ماسكەۋ قازاقستاننىڭ قاپتاما ءوندىرىسىن رەسەي شيكىزاتىنا تاۋەلدى ەتۋدى كوزدەپ وتىر دەپ حابارلايدى Dalanews.kz.
ويىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن كرەمل ەۋرازيالىق وداق اۋماعىندا يمپورتتىق باج سالىعىن ەنگىزبەك. مۇنداي جاعدايدا قازاقستاندىق قاپتاما وندىرۋشىلەر ءۇشىن كەرەكتى شيكىزاتتى وسى وداققا قوسىلماعان شەت مەملەكەتتەردەن ساتىپ الۋ ءتيىمسىز بولماق.
قازاقستاننىڭ قاپتاماشىلار قاۋىمداستىعىنىڭ باسشىسى باتىربەك اۋباكىروۆتىڭ ايتۋىنشا اقپان ايىندا رەسەي جاعى وداققا كىرمەيتىن ەلدەردەن تاسىمالدانار پوليمەر شيكىزاتى ءۇشىن 6،5 پايىز كولەمىندە يمپورتتىق باج سالىعىن ەنگىزۋدى ۇسىنعان.
“وسى شيكىزاتتان اس-سۋعا، جۇرت جاپپاي تۇتىناتىن تاۋارلارعا جانە قۇرىلىس ماتەريالىنا ارنالعان قاپتاما جاسالادى. ىندەت اۋا جايىلعان شاقتا قاپتاماعا سۇرانىس ارتا ءتۇستى”، – دەيدى ول.
ال يمپورتتىق باج سالىعىن ەنگىزۋ توڭىرەگىندەگى تالقىلاۋ اقپان ايىنان بەرى تولاستاعان جوق.
“سەنىمدى دەرەككوزدەن انىقتاعانىمداي ماسكەۋ ءوز دەگەنىنە جەتتى. ەۋرازيالىق وداقتىڭ ەكونوميكالىق كوميسسياسى مۇنداي سالىق ءتۇرىن ەنگىزۋدى ماقۇلداعان”، – دەيدى قازاقستاننىڭ قاپتاماشىلار قاۋىمداستىعىنىڭ باسشىسى.
ءازىر بۇعان بايلانىستى قانداي دا ءبىر رەسمي مالىمەت بەرىلگەن جوق.
اۋباكىروۆتىڭ ايتۋىنشا 2015 جىلى قازاقستاندىق قاپتاما وندىرۋشىلەر رەسەي زاۋىتتارىنىڭ ۇگىتتەۋىنە كونىپ، ولاردان شيكىزات ساتىپ الۋعا ءسوز بايلاسقان. الايدا ونىڭ ساپاسى سىن كوتەرمەي شىققان.
“ونىڭ ۇستىنە جەتكىزۋ ماسەلەسىندە اقاۋ كوپ بولدى. قاپتاماعا سۇرانىس ارتاتىن كوكتەم، جاز، كۇز ماۋسىمىندا الگى زاۋىتتار الدىمەن رەسەيلىك كومپانيالارعا شيكىزات جەتكىزىپ، ءبىزدى ەكىنشى كەزەككە قالدىردى. ونىڭ ۇستىنە باعانى اسپانداتىپ جىبەردى”، – دەيدى اۋباكىروۆ.
امال جوق، قازاقستاندىق قاپتاماشىلار شيكىزاتتى ۋاقتىلى جەتكىزىپ بەرەر ارىپتەستى شۆەيساريا، ساۋد ارابياسى، وڭ.كورەيا جانە يراننان ىزدەي باستاعان. اۋباكىروۆتىڭ ايتۋىنشا رەسەيدەن شالعاي جاتسا دا بۇلاردىڭ شيكىزاتى كورشىنىڭ تاۋارىنا قاراعاندا الدەقايدا ساپالى ءارى باعاسى دا قالتا كوتەرەرلىك.
“وسىنىڭ وزىنەن-اق بىزگە رەسەيمەن جۇمىس ىستەۋدىڭ وتە-موتە ءتيىمسىز ەكەنىن كورۋگە بولادى”، – دەيدى وسى ورايدا قازاقستاننىڭ قاپتاماشىلار قاۋىمداستىعىنىڭ باسشىسى.
“رەسەيدىڭ مۇنايحيميا زاۋىتتارى كلينەتتەن ايىرىلىپ، تابىسى ورتايا باستاعان تۇستا ءبىزدى كەرى قايتارۋدىڭ امالىن ىزدەپ الاسۇردى. وسى ماقساتتا وداققا ەنبەيتىن ەلدەردەن تاسىمالدانار پوليمەر شيكىزاتى ءۇشىن 6،5 پايىز كولەمىندە يمپورتتىق باج سالىعىن ەنگىزۋدى ۇسىنىپ كرەملدى قولقالاۋعا كوشتى. ءقازىر ءبىزدى الگى زاۋىتتاردىڭ قوراسىنا اكەپ قايتا قاماماق…”، – دەيدى ول.
يمپورتتىق باج سالىعى ەنگىزىلسە قازاقستاندىق قاپتاماشىلاردى شيكىزاتپەن قامتىپ وتىرعان شەتەلدىك ارىپتەستەر باعانى كوتەرۋگە ءماجبۇر بولادى. بۇدان وتاندىق وندىرۋشىلەر شىعىنعا ۇشىراپ، ونىڭ ورنىن تولتىرۋ ءۇشىن تاۋار باعاسىن كوتەرۋگە تۋرا كەلەدى.
“ەگەر قاپتامانىڭ قۇنىن كوتەرسەك تيىسىنشە ازىق-تۇلىك باعاسىنا اسەر ەتەدى. بۇل قازىرگىدەي قىسىلتاياڭ شاقتا حالىقتىڭ قالتاسىن قاعىپ، ينفلياسيانىڭ وسۋىنە الىپ كەلەدى”، – دەيدى اۋباكىروۆ.
يمپورتتىق باج سالىعى ەنگىزىلگەنى رەسمي راستالسا تاۋار باعاسىن كوتەرۋدەن وزگە جول جوق. قازاقستاندىق قاپتاماشىلار باعانى بۇرىنعى دەڭگەيدە ۇستار بولسا، جاپاتارماعاي بانكروتقا ۇشىرايدى. وتاندىق نارىقتى رەسەيلىك قاپتاماشىلار “وتارلايدى”.
“رەسەيدىڭ وسى سالاداعى سولاقاي شەشىمىنەن ءبىز عانا ەمەس، وسى وداققا ەنگەن قىرعىزستان مەن ارمەنيا دا سورلايدى”، – دەدى ءسوزىنىڭ تۇيىنىندە قازاقستاننىڭ قاپتاماشىلار قاۋىمداستىعىنىڭ باسشىسى.
…
اتالعان جاعداي كوكشەتاۋداعى “نوۆوپەك” قاپتاما كومپانياسىنىڭ ديرەكتورى رۇستەم وسمانوۆتى دا الاڭداتۋدا. ايتۋىنشا مۇنداي سالىق ءتۇرى پوليمەر شيكىزاتىن وندىرەتىن رەسەيلىك زاۋىتتارعا ءتيىمدى، ال قازاقستاندىق قاپتاماشىلار وسىنىڭ كەسىرىنەن قىپ-قىزىل شىعىنعا باتادى.
“قاپتامانىڭ قۇنىن كوتەرە المايمىز. بۇيتەر بولساق ءازىربايجان، وزبەكستان، تۇركىمەنستان وندىرۋشىلەرمەن باسەكەلەسۋدەن قالىپ، سۇرانىستى جوعالتامىز. سەبەبى ولاردىڭ تاۋارى وداق اياسىنداعى يمپورتتىق باج سالىعىنىڭ تالابىنا باعىنبايدى، تيىسىنشە باعاسى بىزگە قاراعاندا كوپ تومەن بولادى”، – دەيدى ول.
ەڭ قىزىعى رەسەي زاۋىتتارى اتالعان ەلدەرگە شيكىزاتتى قازاقستانعا قاراعاندا الدەقايدا ارزان باعامەن ساۋدالايدى ەكەن. نەگە دەسەڭىز، بۇلاردا شيكىزات تاسىمالداۋشىلار اراسىنداعى باسەكەگە شەكتەۋ قويىلماعان.
“سالاداعى كومپانيالار قۇردىمعا كەتسە، ۇكىمەتتىڭ شاعىن جانە ورتا بيزنەسكە بولگەن قىرعىن قاراجاتى زايا كەتكەنى دەپ ءبىلىڭىز. ەۋرازيالىق وداق رەسەيدىڭ جەكەمەنشىگى سىندى. رەسەي وداق ارقىلى ءوز ساياساتىن ىسكە اسىرۋدا. مۇنىڭ ءبارى سونىڭ سالدارى…” ، – دەيدى وسمانوۆ.
…
رەسەي بيلىگىنىڭ قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ باعدارىنا قايشى كەلەتىن شەشىم قابىلداۋى جالعىز بۇل ەمەس.
2018 جىلى ماسكەۋ ەۋرازيالىق وداققا كىرمەيتىن ەلدەردەن قانت كىرگىزۋگە كەدەندىك باج سالىعىن كوتەرىپ جىبەردى.
سونىڭ كەسىرىنەن قازاقستاندا قانت تاپشىلىعى تۋىنداپ، ءونىمدى رەسەيدەن ساتىپ الۋعا تۋرا كەلدى. ءبىرقاتار وتاندىق قانت كومپانيالارىنىڭ جۇمىسى تۇرالاپ قالدى.
بىلتىر تاعى دا سول ماسكەۋدىڭ ۇيعارىمىمەن ءسۇت ونىمدەرىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن انىقتايتىن ەرەجەلەر ەنگىزىلدى. سالاداعى ساراپشىلاردىڭ پىكىرىنشە بۇل قازاقستانداعى ءسۇت شارۋاشىلىعىن شاراسىز كۇيگە ءتۇسىردى.
ماسكەۋ ەكونوميكانىڭ شەڭبەرىنەن شىعىپ، وداقتاستار ەلدەردىڭ دەنساۋلىق، ءعىلىم-بىلىم سالاسىنا دا تۇمسىق تىققىسى كەلەدى.
ماسكەۋدىڭ بۇل ويىن تۇنەۋكۇنى پرەزيدەنت توقايەۆ تەجەپ تاستاعان.
“اتالعان سالالاردى ەۋرازيالىق وداقتىڭ قاراۋىنا ەنگىزۋ ۇيىمنىڭ اۋەل باستاعى ماقسات-مۇراتىنا كەراعار”، – دەگەن بولاتىن توقايەۆ وداقتىڭ ەكونوميكالىق دامۋ باعدارى تالقىلانعان جيىندا.
ازىرلەگەن، دۋمان بىقاي
