كومپانيا ورالداعى «زەنيت» زاۋىتىن، پەتروپاۆل اۋىر ماشينا جاساۋ زاۋىتىن، «سەمەي ينجينيرينگ» اق-ىن، سەمەي ماشينا جاساۋ زاۋىتىن، س.م.كيروۆ اتىنداعى ماشينا جاساۋ زاۋىتىن، «تىنىس» اق، «قازاقستان اۆياسيا ونەركاسىبى» ج ش س، «قازتەحنولوگيا» اق، «Steel Manufacturing» ج ش س، «مۇنايماش» اق، «كي 811 اۆتوموبيل جوندەۋ زاۋىتى» اق، «ەۆروكوپتەر كازاحستان ينجينيرينگ» ج ش س، «گيدروپريبور» عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتى، «قازاقستان اسەلسان ينجينيرينگ» ج ش س جانە «كازاقستاندىق اسەلسان ينجينيرينگ سەنتر» ج ش س، «R&D ورتالىعى قازاقستان ينجينيرينگ» ج ش س جانە «قازينج ەلەكترونيكس» ج ش س جۇمىسىن قاداعالاپ، باسقارادى.
بۇل كاسىپورىنداردىڭ ءونىم ءوندىرۋ ساناتىنا كەمە جاساۋ، اۆياسيا، بروندالعان ءاۆتوموبيلدى تەحنيكا، راديوەلەكترونيكا جانە بايلانىس، مۇناي-گاز جانە تەمىرجول ماشينا جاساۋ، جەكە قورعانىس قۇرالدارى جانە IT سەكتورى كىرەدى.
اشىق دەرەككوزدەر مالىمەتىنشە، قازىرگى ۋاقىتتا قازاقستاندا شەتەلدىك ۇلگىلەردى نەگىزگە الىپ جاسالعان جالىندى وت ۇشىراتىن رەاكتيۆتى جۇيە، ءوزى جۇرەتىن مينومەنتتەر، دوڭعالاقتى جاۋىنگەرلىك ماشينالار، راديولوكاسيالىق ستانسيالار، 125 مم-لىك ارتيللەريالىق سناريادتار جانە باسقا دا اسكەري تەحنيكا شىعارىلادى.
سيفرلىق دامۋ، يننوۆاسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى مينيسترلىگىندە كيبەرشابۋىلداردان قورعانۋ جانە «قازاقستاننىڭ كيبەرقالقانى» باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋعا اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى اتسالىسسا، سونداي-اق عارىش سالاسىن دامىتۋعا اەروعارىش كوميتەتى جاۋاپتى.
بىلتىر كۇزدەن بەرى ق ر قورعانىس مينيسترلىگى «قارۋلى كۇشتەردى جاڭعىرتۋ» ۇلتتىق جوباسىن جۇزەگە اسىرۋعا كىرىسىپ كەتتى. بۇل جوبا اسكەري تەحنيكانى جەتكىزۋدى ءارتاراپتاندىرۋ، كوماندالىق كادرلار قۇرامىن كوپۆەكتورلى وقىتۋ، تمد ەلدەرى جانە الىس شەت مەملەكەتتەر، سونىڭ ىشىندە اسكەري جانە اسكەري-تەحنيكالىق ىنتىماقتاستىق سالاسىنداعى ناتو بلوگىنا كىرەتىن ەلدەرمەن جاڭا كەلىسىمگە كەلۋ نەگىزىندە ىسكە اسادى.
Dalanews.kz تىلشىسىمەن اڭگىمەلەسكەن cاراپشى، ەكونوميست تولەگەن اسقاروۆتىڭ پىكىرىنشە، ءقازىر ەلىمىزدە ءارتاراپتاندىرۋ بويىنشا ناقتى ىلگەرى جىلجۋ بار.
ماسەلەن، 2020 جىلدىڭ سوڭىندا اقش مەملەكەتتىك دەپارتامەنتى قازاقستانعا King Air B300ER Scorpion ەكى بارلاۋ، باقىلاۋ ۇشاعىن جانە سوعان قاتىستى جەرۇستى قۇرالىن ساتۋدى ماقۇلدادى.
ال بىلتىر مامىر ايىندا قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ تۇركياعا بارعان مەملەكەتتىك ساپارى اياسىندا «قازاقستان ينجينيرينگ» پەن «Turkish Aerospace» (TUSAŞ) كومپانياسى اسكەري-تەحنيكالىق ىنتىماقتاستىق جونىندەگى مەموراندۋمعا قول قويدى. ياعني، بۇل مەموراندۋم «Bayraktar» ۇشقىشسىز ۇشاتىن اپپاراتى پارامەترى نەگىزىندە «ANKA» بارلاۋ جانە سوققى بەرۋ ۇشقىشسىز ۇشۋ اپپاراتىن قۇراستىرۋ جانە تەحنيكالىق قىزمەت كورسەتۋ جەلىسىن ۇيىمداستىرۋدى كوزدەيدى.
