2010-2018 جىلدارى الماتى وبلىسىندا يندۋستريالدى-يننوۆاسيالىق دامۋ مەملەكەتتىك باعدارلاماسى شەڭبەرىندە 58 جاڭا كاسىپورىن ىسكە قوسىلىپ، توعىز مىڭنان استام جۇمىس ورنى قۇرىلعان.
باعدارلامانىڭ ارقاسىندا وڭىردە ەكونوميكاداعى وڭدەۋ سەكتورىنىڭ ۇلەسى 20%-عا دەيىن ءوسىپ، بۇرىن سوڭدى وڭىردە بولماعان جاڭا – فارماسيەۆتيكا سالاسى جانداندى.
الدا شيكىزاتتىق ەمەس سەكتوردىڭ ەكسپورتىمەن اينالىسۋ مىندەتى تۇر. بۇل تۋرالى كەشە ءوڭىردىڭ اكتيۆ جيىنىندا وبلىس اكىمى اماندىق باتالوۆ ايتتى.
اماندىق باتالوۆ ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا پرەزيدەنتتىڭ «قاراپايىم زاتتار ەكونوميكاسىنىڭ» الەۋەتىن تولىققاندى پايدالانۋ تۋرالى ايتقانىن ەسكە سالدى. باسىم جوبالارعا قولجەتىمدى نەسيە بەرۋ باعدارلاماسىمەن وبلىستا بۇگىنگى كۇنى نەبارى بەس عانا جوبا بانكتەردىڭ ماقۇلداۋىن السا، تاعى ۇشەۋى قاراستىرىلۋ ۇستىندە.
وبلىس اكىمى بۇل كورسەتكىشتىڭ جەتىسۋ ءوڭىرى ءۇشىن تىم از ەكەنىن سىنعا الىپ، ورىنباسارى ب.مانزوروۆقا، كاسىپكەرلىك باسقارماسى مەن اۋدان، قالا اكىمدەرىنە «قاراپايىم زاتتار ەكونوميكاسى» بويىنشا جۇمىسقا بەلسەنە كىرىسۋ كەرەكتىگىن قاتاڭ ەسكەرتتى.
پرەزيدەنت جۇكتەگەن مىندەتتەردىڭ ءبىرى – جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشۋ. وتكەن جىلى وبلىستا 26 مىڭ جۇمىس ورنىن قۇرۋ جوسپارلانسا، ءىس جۇزىندە 31 مىڭنان استامى اشىلدى.
– «ەڭبەك» باعدارلاماسىنىڭ تيىمدىلىگىن كوتەرۋىمىز كەرەك، ساپالى، تۇراقتى جۇمىس ورىندارىن قۇرۋعا جۇمىس ىستەۋگە ءتيىسپىز. تۇرعىنداردىڭ كىرىسى ارتسا، تابىسى وسسە، حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن ودان ءارى جاقسارتۋعا زور سەپتىگى تيەدى. سوندىقتان وبلىستىق باسقارمالار باسشىلارىنا، اۋدان، قالا اكىمدەرىنە تۇراقتى جۇمىس ورىندارىنىڭ قۇرىلۋىنا باعىتتالعان ناتيجەلى شارالاردى قولعا الۋدى تاپسىرامىن، – دەدى ا. باتالوۆ.
حالقىنىڭ 80%ء-ى اۋىلدىق جەرلەردە تۇراتىن الماتى وبلىسىنىڭ ەكونوميكاسى اگروونەركاسىپتىك كەشەننىڭ دامۋىنا تىكەلەي بايلانىستى. وڭىردەگى اۋىل شارۋاشىلىعى جالپى ءونىمىنىڭ كولەمى بيىلعى جىلى 3،3% وسىممەن 750 ملرد. تەڭگەگە جەتەدى دەپ جوسپارلانىپ وتىر.
وسىلايشا جەتىسۋداعى اۋىل شارۋاشىلىعىنا تارتىلعان ينۆەستيسيا نەگىزگى كاپيتالعا تارتىلعان ينۆەستيسيانىڭ 8،5%-دى قۇراپ وتىر. «بۇل رەسپۋبليكاداعى 3،2%-دىق كورسەتكىشتەن جوعارى بولعانىمەن، اگرارلىق ايماق رەتىندە بۇدان دا اۋقىمدى جۇمىستار اتقارۋعا ءتيىسپىز» دەدى وبلىس اكىمى اماندىق باتالوۆ. الماتى وبلىسىندا ترانسۇلتتىق كومپانيالاردىڭ قاتىسۋىمەن جۇزەگە اسقان ءىرى جوبالار بار.
ماسەلەن 2018 جىلى پولۋفابريكاتتار وندىرەتىن «ماريەۆەن فۋد» زاۋىتى ىسكە قوسىلعان بولاتىن. الدا كارتوپ وڭدەيتىن «فارم فريتس» جانە ۇساق مال ەتىن تەرەڭنەن وڭدەيتىن «باۋمانن» جوبالارىن ىسكە اسىرۋ مىندەتى تۇر.
وبلىس باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، بيىلعى جىلى ايماقتا اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ وڭدەلگەن ونىمدەرىنىڭ ەكسپورتى 3%-عا ءوسىپ، 82،5 ملن. اقش دوللارىن قۇرايتىن بولادى، 4 مىڭ توننا ەت ەكسپورتتاۋ، سونىڭ ىشىندە 2 مىڭ توننا ءىرى قارا ەتىن ەكسپورتقا شىعارۋ جوسپارلانعان.
مەملەكەت باسشىسى اۋىل شارۋاشىلىعى جەرلەرىنە اۋديت جۇرگىزۋ، جەر كاداسترى جۇيەسىن سيفرلاندىرۋ تۋرالى تاپسىرما بەرگەن ەدى. وسىعان بايلانىستى ايتساق، وبلىستا تۇگەندەۋ جۇمىستارى 2015 جىلدان باستالىپ، بارلىعى 496 مىڭ گەكتار پايدالانىلماي جاتقان جەرلەر انىقتالدى. سونىڭ 363 مىڭ گەكتارى پايدالانۋعا بەرىلىپ، 120،6 مىڭ گەكتارى مەملەكەت مەنشىگىنە قايتارىلدى. سيفرلاندىرۋ ءىسى قولعا الىنىپ، وعان 500 ملن. تەڭگە ءبولىنىپ وتىر.
– وڭىردە قولعا الىنعان اۋىل شارۋاشىلىعى جەرلەرىنە اۋديت جۇرگىزۋ جانە سيفرلاندىرۋ ءىسىن ساپالى جانە ءوز ۋاقىتىندا اياقتاۋىمىز كەرەك. سول سياقتى سۋ رەسۋرستارىنا، سۋمەن قامتۋ ينفراقۇرىلىمدارىنا، يرريگاسيالىق جۇيەلەرگە تۇگەندەۋ جاساۋ ولاردى جوندەۋگە، قايتا جاڭعىرتۋعا، قۇرىلىسىن جۇرگىزۋگە، سۋارمالى جەرلەردى اينالىمعا ەنگىزۋگە ناقتى جوسپارلار جاساپ، ىسكە كىرىسۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. بىزدە بۇل جۇمىستار ءجۇرىپ جاتىر، قۇجاتتاندىرۋدى اياقتادىق. قازىرگى كەزدە ەسكەلدى، الاكول، اقسۋ، كوكسۋ اۋداندارىندا يسلام دامۋ بانكىنىڭ قارجىسى ەسەبىنەن قالپىنا كەلتىرۋ جۇمىستارى جاسالۋدا. 2023 جىلعا دەيىن 138 مىڭ گەكتار سۋارمالى جەردى قالپىنا كەلتىرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز، سونىڭ 40 مىڭى بيىلعى جىلدىڭ ۇلەسىندە بولۋى ءتيىس. جەر – ءوندىرىستىڭ ەڭ باستى فاكتورى. بۇل ماسەلەدە ءتيىمدى جۇمىس ىستەمەي اۋىلدى دامىتا المايمىز، – دەدى ا. باتالوۆ.
بۇگىندە وڭىرگە ينۆەستيسيا تارتۋ جۇمىستارى دا جۇيەلى تۇردە ىسكە اسىپ جاتقانىن اكتيۆ جۇمىسىندا ءمالىم بولدى. ايتالىق، ءبىرىنشى جارتىجىلدىقتا الماتى وبلىسىنىڭ ەكونوميكاسىنا 223،5 ملرد. تەڭگە ينۆەستيسيا تارتىلىپ، بۇل كورسەتكىشتىڭ ءوسىمى 5،5 %ء-تى قۇرادى. ال جىل سوڭىنا دەيىن 624 ملرد. تەڭگەدەن اسادى دەپ بولجانۋدا.
سونداي-اق، 2025 جىلعا قاراي ينۆەستيسيا كولەمىن وبلىس 2،5 ەسە ارتتىرىپ، 1،6 ترلن. تەڭگەگە جەتكىزۋ كوزدەلگەن.
قازىرگى تاڭدا وبلىس قورجىنىندا جالپى قۇنى 5،6 ترلن. تەڭگە بولاتىن 283 جوبا بار، ونىڭ 83ء-ى بيىلعى جىلى ىسكە قوسىلىپ، سونىڭ ناتيجەسىندە 5،5 مىڭ جۇمىس ورنى قۇرىلماق.
– جاڭا ينۆەستورلارعا ءوڭىردىڭ ينۆەستيسيالىق، تۋريستىك جانە IT مۇمكىندىكتەرى مەن تارتىمدىلىعىن، الەۋەتىن تانىتۋ ءۇشىن «جەتىسۋ ينۆەست» فورۋمىن وتكىزۋىمىز كەرەك. وبلىسقا ينۆەستيسيالار تۇراقتى تارتىلۋى ءتيىس. مەن اكىمدەرگە ايتىپ وتىرمىن. پرەزيدەنت اكىمدەردىڭ جۇمىسى ينۆەستيسيا تارتۋ كورسەتكىشىنە قاراپ باعالاناتىنىن ەسكەرتتى. وسىنى اۋدان، قالا باسشىلارىنىڭ نازارىنا قايتالاپ سالامىن، – دەدى وبلىس باسشىسى ا. باتالوۆ.
الماتى وبلىسى اكىمىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى
