كولىك ءمينيسترى مارات قارابايەۆ قاتون-قاراعاي مەن كەندىرلىدەگى شاعىن اۆياسيانى دامىتۋ قانشالىقتى ورىندى ەكەنى تۋرالى ساراپشىلاردىڭ دا، ءوزىنىڭ قولاستىنداعىلاردىڭ دا، ازاماتتىق اۆياسيا كوميتەتىندەگىلەر مەن «قازاەروناۆيگاسيا» رمك قىزمەتكەرلەرىنىڭ دە ويىن پىسقىرماعان. بۇعان بولجام بويىنشا، كەندىرلى، كاتون-قاراعاي جانە زايسانداعى اۋە قاتىناسىن دامىتۋ ماسەلەلەرى جونىندەگى كەڭەستەگى ەر ادامداردىڭ اڭگىمەسى (اۋديوسى) دالەل. ولاردىڭ بىرەۋىنىڭ داۋسى قارابايەۆقا ۇقسايدى، - دەپ حابارلايدى Dalanews.kz Kaztag-قا سىلتەپ.
«اشىعىن ايتايىن، ماعان دا ۆيسە-مينيستر، كوميتەت، «قازاەروناۆيگاسيا» شاعىن اۆياسيا جەتەدى دەيدى. ۇلكەن اۋە كەمەلەرى كەندىرلى مەن كاتون-قاراعايدا كەرەك ەمەس دەيدى. ءبىراق بارىپ كەلدىم عوي، مەنىڭ ويىم مۇلدە باسقاشا بولىپ قايتتى»، - دەيدى اۋديودا قارابايەۆ.
ءبىراق قارابايەۆ ميلليارد تەڭگەگە بولا مايدالانىپ كەتپەگەن.
«ەگەر اڭگىمە 6-7 ميلليارد تەڭگە جايلى بولسا، ۇلكەن اۆياسيانى ۇلكەن اۋە كەمەلەرى ءۇشىن جاساۋدى ءجون كورەمىن»، - دەيدى قارابايەۆ.
اۋديودا بۇل اڭگىمە ايتىلاردان بۇرىن تۋريستىك سالاعا قاتىسى بولۋى مۇمكىن مامان (ساراپشى) سويلەيدى.
«وڭتۇستىك امەريكاداعى ارگەنتينا، برازيليا، چيلي، اۋستراليانى قاراستىرساق بولادى. قازاقستانداعى تۋريزم سول ەلدەردەگىدەي دامىپ كەلە جاتىر. ەگەر 100 شاقىرىم پەريمەتردى قاراستىرساق، مىسالى اقتاۋدان كەندىرلىگە دەيىن 60 شاقىرىم بولسا، ول جەردە اۆياسيا سالۋدىڭ قاجەتى جوق دەپ ويلايمىن. كىشى اۆياسيانى ول جەردە بوزجىرا بولسا عانا دامىتساق بولادى»، - دەيدى ساراپشى.
قارابايەۆ ساراپشىنىڭ ءسوزىن ءبولىپ، ۇلكەن اۋەجاي سالۋداعى باستى فاكتور - قالا قۇراۋشى «وزەنمۇنايگاز» كاسىپورنى سەبەپ ەكەنىن ايتادى.
سونىمەن قاتار، ول الدىن الا تالداۋ ۇيىمداستىرۋ قاجەت ەمەس ەكەنىن ايتادى.
«بىزدە جوسپار جاساعىش، دامۋ باعدارلاماسىن جاساۋدى ۇناتاتىندار بار. كەلەسى جىلى جاساسام دەپ ەدىم... سەبەبى ەگەر ءقازىر تالداۋ جۇرگىزىپ، ونى «پرايس ۆوتەرحاۋسقا» (PricewaterhouseCoopers (PwC) جىبەرىپ، بىرەۋدى شاقىرىپ، ول... اقىرى، مەنىڭ تۇسىنۋىمشە، 2026 جىلى قانداي دا ءبىر تالداۋ جاساپ، بىرەۋى قولدايتىن، بىرەۋى قارسى شىعاتىن ەكى توپ پايدا بولادى. ودان دا جاساپ، سونىمەن قۇتىلايىق»، - دەيدى قارابايەۆ. ول مىسال رەتىندە تۋريستەر الاكولگە جەتەتىن ءۇشارالدىڭ اۋەجايىن كەلتىرەدى.
ال ساراپشى كورسەتىلگەن ايماقتاردا تۋريزم ماۋسىم قىزعان ۋاقىتتا عانا جۇمىس ىستەيتىنىن ايتادى.
«مەنىڭ ويىم بىلاي: قاتون-قاراعاي بويىنشا، ول جەردە اۋا رايىنا بايلانىستى قيىندىق تۋىنداۋى مۇمكىن. نەگىزى ءوزىم دە قاتونعا دا، الاكولگە دە بارىپ تۇرامىن، ول جاقتاعى پروبلەمانى بىلەمىن، بالقاشتاعى ءتۋريزمدى دە دامىتىپ جاتىرمىن. الاكولدە اۋەجاي بار، ونى دامىتۋ كەرەك، كەلىسەمىن، ءبىراق ول جەر تەك ماۋسىم قىزعاندا عانا جۇمىس ىستەيدى، قىستا جۇمىس ىستەمەي تۇرادى. ياعني كليماتتىق جاعداي...»، - دەي باستاعان كەزدە قارابايەۆ ساراپشىنىڭ ءسوزىن قايتادان ءبولىپ جىبەرەدى.
