جاستاردىڭ قوعامدىق - ساياسي ومىردەگى ءرولى قانداي؟

Dalanews 01 ءساۋ. 2019 13:41 641

«ەۋرازيا الەمى» پىكىرسايىس كلۋبىنىڭ كەزەكتى وتىرىسى «ءححى عاسىر كەلبەتىندەگى ينتەگراسيا جانە جاستار» تاقىرىبىنا ارنالدى. 

ساياساتتانۋشى ەدۋارد پولەتايەۆتىڭ ايتۋىنشا،  «ەۋرازيا الەمى» پىكىر سايىس كلۋبىنىڭ جەتەكشىسى، ساياساتتانۋشى: تمد كەڭىستىگىندە تۇراتىن جاستاردىڭ سانى (15-29 جاس ارالىعىنداعى) 60 ملن. ادامدى قۇرايدى ەكەن.

«بۇلار تاۋەلسىز ەلدەردە ومىرگە كەلگەن ۇرپاق. الايدا تمد-داعى ءبىرقاتار ەلدەردە حالىق قارتايىپ جاتىر. اتاپ ايتار بولسام، ارمەنيا، رەسەي، بەلارۋستىڭ تۇرعىندارى قارتايىپ جاتقان حالىقتاردىڭ قاتارىندا. بۇل ەلدەردەگى جاس 65-تەن اسىپ جىعىلاتىن تۇرعىنداردىڭ سانى جالپى حالىق سانىنىڭ 7 پايىزىن قۇرايدى.

قازاقستان، ءازىربايجان، قىرعىزستان جانە وزبەكستاندا بۇل كورسەتكىش 4-7 پايىزدىڭ توڭىرەگىندە توقتاپ تۇر. بۇل ەلدەردە قارتايۋدىڭ از الدىندا تۇر»، – دەيدى ول.

ءوز كەزەگىندە حالىقارالىق بيزنەس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ مامانى پولينا ابۋعالييەۆا تمد  «پوستكەڭەستىك كەڭىستىكتەگى جاستار» اتتى ۇعىمعا ءوز كوزقاراسىمدى بىلدىرە كەتتى.

تمد كەڭىستىگىندەگى جاستاردى بىرىكتىرۋ وتە قيىن. بىزدەگى ومىرگە، ورتاعا، ساياساتقا، مادەنيەتكە كەلگەندەگى كوزقاراسىمىز بولەك. ايتالىق، قازاق جاستاردىڭ الەمگە كوزقاراسى ورىس نەمەسە قىرعىز جاستارىنا مۇلدە ۇقساماۋى مۇمكىن.


جالپى تمد جاستارىنىڭ بىرىگۋى مۇمكىن ەكەنىن مويىنداۋىمىز قاجەت. بىزدەردىڭ بولمىسىز، ءبىتىمىمىز بولەك. سوندىقتان «پوستكەڭەستىك كەڭىستىكتەگى جاستار» دەگەن ۇعىمنىڭ بولاشاعى جوق دەپ بىلەمىن. سەبەبى، ءارقايسىسىمىز ءارتۇرلى ويلايمىز، مۇندايدا بىرىگۋ دە بولماسى انىق»، – دەدى ول.

ساياساتتانۋشى مارات شيبۇتوۆتىڭ ايتۋىنشا ەلىمىزدە جىلىنا 82 مىڭ تۇلەك وقۋ ءبىتىرىپ، ولاردىڭ 27 مىڭى عانا جۇمىس تابادى ەكەن.

«ولاردىڭ ىشىندە 8 مىڭ ادام عانا ءوز ماماندىعى بويىنشا جۇمىسقا ورنالادى. سايىپ كەلگەندە، بىزدەگى ادام كاپيتالى ايدالاعا كەتىپ جاتىر. ادام كاپيتالى جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن ءوز كاسىبىن بۇگە-شىگەسىنە دەيىن بىلەتىن ادامدار قوعامنان وزىنە تيەسىلى ورىن تابۋى كەرەك»، – دەيدى ول.  

شارانىڭ شىمىلدىعىن تۇرگەن پروفەسسور اسقار نۇرشانىڭ ايتۋىنشا، بۇگىنگى بۋىننىڭ اعا بۋىننان الار ۇلگى-ونەگەسى جوققا ءتان.

«اعا بۋىننىڭ ىس-تاجىريبەسى بۇگىنگى زاماندا ىسكە العىسىز بولىپ قالعانىن مويىنداۋىمىز قاجەت.

وتكەن داۋىردەگى كوپتەگەن كاسىپتەر كەلمەسكە كەتتى. ءومىردىڭ ءوزى وزگەردى. تالعام وزگەردى. تالاپ كۇشەيدى. ەڭبەك نارىعىنداعى جاعدايعا زەر سالساق، ماماننىڭ جۇمىس وتىلىنە دە قاراپ وتىرعان جوق.


ءيا، بالكىم جاستار بەلسەندى شىعار. سەبەبى، ءومىردىڭ اعىسى جىلدامداپ جاتىر. بەلسەندىلىك ءومىردىڭ قارقىنىنا ىلەسە الماۋدا. جاستاردا داعدارۋ بار.

ولارعا نەنى بىلگىسى، نەنى وقىسىعى كەلەتىن، قانداي الۋعا ۇمتىلۋ قاجەتتىگىن انىقتاي الماۋدا، سەبەبى ەرتەڭگى كۇنى العان ءبىلىمى قاجەتسىز قالۋى عاجاپ ەمەس»، – دەگەن پىكىر ءبىلدىردى.

ۇسىنىلعان
سوڭعى جاڭالىقتار