ءازىربايجان مامبەتوۆ – 90 جىل
ساحنا ونەرiنiڭ قازاقي قاسيەتiن كالىپتاستىرعان ءارi ونى جاڭا دەڭگەيگە كوتەرگەن كەسەك تۇلعالاردىڭ ءبىرى ءھام بىرەگەيi ازەكەڭ – ءازىربايجان مامبەتوۆ دەسەك ارتىق ايتقاندىق بولماس. ەلىمىزدەگى تەاتر ونەرىنىڭ دامۋىنا ولشەۋسىز ەڭبەك سىڭىرگەن تۇلعالى ازاماتتىڭ بيىل 90 جىلدىق مەرەيتويىن ەل بولىپ اتاپ وتۋدەمىز. مەرەيتوي قارساڭىندا ازەكەڭنىڭ شىعارماشىلىعىنا قاتىستى كىتاپتار، ءتۇرلى قويىلىمدار قويىلاتىنى انىق. وسى رەتتە ازەكەڭنىڭ ءارۋاعى ريزا ەتۋ نيەتىمىن ول كىسىنىڭ قازاق تەاتر ونەرىنە سىڭىرگەن ەڭبەگىن وي سارابىنان وتكىزىپ كورۋدى ءجون سانادىق.
حالىق قاھارمانى، كەڭەس وداعىنىڭ حالىق ءارتىسى، مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى اتانىپ، كوزi تiرiسiندە ەلiنiڭ سىي قۇرمەتىنە بولەنگەن ازەكەڭ قازاق تەاتر رەجيسسۋراسىنىڭ تەڭدەسسiز شىڭى بولاتىن.
قازاق تەاتر ونەرىنىڭ ەتالونىنا اينالعان مۇحتار اۋەزوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق دراما تەاترى ءوز باسىنان ءتورت كەزەڭدi وتكەردi. ەكiنشi كەزەڭنiڭ سوڭىن الا 1957-60-شى جىلدارى تەاتر ءومiرiندە ەرەكشە وزگەرiستەر ورىن الا باستادى. بۇل كەزدە تەاتردىن بۇعاناسى بەكiپ، قابىرعاسى قاتايىپ ۇلگەرگەن بولاتىن. ال حاديشا بوكەيەۆا، شولپان جانداربەكوۆا، ىدىرىس نوعايبايەۆ، نۇرمۇحان جانتۋرين، كامال قارمىسوۆ، زامزاگۇل ءشارىپوۆا، قاليبەك قۋانىشبايەۆ، قاپان بادىروۆ، بيكەن ريموۆا، ءسابيرا مايقانوۆا، راقيا قويشىبايەۆا تەاتردىڭ تiرەگiنە، ساحنانىڭ ساڭلاقتارىنا اينالىپ ۇلگەرگەن كەز. جوعارى كاسىبي ءبىلىم العان الەمدiك تەاتر تاريحىنان مول حابارى بار، جاڭا كوزقاراس يەسi، جاس تا بولسا بويىنان قابiلەت قارىمى سەزiلiپ تۇرعان رەجيسسەر ءازىربايجان مامبەتوۆتىڭ ۇلكەن ساحناعا كەلۋi دراما ونەرiن قۇرمەتتەيتiن قاۋىمدى ەلەڭ ەتكiزبەي قويمادى.
قۇرمانعازى اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك كونسەرۆاتورياسىنىڭ اكتەرلىك ءبولiمi مەن تەاتر جانىنداعى ستۋديانى تامامداگان ف.ءشارىپوۆا، ن.مىشبايەۆا، س.ورازبايەۆ، ر.سەيىتمەتوۆ، ءا.مولدابەكوۆ، ە.جايسانبايەۆ، ت.تاسىبەكوۆا، س.قوجاقوۆا، ب.يماشيەۆا سىندى ۇركەردەي تالانتتى جاستاردىڭ كەلۋiمەن تۇسپا-تۇس كەلدi. ازەكەڭنiڭ جاستار مەن جۇمىس iستەۋi، رەجيسسەرلىق ونەر تولعاۋى، جاڭاشىلدىعى ءا دەگەننەن-اق كورiنiس بەرە باستاعانىن بايقاماي قالعان جان بولمادى» دەيدى تەاتردىڭ كونەكوز قارتتارى. ول بىردەن قۇدiرەتتi ۇجىمنىڭ جاڭا تىنىسىن اشۋعا دەن قويدى.
وسىلاي ىستەۋگە ول كەزدە تەاتر اكتەرلەرiنiڭ قابiلەتi دە، بىلىكتىلىگى دە، بiلiمi دە، ءتاجiريبەسi دە كەڭ، مولىنان جەتەتىنىن تۇسىنگەن ازەكەڭ ەندىگى جەردە قۇلاشتى كەڭگە سەرمەيدى. العاشقى جىلدارى جاس اكتەرلەرمەن بەل شەشiپ، بiلەك تۇرە جۇمىس ىستەگەن رەجيسسەر ءوزiنiڭ قارىمدى iسكەرلiگiمەن قوماقتى ناتيجەلەرگە قولجەتكiزەدi. وسى جىلدارى بiراز جاڭا قويىلىمدار دۇنيەگە كەلiپتi. مىسالى، «انا – جەر – انا»، «اباي»، «قوبىلاندى»، «دون جۋاننىڭ دۋمانى»، «اداسقان ۇل»، «قوزى كورپەش – بايان سۇلۋ»، «ۆەتنام جۇلدىزى». ارينە، كەزiندە بۇلاردىڭ ءبارى دە كورەرمەننەن، تەاتر ماماندارىنان ءوزiنiڭ لايىقتى باعاسىن العان دۇنيەلەر بولاتىن. شىن مانىندە ەلiمiز ءومiرiندەگi رۋحاني قۇبىلىسقا اينالعان قازاق تەاتر تاريحىندا التىن ارىپتەرمەن جازىلعان قويىلىمدار.
وتكەن عاسىردىڭ الپىسىنشى جىلدارى مۇحتار اۋەزوۆ تەاترىنىڭ ءداۋiرلەۋ كەزەڭى بولعانىن تەاتر تاريحىنىڭ وتكەن ءومiرiنەن كورەسىز. ول جاسامپاز، ىزدەنگىش ىسكەر رەجيسسەر ءازىربايجان مامبەتوۆپەن تىعىز بايلانىستى دەسەك، قاتەلەسپەيمiز. ويتكەنى، تەاتر بولمىسىندا تابيعي قازاقى تۇرمىستىق كورiنiستەر نەمەسە سول سارىندا قويىلىپ كەلگەن دۇنيەلەردiڭ ورنىن ەندiگi جەردە الەمدiك دەڭگەيدەگi كلاسسيكالىق درامالارعا ەرەكشە كوڭiل اۋدارىلا باستاعانىن بايقاۋ، سول ءداۋiردiڭ كورەرمەندەرiنە قيىن ەمەس ەدى. بۇل ۋاقىت تالابى ءارi تەاتردىڭ سول جىلدارداعى كوتەرىلگەن بيiگi وسىنى قاجەت ەتە باستاعان-دى. كۇش-قۋاتى مول، بiلiمi جەتكىلىكتى، تاجىريبە قورجىنى مولىققان ازەكەڭ، مونۋمەنتالدىق، ەپيكالىق اۋقىمداعى سۇبەلى دە سۇيەكتى، سالماقتى تۋىندىلاردى ساحنالاۋعا بiلەك ءتۇرiپ، بەل بۋىپ كىرىسەدى.
ونىڭ باعىتتى دۇرىس تاڭداعانىن، قاتەلەسپەگەنىن ۋاقىت كورسەتتى. «قان مەن تەر»، «كوكتوبەدەگى كەزدەسۋ»، «قاراكوز»، «يۋليي سەزار»، «كاريولان» سىندى ونداعان قويىلىمدار ازەكەڭ رەجيسسۋراسىنىڭ قابiلەت-قارىمىن، مۇمكiندiگiنiڭ ۇشان-تەڭiز ەكەنىن بارشا جۇرتقا كورسەتىپ بەردى. ءوزىنىڭ وسىنداي باتىل باستامالارىمەن، سونى سۇرلەۋىمەن جۇرتتى ەلەڭ ەتكىزگەن ازەكەڭ كەيبىرەۋلەردiڭ ايتقان اناۋ-مىناۋ پiكiرلەرiنە ءمان بەرىپ جاتپاستان ءوزى باستاعان ونەردiڭ قيالى سوقپاعىمەن ءالى قول جەتپەگەن شىڭداردى باعىندىرۋعا بەت الىپ بارا جاتتى.
سول جىلداردى قازاقستاننىڭ حالىق ءارتيسى، بۇگiندە تەاتر اقساقالدارىنىڭ بiرiنە اينالعان ءسابيت ورازبايدىڭ ايتۋىنشا، قازاق تەاترىنىڭ ەلگە، الەمگە تانىلۋى 60-جىلداردان باستالعان كورىنەدى. ول رەجيسسەر ءازىربايجان مامبەتوۆتىڭ ەڭبەگىنە تىكەلەي بايلانىستى.