سويتسە قارابايەۆ اڭشىلىق تۋريزمگە باسىمدىق بەرەتىن بولىپ شىقتى.
«مەن زايساندا دا بولدىم. ول جەردە جازدا دا، قىستا دا اڭشىلىق قىزىپ تۇر. سوندىقتان بىردەن اۋقىمدى اۋەجاي سالىنسا دەدىم. مەن دە بىرنەشە رەت قاتون-قاراعايعا باردىم، باسقا جەردە دە بولدىم. ءيا، تۇسىنەمىن، ول جەردە تۋريستىك ماۋسىم قىسقا، ارى كەتسە ءۇش اي. مامىردىڭ ورتاسىنان، قىركۇيەكتىڭ ورتاسىنا دەيىن. ءبىراق مەن ول اۋەجايدىڭ ساپاسى جاقسى بولسا، ونىڭ ارتىنان برەند قالىپتاسىپ، قىسقى ماۋسىمدا دا تۋريستىك ماۋسىمدى دامىسا دەيمىن. وسىنداي يدەولوگيا بولسا دەيمىن. ۇزاق تالقىلاماي، قاتون-قاراعاي، كەندەرلىگە كىشى اۆياسيا جاسايمىز با، الدە بىردەن ۇلكەنىن جاسايمىز با – وسى جايلى وي ايتساق»، - دەيدى قارابايەۆ.
ساراپشى وڭىردە قاراتايەۆ ايتىپ وتىرعانداي اڭشىلىق القاپ كوپ ەمەس ەكەنىن ايتادى. ءتىپتى ونىڭ ارگۋمەنتتەرىنەن تۋريستىك سالانىڭ وكىلى مەملەكەتتىك اقشانىڭ ءتيىمدى جۇمسالۋىنا قارابايەۆقا قاراعاندا كوبىرەك الاڭداۋلى ما دەگەن اسەر قالادى.
«ول جەردە اڭشىلىق القاپ از ەكەنىن مەن دە بىلەمىن. ارى كەتسە 4-5-ەۋ. تۋريزمنەن تەك قاتون-قاراعاي. ارينە، وعان كەلىسەمىن. بىزگە الداعى 10 جىلدا كەلەتىن ادامداردى زەرتتەۋ كەرەك. مەملەكەت ينۆەستيسيا قۇيادى، ءبىراق ول جۇمىس ىستەمەيدى. مەنىڭ ويىمشا، ول جەردە شاعىن اۆياسيانى دامىتۋ كەرەك. سەبەبى شاتقالداردا، تاۋلى ايماقتاردا Cessna Caravan سەكىلدى ۇشاقتار ۇشادى. ولاردى امەريكادا، الياسكادا كوردىم. قاتون-قاراعايعا ۇقساس كانادادا دا شاعىن اۆياسيا ۇشادى. ياعني ول ەكونوميكالىق تۇرعىدا پايدالى ەمەس»، - دەيدى ساراپشى.
اۋديودا قارابايەۆتىڭ ويىن قولداعاندار دا تابىلدى. ءبىراق ولاردىڭ ايتقانىنان بيۋدجەتتىڭ ميللياردتاعان اقشاسىن سولار يگەرگىسى كەلەتىنى اڭعارىلعان.
سونىمەن قاتار، قارابايەۆ پەن بولجام بويىنشا «قازاەروناۆيگاسيا» وكىلىنىڭ اراسىنداعى اڭگىمە ەرەكشە كوزگە تۇسەدى. ول اۆياسيالىق قاۋىپسىزدىكتىڭ نەگىزگى ماسەلەلەرى بويىنشا ءمينيستردىڭ قۇزىرەتىنە كۇمان كەلتىرەدى.
قارابايەۆ: پەررون، جەرمەن ءجۇرۋ جولدارىن ىسكە قوسقاندارىڭىزدى كوردىم عوي. ماعان ۇشۋ-قونۋ جولاعى كەرەك، پەررون دا، جەرمەن ءجۇرۋ جولدارى دا ازىرگە كەرەك ەمەس. جالپى جەرمەن ءجۇرۋ جولدارى بولۋى كەرەگىن تۇسىنەمىن. قالعانىن ىسكە اسىردىڭىزدار ما؟ قازىرگى ۋاقىتتا تەك ۇشۋ-قونۋ جولاعىن جانە اۋە تەرمينالى كەشەنىنىڭ جۇمىسىن باستاۋ كەرەك. وسىدان باستاپ ەسەپتەۋ كەرەك.
«قازاەروناۆيگاسيا»: ءبىز ونى ەسەپتەدىك، شامامەن 900 ميلليون تەڭگە.
قارابايەۆ: ياعني ۇنەمدەپ وتىرمىز عوي؟
«قازاەروناۆيگاسيا»: ءيا. ءبىراق ەگەر ۇشاق سىنىپ قالسا، وعان ەكىنشى ەشكىم وتىرا المايدى. ونى جوندەۋ جۇمىسى 900 ميلليونعا كىرمەۋى مۇمكىن.
قارابايەۆ: جاقسى، دەمەك اۆياسيالىق قاۋىپسىزدىك تالاپتارى تۇرعىسىنان العاندا ول مىندەتتى عوي؟ جاقسى، وندا تۇسىنىكتى. وندا جەرمەن ءجۇرۋ جولى كەرەك. وندا قوسىمشا 900 ميلليون كەرەك بولا ما؟
«قازاەروناۆيگاسيا»: ءيا.
كولىك مينيسترلىگى اۋدوداعى ەر ادام قارابايەۆ ەكەنىن راستاماعان دا، جوققا دا شىعارماعان.
