگە اسىراتىن ەل رەتىندە تانىلدى. وسىنداي وقيعالاردىڭ ورىن الماۋى ءۇشىن بىزدەر ءبىلىم بەرىپ، ادامداردىڭ ساناسىن وزگەرتۋگە باسىمدىق بەرۋىمىز كەرەك.

نۇرلان اۋباكىر


ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار