قوماقتى قارىز، وقۋدىڭ بولماۋى، تىعىرىققا تىرەلۋ جانە جاس جىگىتتى ءوزىن-وزى ولتىرۋگە ءماجبۇر ەتكەن وقيعا تۋرالى فاكتىلەردى "ۋرالسكايا نەدەليا" باسىلىمى جيناقتادى.
كۋرسانت الماتىداعى ءىىم اكادەمياسىنىڭ اسحاناسىنا تيەسىلى قويما ىسپەتتى بولمەدە اسىلىپ تۇرعان جەرىنەن تابىلدى. ونى شەشىپ العاندا ول ءالى ءتىرى بولعان، ءبىراق كەيىنىرەك كەلگەن جەدەل جاردەم توبى جىگىتتى قۇتقارا المادى. ول 16:52 شاماسىندا قايتىس بولدى.
سول كۇنى كەشكى ساعات جەتىلەر شاماسىندا سالاماتتىڭ اتا-اناسىنا ىشكى ىستەر مينيسترلىگى اكادەمياسىنان قوڭىراۋ شالىپ، ۇلدارىنىڭ وز-وزىنە قول جۇمساعانىن حابارلايدى. 15 جەلتوقساندا اكادەميانىڭ ەكى وفيسەرىمەن بىرگە سالاماتتىڭ دەنەسى ورالعا جەتكىزىلدى. 16 جەلتوقساندا سالامات ءوزىنىڭ تۋعان جەرى اقجايىق اۋدانىنىڭ شابدارجاپ اۋىلىنا جەرلەندى.
جەتىسى وتكەن سوڭ باسىلىمنىڭ جۋرناليستەرى سالاماتتىڭ اناسى بەكزات يمانعالييەۆامەن سويلەستى، ول ءوز كەزەگىندە ۇلىن، ەڭ كەم دەگەندە، ءوز-وزىن ولتىرۋگە يتەرمەلەۋگە قاتىستى ناقتى دالەلدەر كەلتىردى.
ول ماقساتقا جەتكىش بالا، بارىنە ءوزى قول جەتكىزەتىن ەدى
ول ەشقاشان ەشكىممەن توبەلەسپەگەن، مىنەزى سابىرلى، سالماقتى بولاتىن. ەشقاشان مەكتەپ فورماسىن كيمەيمىن دەپ داۋ شىعارمايتىن، ۇنەمى مەكتەپكە كوستيۋم-شالبارمەن باراتىن. ەشقانداي بۇزاقىلىق كورسەتكەن ەمەس، ەشكىم بۇلاي شاعىمدانبادى. 2018 جىلى ول اكادەمياعا ەمتيحان تاپسىرىپ، 87 باللمەن گرانتقا ءتۇستى. فاكۋلتەت سول جىلى عانا اشىلعاندىقتان، سىناق كۇردەلى بولمادى. ءبىز ونىڭ وقۋعا تۇسكەنىنە قاتتى قۋاندىق، كۋرسانتتاردى اكادەميا رەكتورى گەنەرال ومەرباي سمايىلوۆتىڭ ءوزى جەكەلەي قابىلداپ الدى. الماتىعا كەلگەن سوڭ، شىلدە ايىندا ءبىز شابدارجاپ اۋىلىنا (بۇرىنعى حاركينو) ورالدىق. ال تامىزدا ءبىز ونى وقۋعا جىبەردىك، - دەدى سالاماتانىڭ اناسى.
ونىڭ ايتۋىنشا، وقۋدىڭ ءبىرىنشى ايىندا ءبارى جاقسى بولعان. سالامات جاس جاۋىنگەر كۋرسىنان ءساتتى وتكەن. ءبىر ايدان كەيىن كۋرسانتتار انت قابىلدادى. اتا-اناسى بوس بولماعاندىقتان، اعاسى انت بەرۋ راسىمىنە باردى. قايتىپ كەلگەننەن كەيىن، اعاسى كۋرسانتتارعا: "كىمدە-كىم بۇل جەردە تۇرىپ، وقۋعا شىداپ، توتەپ بەرە السا، وندا وسىندا تۇرىپ وقي بەرسىن، ال كىم شىداي المايمىن دەسە، وندا 100 مىڭ تەڭگە تولەپ،" كازارمالىق جاعدايدان" شىعىپ، سىرتتا تۇرا بەرسىن" دەپ ايتقانىن ايتتى...
"ءبىرىنشى جىلى ول وقۋدى باستاعان كەزدە كۋرسانتتاردىڭ اتا-انالارى ءۇشىن WhatsApp توبى قۇرىلدى. وندا ءار بالانىڭ اتا-اناسى 50 مىڭ تەڭگە اۋدارۋى كەرەك دەگەن اقپارات بولعان.
"سول كەزدە ءبىز تاڭ قالدىق، 50 مىڭ تەڭگە نە، نە ءۇشىن دەپ. ويتكەنى كەتەر كەزىندە ءبىز سالاماتقا، اكادەميا مەملەكەتتىك قولداۋعا يە ەكەنىنە قاراماستان، مەملەكەت تاراپىنان بەرىلەتىن بارلىق زاتتاردى - كامۋفلياج كيىمدەرىن، اياق كيىمدەرىن، فورمالارىن ساتىپ الىپ بەرگەن ەدىك. سودان كەيىن ولار بىزدەن تاعى 50 مىڭ سۇرايدى. ەڭ تاڭقالارلىعى، ءبىز عانا ونىڭ سەبەبىن سۇرادىق، ال قالعان كۋرسانتتاردىڭ اتا-انالارى بۇل اقپاراتتى قالىپتى سەكىلدى قابىلدادى. بەلگىلى بولعانداي، بۇل اقشانى كازارمانى جابدىقتاۋعا - كىر جۋعىش ماشينا، تەمىر جانە تۇرمىستىق تەحنيكا ساتىپ الۋعا سۇراعان ەكەن"، - دەيدى بەكزات يمانعالييەۆا.
كۇزدە سالامات اتا-اناسىنان قار كۇرەۋ ءۇشىن كۇرەكتەر ساتىپ الۋعا جانە باسقا شىعىندارعا اقشا سۇراي باستادى دەيدى اناسى. سودان كەيىن ودان اقشا اۋدارۋ تۋرالى العاشقى حابارلامالار پايدا بولادى. قاڭتاردا اكادەميا قىسقى سەسسيانى باستادى، ودان كەيىن كۋرسانتتار ۇيگە دەمالىسقا كەتۋى كەرەك ەدى. سول كەزدە سالامات اناسىنان سەسسياعا 80 مىڭ تەڭگە سۇرايدى. ايەلدىڭ ايتۋىنشا، اكادەمياداعى سەسسيانى وتكىزۋ جۇيەسى وسىلاي جۇمىس ىستەيدى: ەگەر ءسىز ەمتيحانداردى تاپسىرا الماساڭىز، دەمالىسقا ۇيگە بارا المايسىز. بۇل ارادا ەڭ باستىسى، ەمتيحاننان ءوتۋ ءۇشىن اقشا تولەۋىڭ كەرەك، ايتپەسە ولار ءبارىبىر "قۇلاتادى".
اناسى ايتقانداي، ۇلى سەسسيانىڭ اقشاسىن تولەپ، ونى جاۋىپ، تۋعان اۋىلىنا ورالادى. ۇيگە كەلگەن سوڭ ول اناسىنا ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ اكادەمياسىندا كۋرسانتتار التى اي وقىعان سوڭ "كازارمالىق ورتادا" ءومىر سۇرە المايتىنىن تۇسىنسە، ءارقايسىسى 600 مىڭ تەڭگەدەن (1 ايعا 100 مىڭ) تولەپ، وقۋدان شىعا بەرۋلەرىنە بولاتىندىعىن ايتقانىن ايتادى. اكادەميادان تەكتەن تەك كەتە سالۋ مۇمكىن بولماعان.
2019 جىلدىڭ ورتاسىندا ەكىنشى سەسسيا جاقىندايدى. كۋرسانتتاردان ەمتيحان تاپسىرۋ ءۇشىن تاعى اقشا تالاپ ەتىلە باستايدى. بۇل جولى سالامات بىرنەشە كۋرستاستارىمەن بىرگە اقشا تولەمەي، ەمتيحاندى ءوز بەتىمەن تاپسىرۋ تۋرالى شەشىم قابىلدايدى. ءبىراق ولاردىڭ اراسىندا اۋىزبىرشىلىك بولماي، كەيبىرى اقشا تولەگەن، ال اقشا تولەمەگەندەر سەسسيادان اقىرى قۇلاتىلادى.
سەسسيانى قايتا تاپسىرۋ ءۇشىن ولاردان ەندى كوتەرمەلەگەن "تاريف" تالاپ ەتىلەدى: 120 مىڭ تەڭگە. ونى تولەۋگە ءماجبۇر بولدىق، - دەيدى سالاماتانىڭ اناسى.
2019 جىلدىڭ قىركۇيەگىندە ەكىنشى كۋرس باستالدى. وسى كەزدە اتا-انا سالاماتتىڭ جەدەل نەسيە جۇيەسى ارقىلى نەسيە العانىن بىلەدى. ولار نەسيەنىڭ قارىزىن جاۋىپ، بالاسىنان ونى نە ءۇشىن العانىن سۇرايدى. سالامات بۇعان جاۋاپ رەتىندە اتا-اناسىن مازالاعىسى كەلمەيتىنىن، ال اقشا كەرەك بولعاندىقتان، ونى ءوزى جابامىن دەگەن ۇمىتپەن ميكروكرەديتتىك ۇيىمنان العانىن ايتتى.
بارلىعىنا ءوز اقشاڭدى شىعاراسىڭ...
2020 جىل كەلدى. 16 ناۋرىزدا ەلىمىزدە كوروناۆيرۋستىڭ تارالۋىنا بايلانىستى توتەنشە رەجيم جاريالاندى. سالاماتتىڭ اتا-اناسى اكادەميا باسشىلىعىنا وقۋدىڭ جايىن سۇراپ، حات جازادى. 30 ناۋرىزدا كۋرسانتتاردىڭ ۇيلەرىنە كەتەتىنى بەلگىلى بولدى. ءبىراق ولاردى ۇيگە ىشكى ىستەر مينيسترلىگى اكادەمياسىنىڭ ەسەبىنەن جىبەرمەيدى. جىگىتتەر ءوز اقشالارىنا 18 ادامعا شاعىن اۆتوبۋس جالداپ (ءارقايسىسى 50 مىڭ تەڭگە تولەگەننەن كەيىن) جانە الماتىدان قىزىلوردا-اقتوبە-ورال-اتىراۋ-اقتاۋ باعىتى بويىنشا جىلجيدى.
اكادەميا ولارعا جولعا دەپ ەشتەڭە بەرمەگەن: دەمالىس جولاقىسى، كۇندەلىكتى شىعىن، تاماق دەگەندەي. مىسالى، ولار قىزىلورداعا جەتتى دەلىك، ال وسى قالانىڭ بالالارى اتا-اناسىنا حابارلاسىپ، ازىق-تۇلىك الدىرتقان، ءسويتىپ ونى ارى قاراي جۇرەتىن بالالارعا تابىستاپ وتىرعان. وسىلاي امان-ەسەن قايتا ءوز كۇشىمەن جەتتى. كارانتين باستالعاننان كەيىن ونلاين-وقىتۋ باستالدى، سەسسياعا دا كەلىپ جەتتى. تاعى دا سەسسيا ءۇشىن اقشا سۇرالا باستادى. ۇلىم بانك قوسىمشاسى ارقىلى 100 مىڭ تەڭگە اۋداردى، - دەدى سالاماتتىڭ اناسى.
شىلدە ايىندا قازاقستاندا اۋرۋ تارالۋىنىڭ ەڭ جوعارى دەڭگەيىنە قاراماستان، كۋرسانتتار قايتادان اكادەمياعا شاقىرتىلدى، ول كەزدە ولار پوليگوندا - دالالىق جاتتىعۋدان ءوتتى. ول جەرگە ۇشاقپەن جەتۋگە تۋرا كەلدى، تاعى دا ءوز اقشاسىنا.
سالامات دالالىق جاتتىعۋدان ورالعان سوڭ جازدىڭ سوڭىندا ونى قايتادان اكادەمياعا وقۋعا تاعى شاقىرتتى. ءبىراق بۇل جولى ول كوروناۆيرۋسقا پتر-تەست تاپسىرۋى كەرەك بولدى.
سول كەزدە مەن ونىڭ وقۋعا بارعىسى كەلمەيتىنىن العاش رەت بايقادىم. پتر سىناعىنان وتكەندە، ول: "اناشىم، ماعان كوروناۆيرۋسقا شالدىققان دەپ انىقتاما جازدىرىپ الساق قايتەدى" دەدى. مەن تاڭ قالدىم، نەگە ويتەمىز دەپ سۇرادىم. ول ماعان تىكەلەي جاۋاپ بەرمەدى، ءبىراق اكادەمياعا ورالۋعا اسىقپايتىنىن انىق ايتتى. سوڭعى ساپارعا دەيىن ول ءوزىنىڭ بارلىق مىنەز-قۇلقىمەن جانە سىرتقى ىس-قيمىلىمەن اكادەمياعا ورالعىسى كەلمەيتىندىگىن بايقاتتى. مەن مۇنى ول تامىزدا اۋىلدا دوستارىمەن جانە سىنىپتاستارىمەن بىرگە وتكىزگەندىكتەن، سولاردان اجىراعىسى كەلمەي تۇر دەپ ءتۇسىندىم. بوساڭسىپ قالعان شىعار، - دەيدى بەكزات.
بالاسى قايتىس بولعاننان كەيىن ايەل دوستارىنان سالاماتتىڭ اكادەمياعا ورالعىسى كەلمەيتىنىن، ورال پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنا، فيزيكا-ماتەماتيكا فاكۋلتەتىنە اۋىسۋعا تىرىساتىنىن ايتقانىن بىلگەن. ال اكادەميادان ءجاي كەتە سالۋ مۇمكىن ەمەس. بالانىڭ اتا-اناسىنىڭ ايتۋى بويىنشا، كەتۋ ءۇشىن ولار ءار اي سايىن وقىعان وقۋى ءۇشىن اكادەمياعا 100 مىڭ تەڭگەدەن تولەۋى كەرەك ەكەن. سوندا سالامات وقىعان ەكى جارىم كۋرس ءۇشىن شامامەن 2 ميلليون تەڭگە تولەۋى كەرەك ەكەن.
جىگىت ءوزىنىڭ كۋرسىنىڭ باسشىسىمەن حات جازىسىپ، اكادەميادا وقۋىن جالعاستىرعىسى كەلمەيتىنىن ايتقان. ال ول ءوز كەزەگىندە سالاماتقا 2،5 ميلليون تەڭگە تولەپ، كەتە بەرۋىنە بولاتىنىن ايتقان، ءبىراق ول بۇل ماسەلەسىن اكادەمياعا كەلىپ، سول جەردە شەشۋدى ۇسىنادى. سالامات وقۋدان شىعۋ جايىن تالقىلاۋ ءۇشىن اكادەمياعا اتتانعان، ءبىراق ودان ورالعان سوڭ كوپ ۇزاماي اتا-اناسىنا ءوز وقۋىن جالعاستىراتىنىن ايتادى.
وقۋ باستالعاننان كەيىن كۋرسانتتار تاعى دا اتا-اناسىنان اقشا سۇراي باستايدى. سالاماتتىڭ اناسى اشۋلانىپ، ودان جاۋاپ تالاپ ەتەدى. نە ءۇشىن كەرەك دەگەندەي. بۇعان دەيىن ءوزىن اكادەميانىڭ كۋرسانتىمىن دەپ تانىستىرعان ءبىر جىگىت ايەلگە قوڭىراۋ شالىپ، سالاماتتىڭ وزىنە 160 مىڭ تەڭگە قارىز ەكەنىن ايتقان. اتا-اناسى بۇل قارىزدى دا جابادى، ءبىراق ول نەتكەن قارىز ەكەنىن سول كۇيى بىلە المايدى.
ولەر الدىنان سوڭعى 3 ايدا سالامات اتا-اناسىنان ادەتتەگىدەن وتە كوپ اقشا سۇراي باستايدى: 100، 200 مىڭ .. سوڭعى رەت بەكزات سالاماتقا 5 جەلتوقساندا 10 مىڭ تەڭگەاقشا جىبەرگەن.
25 جەلتوقساندا اتا-اناسى بالاسىنا الماتىدان ورالعا پويىز بيلەتىن الىپ ۇلگەرگەن. ول مەنەن سوڭعى رەت اقشا سۇراعاندا، شىنىمدى ايتتىم:"تىڭدا ەندى، شىدامنىڭ دا شەگى بار، نە سۇمدىق بۇل، ەرتەڭ اكەڭ اكادەمياعا قوڭىراۋ شالىپ، بۇل "اقشا جيناۋدىڭ" ءمانىسىن نەدە ەكەنىن سۇرايدى" دەدىم. سالامات بەبەۋلەپ، تاعى دا مەنى ۇندەمەۋگە كوندىردى. سودان كەيىن مەن، ول 25 جەلتوقساندا ۇيگە ورالادى، سول كەزدە ونى ەشقايدا جىبەرمەيمىز، اياق-قولىن بايلاپ تاستاساق تا" دەپ ويلادىم، - دەيدى ول.
سونداي-اق، بەكزات ۇلىنىڭ مىنەز-قۇلقىنان مىنانداي ءبىرتۇرلى جايتتى اڭعارعان: ول اقشانى تەك WhatsApp-تاعى حات الماسۋ كەزىندە سۇرايدى، ال تەلەفون ارقىلى ەشقاشان سۇراماعان.
بالاسىن جەرلەگەننەن كەيىن ول 3،5 ايدا تۋىستارى سالاماتقا جالپى سوماسى 630 مىڭ تەڭگە اۋدارعانىن انىقتاعان.
ءومىرىنىڭ سوڭعى كۇنى سالامات ۇلكەن اعاسىنا تۇنگى 11-دەن باستاپ الماتى ۋاقىتىمەن كەشكى 5-كە دەيىن 300 مىڭ تەڭگە اۋدارۋ تۋرالى حابارلاما جىبەرگەن. جىگىتتىڭ وتباسى تۇراتىن اۋىلدا تۇراقتى ينتەرنەت جوق، سوندىقتان ول حاتتى كەش كورگەن. سالاماتتان سوڭعى حابار ساعات 16: 31-دە كەلدى. ول: "ال، مەن كەتتىم" دەپ جازدى.
سالامات وتەگەنوۆتىڭ سوڭعى جازبالارى.
سوڭعى رەت ول اعاسىنان 300 مىڭ تەڭگە اۋدارۋدى سۇرايدى، ايتپەسە تۋىستارى ونى ەندى ەشقاشان كورمەيتىنىن جازعان.
سول كۇنى ول اسىلىپ تۇرعان جەرىنەن تابىلدى.
باسىلىم ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ اكادەمياسىنا رەسمي ساۋال جولداپ، 22 جەلتوقساندا جاۋاپ كەلدى، وندا: "بۇل فاكت بويىنشا الماتى قالاسى پد ىشكى قاۋىپسىزدىك باسقارماسى ق ر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 105-بابى 1-بولىگى بويىنشا سوتقا دەيىنگى تەرگەۋ جۇرگىزىپ جاتىر. قىزمەتتىك تەرگەۋ بارىسىندا اكادەميا ۇجىمى مەن كۋرسانتتار تاراپىنان زاڭسىز ارەكەتتەر فاكتىلەرى انىقتالماعانى انىقتالدى" دەلىنگەن.
ال اكادەميا كۋرسانتتارىنان ۇنەمى اقشا جيناۋ تۋرالى سۇراققا جاۋاپ بەرمەۋدى ءجون كورگەن.
وسىعان قاراماستان، تۋىستارىنىڭ ايتۋى بويىنشا، الماتى قالاسىنىڭ پد ق ر قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 105-بابى، 1-بولىگى ، ياعني "وز-وزىنە قول جۇمساۋعا يتەرمەلەۋ" بويىنشا سوتقا دەيىنگى تەرگەۋدى باستاعانىن جەتكىزدى.
سۋرەتتى سالامات وتەگەنوۆتىڭ تۋىستارى ۇسىندى