كاسiبي بiلiمدi ماسكەۋدەن العان ازەكەڭ ەلگە كەلگەننەن كەيiن رەسپۋبليكانىڭ وبلىس ورتالىقتارىندا كەرەكتى سپەكتاكلدەر قويىپ، تاجىريبە جيناقتايدى.
– «ازەكەڭنىڭ ءوزiنە دەيiنگi جانە ءوز كەزiندەگi رەجيسسەرلەردەن ارتىقشىلىعى نەدە؟» دەگەن سۇراق تۋا قالسا، مەن ەش ويلانباستان ءارi قورىنباستان «مامبەتوۆ ميزانسەنانىڭ ماشىعى ەدى» دەپ جاۋاپ بەرگەن بولار ەدىم، – دەيدى تەاتر ارداگەرى سابەڭ.
ازەكەڭنiڭ كوزiن كورگەندەردiڭ ءبارi دە ونىڭ وسى قاسيەتىن ەرەكشە نازارعا الىپ جوعارى باعالاعانى تەاتر تاريحىنان بەلگىلى. ءيا، شىن ءمانiسiندە سولاي بولعانىن بۇگiندە تەاتر الەمى دە مويىنداپ وتىر. وعان كۇمان جوق. اكتەردiڭ ورەسiن، قابiلەتiن دەپ باسىپ تانيتىن رەجيسسەر قاي رولگە قانداي اكتەر لايىقتى ەكەنىن ءدال تاۋىپ، تاڭدايتىن، ەش جاڭىلىسقان ەمەس دەپ ەسكە الادى اعا بۋىن اكتەرلەر. ويتكەنى، كەز كەلگەن سپەكتاكلدى ساحنالاماس بۇرىن ونىڭ مازمۇنىنا تەرەڭ بويلاۋدى، جان-جاقتى زەرتتەۋدى، اسىقپاي اپتىقپاي ءوزiندiك زەردە ەلەگىنەن وتكىزىپ بارىپ، «نارتاۋەكەل» دەپ قولعا الۋدى ازەكەڭ وقىپ جۇرگەن كەزدىڭ وزىندە ادەتكە اينالدىرعانىن اڭعاراسىز. سەبەبى، ول سپەكتاكلدىڭ باستى ماقساتىن، كەيiپكەردiڭ ايتپاق ويىن جەتە تۇسىنەتىن. سول ءوزى كوزدەگەن بيiككە جەتۋگە بارىن سالاتىن. «كiمنiڭ قولىنان نە كەلەدi؟ قارىم-قابىلەتى قانداي؟ وسىنىڭ ءبارىن مامبەتوۆ بەس ساۋساعىنداي بiلەتiن» دەپ ەسكە تۇسىرەدى سابەڭ. دەمەك، ول اكتەر جانىن، بولمىسىن ايتقىزباي-اق ۇققان، تۇسىنگەن ۇلكەن جۇرەكتى ادام.
ازەكەڭ جايلى اڭگiمە بولا قالسا، رەجيسسەردiڭ قارا شاڭىراق – اكادەم تەاتردا قويعان العاشقى سپەكتاكلى – «بەۋ، قىزدار-اي!» ەسكە ورالادى. ول پەسانى قانابەك بايسەيىتوۆ پەن قۋاندىق شاڭعىتبايەۆ بىرلەسىپ جازعان ەكەن. قاي جىلدارى ەكەنi ارينە، ەسiمدە كالماپتى، بiراق، باستى كەيىپكەر ايسۇلۋدى سۋرەتتەپ ايتقان اقىن جiگiتتiڭ: «ايداي سۇلۋ ايسۇلۋ اسانوۆا، اي استىندا سەنەن قىز اسادى ما؟ ءتۇبiندە وسى بولار مىقتى قاتىن، بالانى قوس-قوسىنان ىتقىتاتىن» دەپ ءۇزدiككەن ولەڭ جولدارى كالىپتى.