قازاقستان ۇشقىشسىز ۇشۋ اپپاراتى ءوندىرىسىن جولعا قوياتىن العاشقى مەملەكەت اتانباق. مۇنىمەن قوسا، وتكەن جىلدىڭ قاراشا ايىندا قازاقستانعا ۇشقىشسىز ۇشاتىن ءۇش «ANKA»-نى، سونداي-اق لوگيستيكالىق تۇرعىدان قامتاماسىز ەتۋ جانە جەردەگى باسقارۋ ستانسيالارىن جەتكىزۋ جونىندەگى كەلىسىم-شارتقا قول قويىلدى.
ايتا كەتۋ كەرەك، قازاقستاندا بۇدان وزگە وتاندىق ۇشقىشسىز ۇشاتىن اپپاراتىنىڭ ءارتۇرلى ۇلگىسى، اتاپ ايتقاندا «R&D ورتالىعى قازاقستان ينجينيرينگ» ج ش س بازاسىندا ازاماتتىق، سوققى -بارلاۋ ۇشقىشسىز ۇشۋ اپپاراتىن جاساقتاۋ بويىنشا جۇمىس جۇرگىزىلىپ جاتىر.
سونىڭ ىشىندە «شاعالا» بارلاۋ ۇشاعىن ايتۋعا بولادى. اشىق اقپارات كوزدەرىنەن الىنعان مالىمەتتەرگە قاراعاندا، قازاقستان قارۋلى كۇشتەرىنىڭ قۇرىلىمىندا بۇل باعىتتاعى جۇمىستاردى اسكەري-عارىشتىق باعدارلامالار ورتالىعى جۇزەگە اسىرۋدا.
قازاقستان 2014-2017 جىلدارى ۇشقىشسىز ۇشاتىن اپپاراتتى رەسەي، بەلارۋسسيا، جۇڭگو جانە يزرايلدەن الا باستادى. وسى ۇشقىشسىز ۇشاتىن قوندىرعى بازاسىندا قىتايدىڭ «Wing Loong» كوپماقساتتى بارلاۋ-سوققى جاساۋ ۇشقىشسىز ۇشاتىن اپپاراتى مەن يزرايلدەن شىققان «SkyLark» تاكتيكالىق ۇشقىشسىز ۇشاتىن اپپاراتى جۇمىسىن قادعالايتىن ارنايى بولىمشەلەر قۇرىلدى.
ارينە، اسكەري تەحنيكانى الەمنىڭ ءار ەلىنەن جەتكىزۋدى ءارتاراپتاندىرۋ شارۋاسى شىعىنسىز جۇزەگە اسپايدى. ماسەلەن، قازاقستاندا «ارلان» دوڭگەلەكتى جاۋىنگەرلىك ماشيناسىن شىعارۋ ءۇشىن الىنعان افريكالىق «Marauder» برونەترانسپورتەرى قارۋلى كۇشتەر قۇرىلىمىندا پايدالانۋعا ارنالماعانى بەلگىلى بولدى.
مۇنى پوليسيانىڭ قىزمەتىن قامتاماسىز ەتۋ، تەرروريزمگە قارسى وپەراسيالاردى جۇرگىزۋ، شەكارانى كۇزەتۋ جانە بىتىمگەرلىك ماقساتتاعى ميسسيالارعا قاتىسۋ ءۇشىن قۇراستىرعان ەكەن. ءبىر ايتا كەتەرلىگى، وسى تەحنيكانى ءوندىرۋشى وڭتۇستىك افريكالىق «Paramount Group Limited» كومپانياسى مەن مامىلەگە قاتىسقان سينگاپۋرلىك «Singapore Technologies Kinetics» كومپانياسى دا بانكروتقا ۇشىرادى.
ناتيجەسىندە قازاقستاننىڭ قورعانىس مينيسترلىگى امەريكاندىق، فرانسۋزدىق جانە تۇرىكتىكتەردىكىنەن («Cougar H»، «Aravis»، «Cobra» جانە «Tiger») الدەقايدا قىمبات بولسا دا، جەرگىلىكتى «قازاقستان پاراماۋنت ينجينيرينگ» ج ش س وندىرەتىن «ارلانعا» قولداۋ كورسەتۋگە بەت بۇردى.
ءتىپتى، قورعانىس مينيسترلىگى جاريالاعان مالىمەتتە تاعى ءبىر وتاندىق بروندالعان دوڭگەلەكتى «بارىس» ماشيناسىن تۇرىكتىڭ «ارما» بروندالعان دوڭگەلەكتى ماشيناسىمەن سالىستىرا كەلە ناتيجەسىنە كوڭىلى تولمايتىنى جازىلعان.
سوعان قاراعاندا قازاقستاننىڭ قارۋلى كۇشتەرىن جاڭا دەڭگەيگە كوتەرۋ ءۇشىن جۇيەلى شارالار قابىلداۋعا جۇمىلۋ كەرەك.
اتاپ ايتقاندا، بيۋدجەت تاپشىلىعىن ايتپاعاننىڭ وزىندە تەرريتوريالىق اۋماعى ۇلكەن مەملەكەتىمىزدە اسكەر مەن حالىق سانى از بولسا دا، جاڭا قورعانىس تەحنولوگيالارىن ەنگىزىپ، اسكەريلەردى باسقارۋعا جۇيەلى قادام جاساۋ كەرەك.