اتالعان قويىلىمدى كوزىمەن كورگەن، بۇگiندە جاس بۋىننىڭ باعبانىنا اينالعان تالىمگەر ءسابيت ورازباي اقساقال سول كۇندەرگە بiر ءسات ورالعانى بار-دى. «اقىن رەتiندە – رايىمبەك سەيىتمەتوۆ، دوسەنتتى – قابدوش سۇلەيمەنوۆ، سۋرەتشiنi مەن وينادىم» دەيدى سابەڭ. ءيا، سول كەزدەگi تەاتردىڭ جاس تۇلپارلارى مەن قاس سۇلۋلارى – فاريدا، زامزاگۇل، نۇكەتاي، ساليحا دا كومەديالىق قويىلىمعا تارتىلىپ، بiر-بiر ءرولدى ويناپ شىققان. جالىنداپ تۇرعان اكتەرلەر مەن اكتريسالار سپەكتاكلدi وتە كەرەمەت دەڭگەيدە كورەرمەن نازارىنا ۇسىنا الدى. حالىق كوپ جينالدى. وعان سول كەزدە باسىلىمداردا جاريالانعان پىكىرلەر مەن ريزا كوڭiلدەر كۋا. «وسى سپەكتاكلمەن بۇكiل قازاقستاندى ارالاپ شىقتىق. بiزدiڭ تانىلۋىمىزعا «بەۋ، قىزدارايدىڭ» اسەر-ىقپالى مول بولدى. اسىرەسە، ازەكەڭنىڭ مارتەبەسى ءوسىپ، مەرەيى ارتتى. ەڭ باستىسى، ءار اكتەردiڭ ءوز ءرولىن تابۋى ەدى. كورەرمەن مەنi سۋرەتشى دەپ، رايىمبەكتi اقىن دەپ، قابدوشتى دوسەنت دەپ اتاپ كەتتى. سول سياقتى فاريدا، نۇكەتاي، زامزاگۇلدى دە كورەرمەن ايسۇلۋ، كۇنسۇلۋ، نۇرسۇلۋ دەپ اتاپ ءجۇردi. مۇنىڭ ءبارى ازەكەڭنiڭ ميزانسەنانى جەتە مەڭگەرگەندiگi ەدi» دەپ ەسكە الادى رەجيسسەردiن وسى شەبەرلىگىن جوعارى باعالاعان سابەڭ.
– ۇلتتىق تەاتر ونەرi تاريحىندا ءوزiم ەرەكشە باعالاعان، ۇستاز تۇتقان رەجيسسەردiڭ بiرi، جاڭاشىل، كسرو حالىق ءارتيسى، حالىق قاھارمانى ءازىربايجان مامبەتوۆ. ارينە، ازەكەڭمەن بiرگە ۇزاق جىلدار قويان-قولتىق جۇمىس ىستەدىم. قانشاما قويىلىمدارىما كومەگى ءتيدى، اعالىق اقىل-كەڭەسiنە قۇلاق استىم. ونىڭ جۇمىس ءتاسiلدەرiنەن العانىم ۇشان-تەڭىز، – دەيدى رەجيسسەر اۋباكىر راحيموۆ.
ازەكەڭ ءابدىجامىل نۇرپەيىسوۆتىڭ «قان مەن تەرiن» ساحنالاۋ بارىسىندا اۆتوردىڭ سەنiمسiزدiك تانىتقانىنا قاراماستان باستى رولدەردiڭ بiرi – سۇيەۋ قارتتى سومداۋدى سابيتكە تاپسىرۋى اكتەرلەر اراسىندا كۇتپەگەن وقيعا بولعانى سول كەزدەگiلەرگە ءمالiم.
سەبەبى، سۇيەۋدىڭ بەينەسىن سومداۋشى قازاقستاننىڭ حالىق ءارتيسى ەلۋباي ءومىرزاقوۆ بولسا كەرەك. ەلەكەڭ ناۋقاستانىپ قالادى. جاس اكتەرگە ەگدە كەيiپكەردiڭ مiنەز قۇلقىن، تۇر-الپەتىن، بولمىسىن، ءجۇرىس-تۇرىسىن جاساۋ وڭاي ەمەس ەكەنi ءتۇسiنiكتi. بiراق، اكتەردiڭ بويىنداعى قابiلەت-قارىمىن iشكi سەزiم تۇيسىگىمەن ۇعا بىلگەن ازەكەڭ جاس اكتەرلەرگە سەنiم ارتىپ، وسىنداي كەسەك تۇلعالى كەيىپكەرلەردiڭ بەينەسiن جاساۋعا تاربيەلەدى.
مiنە، وسىلاي مامبەتوۆ، شولپان جانداربەكوۆانىڭ دا، حاديشا بوكەيەۆانىڭ دا، ءسابيرا مەن بيكەننىڭ دە، ىدىرىستىڭ دا جانە بۇگiندە قازاق تەاتر تاريحىندا ەسiمدەرi ماڭگiلiككە التىن ارىپپەن جازىلعان ەلگە تانىلعان اكتەرلەردىڭ باعىن اشتى.
اكادەم تەاترمەن بiرگە ونىڭ باس رەجيسسەرi ءارi كوركەمدىك جەتەكشىسى ءازىربايجان مامبەتوۆتىڭ دە اتاق-داڭقى اسقاقتادى دەسەم، قاتەلەسپەسپىن. وداقتى قويىپ، الەمدى ەلەڭ ەتكiزگەن لاۋرەات قويىلىمداردىڭ سانى جىل ساناپ ەمەس، اي ساناپ ارتا بەردى. تەاتر ءارتiستەرiنiڭ بiر توپ شوعىرى ازەكەڭ تۇسىندا مەملەكەت تاراپىنان ءار ءتۇرلى اتاق-داڭققا يە بولدى.
قازاقستاندى بىلاي قويعاندا كەڭەس وداعى iشiندەگi گاسترولدiك ساپارلار جيiلەدi. ماسكەۋ، ۋفا، قازان، نوكىس، بىشكەك شاھارلارىنىڭ كورەرمەندەرiن قازاق دراما ونەرىمەن تاڭداي قاقتىرعان ازەكەڭ «ەندiگi جەردە ۇلتتىق ايادا قالىپ قويماي الەمنىڭ الدىڭعى قاتارلى ساحنالارىنا شىعۋىمىز كەرەك» دەپ ارىپتەستەرىن قاناتتاندىرىپ الەم كوكجيەگىنە كوز تىكتى. وعان مۇمكىندىك تە، شەبەرلىك تە، قابiلەت تە جەتكiلiكتi ەدi.
باستاعان ءىسىن اياقسىز قالدىرمايتىن ازەكەڭ مۇحتاردىڭ «اباي»، شىڭعىستىڭ «عاسىردان دا ۇزاق كۇن»، ءابدىجامiلدiڭ «قان مەن تەر» درامالارىن يران، تۇركيا، مىسىر، سيريا، فرانسيا، جۇڭگو، چەح ەلدەرiنە اپارىپ، قازاق تەاتر ونەرiنiڭ شوقتىعى قانداي بيiك ەكەنiن كورسەتتى.
ارينە، ازەكەڭنىڭ الدىنان داڭعىل جول اشىلىپ جاتپاعانى دا بەلگىلى. ول ۋاقىتتا دا كورە الماعان كۇنشiلدەر از بولماعانى شىندىق. ولار ەتەكتەن تارتىپ، توبىقتان قاقتى، بiراق، ساعىن سىندىرا المادى. مىسالى، ماسكەۋگە ءازىربايجان ءمادي ۇلى ايتماتوۆتىڭ «بوراندى بەكەتىن» قويۋعا اپارعان كەزدە ۇلكەن داۋ تۋسا كەرەك.
ورتالىق كوميتەتتەن كەلگەن ۋليانوۆ جانە باسقالار سپەكتاكلدەگى اتا-بابانىڭ بەيىتىنە باراتىن جەردى ازەكەڭنىڭ قارسىلىعىنا قاراماستان الىپ تاستايدى. «ەڭ كەرەكتi جەرi سول ەدى» دەپ رەجيسسەر سان سوعىپ قالادى. بۇل كورiنiستiڭ اسەرi كەيiپكەرلەر ساحناعا شىعىپ، قوزعالعاندا ەرەكشە سەزiلەدi ەكەن. شىڭعىس ايتماتوۆتىڭ ءوزى «اسەرى مۇنشالىقتى بولاتىنىن ويلاماپ ەدiم» دەپتi.
جاڭا عاسىردىڭ العاشقى جىلدارى ەلوردادا ەكi بiردەي تەاتر بوي كوتەرگەنىن بىلەمىز. ونىڭ ءبىرى – قاليبەك قۋانىشبايەۆ اتىنداعى دراما تەاتر. اتالعان تەاتردىڭ تىزگىنى ازەكەڭە سەنىپ تاپسىرىلادى. 2001 جىلى مامىر ايىندا وڭتۇستىك استاناعا كەلگەن گاسترولدىك ساپارىندا ازاعاڭمەن كەزدەسىپ، اڭگىمەلەسۋدىڭ ءساتى تۇسكەن ەدى. ول كەز وزدەرiڭiزگە بەلگiلi ەلiمiز باستان وتپەلى كەزەڭدi وتكەرiپ جاتقان بولاتىن. سول جىلداردىڭ كۋاسى بولعان ءازاعاڭنىڭ ويى دا سول داۋىرمەن استاسىپ، ساباقتاسىپ جاتۋى دا زاڭدىلىق.
– مەنەن جۋرناليستەر «دراماتۋرگتەرiمiز قازiرگi ۋاقىت نەمەسە زامان كۇبىلىسىن، بۇگiنگi بولمىستىڭ كورiنiسiن جاساۋعا نەگە قۇلىقسىز؟ – دەپ جيi سۇرايدى» دەپ باستاعاندى ازەكەڭ سوندا ءوز ويىن. – ونىڭ دا ءجونi بار. ءبىر كەزدەگi قالامدارى ءجۇيرiك عابيت مۇسىرەپوۆ، تاحاۋي اقتانوۆ، شاحماردان قۇسايىنوۆ سىندى اعا بۋىن كلاسسيك دراماتۋرگتەرiمiز ءومiردەن ءوتتى. ءقازىر ورتا بۋىندار، كەيiنگi تولقىن جاس قالامگەرلەر جازادى. ءبىراق، تاقىرىپتارى وتە جەڭىل. «قىسىلعاننان قىز بولدىق»، «ەڭ ادەمى كەلىنشەك» تاعى سول سياقتى كومەديالار.
ساحناعا بۇل دا كەرەك. ونىڭ دا وزىندىك زاڭى، ءوزiندiك ادەمi مۇمكiنشiلiگi، كوركەمدiك كەسكىن-كەلبەتى بار، تۇرلاۋلى جانرلاردىڭ بiرi. درامامەن، تراگەديامەن قوسا ولاردىڭ دا ساحنادا ءومiر سۇرۋگە قاقى بار. مىنە، وسى سالادا قالام تارتىپ، جاڭاعى جۋرناليستەر سۇراي بەرەتىن بۇگىنگى كۇننىڭ كوكەيتەستى ماسەلەسiن جىلى جاۋىپ ۇندەمەي وتىر.
مەن ويلايمىن، قازiر مۇمكiن بۇل بiر دەمالىس، الدە ويلانۋ، تولعانۋ، وي قورىتۋ كەزەڭi مە؟ جوق، الدە قالامگەرلەرiمiز ۇلكەن بiر شىعارماشىلىق دۋمپۋدiڭ الدىندا ءۇنسiزدىگى مە؟ ءيا، بۇل جاي تiپتi ۇزاققا سوزىلىپ كەتكەنى بەلگىلى. ءقازىر ادامنىڭ ءوزi اڭ-تاڭ. ونىڭ ۇستىنە كوبiنە حالقىمىزدىڭ وتكەنىنە، تاريحي جاعدايعا كەتىپ قالامىز. ابىلايلاردىڭ حان سياقتى ەل باسقارعان بابا زامانىنا ساياحات جاساپ جاتىرمىز. شىندىعىندا، بiز تاريحىمىزدى قازابالاپ كەتىپ، بۇگىنگى تىنىس-تىرشىلىگىمىز كوركەم ساحنادان كورىنبەي قالدى» دەپ ءوز ويىن ورتاعا سالعان ەدى.
ءيا، ازەكەڭ ونەرمەن ءومىر ءسۇردى. وسىنىڭ ارقاسىندا قازاق تەاتر ورگە سۇيرەدى. بۇگىنگى قازاق تەاترىنىڭ قاندايدا ءبىر جەتىستىگى بولسا، ول ازەكەڭ سالىپ كەتكەن سۇرلەۋ-سوقپاقتىڭ جەمىسى دەۋگە بولادى. كوزى تىرىسىندە قازاق تەاتىرىن جوعارى دەڭگەيگە كوتەرىپ كەتكەن ازەكەڭنىڭ 90 جىلدىق تورقالى مەرەيتويىن جوعارى دەڭگەيدە اتاپ ءوتىپ، قازاق تەاتر ونەرىنىڭ جەتكەن جەتىستىگى مەن شىققان بيگىنە وي جۇگىرتۋمىز ارتىقتى ەتپەيدى. ويتكەنى زامانىنا وتە تۋعان دارابوزدىڭ ءومىر جولى ونەر سالاسىندا جۇرگەن تالانتتى ۇل-قىزدارعا ۇلگى-ونەگە بولارى حاق.
ورىنباسار ءدوڭقاباق، ارتجۋرناليست.
