جانۋارلارعا گۋمانيستىك كوزقاراس، جانۋارلار قۇقىن قورعاۋ دەگەن ماسەلەنى ءبىزدىڭ قوعام كوبىنە قالاداعى قاڭعىباس يتتەر پەن مىسىقتاردى قورعاۋ دەپ قابىلدايدى. ءتىپتى google-دان تەرسەڭىز دە الدىمەن وسى ءۇي جانۋارلارىن قورعايتىن اقپاراتتار مەن سۋرەتتەر تولىپ شىعادى، ودان كەيىن جابايى اڭ-قۇستاردى قورعاۋعا قاتىستى دۇنيەلەردى كەزدەستىرەمىز. سەبەبى بۇل باعىتتا مەملەكەتتەن دە، قوعامنان دا قىرۋار قارجىلار ءبولىنىپ، ارنايى توپتار مەن ۇيىمدار قۇرىلىپ، اقپاراتتىق «شۋمدار» جاسالاپ، جوبالار جۇرگىزىلىپ جاتىر.
ال ءوزىمىز قولدا ۇستاپ، ءونىمىن الىپ وتىرعان اۋىل شارۋاشىلىعى جانۋارلارىنىڭ جاعدايىن، مال يەلەرىنىڭ جاۋاپسىزدىعىنان قورعاۋ ماسەلەسى كوپشىلىكتىڭ قاپەرىنە دە كىرىپ-شىقپايدى. ويتكەنى ءبىزدىڭ كۇندەلىكتى مالدى باعىپ-قاعۋ جۇمىستارىمىز، باسقا ءتاسىل-بالاماسى جوق، وزگەرتۋگە بولمايتىن قالىپتى ءداستۇر سياقتى قابىلدانىپ كەتكەن.
دىنىمىزدە تەك ادامدارعا عانا ەمەس، جان-جانۋار، جاندىك اتاۋلىعا قاتىستى مۇسىلماننىڭ مىندەتتەرى بار. جانۋاردى قيناۋ مۇسىلمان بولماعان ازاماتتى ازاپتاۋدان دا ۇلكەن كۇنا دەلىنگەن.
مىسالى، ساۋمال مەن قىمىزدى جۇرتتىڭ ءبارى تامسانىپ ىشەدى، ال مالدىڭ ءتولى – قۇلىنداردىڭ جەلىدە قاڭتارىلىپ، كۇننىڭ استىندا، جەلدىڭ وتىندە، تاڭنان كەشكە دەيىن باسىن جەردەن 50 سم-دەن جوعارى كوتەرە الماي، قينالىپ تۇراتىنى جۇرتتىڭ جانىنا باتپايدى. ءتولدىڭ كوكتەمنەن كۇزگە دەيىن، ەنەسىنەن سۋالعانشا كورەتىن كۇنى وسى. بالا كەزدەن كوز ۇيرەنىپ كەتكەندىكتەن، قالىپتى جاعداي رەتىندە قابىلدانا بەرەدى. بۇدان كەلەتىن زارداپتى تىزبەلەپ ايتپاي-اق قويايىق. وسىلايشا مالدىڭ ساپاسىن قۇرتامىز دا، شەتەلدەن قىرۋار اقشاعا ساپالى مال تاسىپ شىعاندالامىز.
تەحنولوگيا دامىعان ۋاقىتتا ءداستۇرىمىزدى ساقتاي وتىرىپ، الەمدە بولىپ جاتقان يننوۆاسيالىق پروسەستەردى قابىلدايتىن مەزگىل جەتتى.
مىسالى قۇلىندى جەلىدە بايلاماي-اق «جىلجىمالى جايىلىم» ادىسىمەن دە بيە ساۋۋعا بولادى. مۇندا قۇلىن، بۇزاۋ، بوتا سياقتى مالدىڭ ءتولى تازا اۋادا، ەركىندىكتە بايلاۋسىز وسەدى. وعان قوسا ىشىندە اۆتوپويلكا، سۋى-جەمى بارلىعى بار. توبەسىنەن كولەڭكەلى شاتىر، جان-جاعىنان جاۋىن-شاشىن، ىستىق پەن سۋىق جەلدەن قورعايتىن جينالمالى قورعانىش پەردەلەرى بار. كولەڭكەدە تۇرۋ نەمەسە كۇن كوزىنە شىعۋدى مالدىڭ ءوزى تاڭدايدى. ءتولدىڭ ۇجىمدىق (تابىن، ءۇيىر) ينستينكتى قالىپتاستادى. بەلگىسىز جاققا اۋىپ، جوعالىپ كەتپەيدى، يت-قۇستان كەلەتىن ءقاۋىپ جوق. ەنەلەرى ماڭايىندا جايىلىپ جۇرەدى.
كۇنىنە ەكى-ۇش رەت مانەجدى جىلجىتىپ، جايلىم اۋىستىرىپ وتىراسىز. جەر ۋچاسكەڭىزدى ۇنەمدەپ، جوسپارلى تۇردە پايدالاناسىز. ۋچاستوك تەرريتورياسىنا تۇگەل جايىلىپ كەلگەنشە، بىرنەشە كۇن ىشىندە باستاپقى جايىلىپ كەتكەن جەردىڭ ءشوبى جايقالىپ ءوسىپ تۇرادى. ءتول باعۋعا قوسىمشا ادام جالدامايسىز، مالدىڭ تەزەگىن تازالاۋ قاجەت ەمەس. ول ورگانيكالىق قالدىق رەتىندە جەردى تىڭايتا بەرەدى. مۇنى قۇراستىرىپ، قايتا جيناۋعا نە بارى 30 مينۋت جەتكىلىكتى. ءبىر قوندىرعى 10 باس تولگە ارنالعان. قوسىمشا ەشكى نەمەسە قوي سياقتى ازداعان ۇساق مال ۇستاۋعا دا ىڭعايلى.
بۇل ءبىر عانا مىسال. ءبىراق وسى سياقتى اۋىل شارۋاشىلىعى جانۋارلارىن قورعاۋعا باعىتتالعان 100 شاقتى ناقتى كەيس، مىسالدارىمىز بار. ول ءوزىمىز ويلاپ تاپقان، وتىندىق جانە الەمدىك جاڭا ۇلگىلەر. ءبىز جانۋارلارعا كومەكتەسە وتىرىپ اماداردار ءومىرىن جەڭىلدەتەتىن 100 ناقتى تەحنولوگيالار مەن تەحنيكالاردى، قۇرىلىعىلار مەن قوندىرعىلاردى، لايفحاكتاردى جيناقتاپ مال ۇستايتىن اۋىلداعى اعايىندارعا، فەرمەرلەرگە كورسەتىپ ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ جاتىرمىز. بۇل گرانتتىق شارا ۇكىمەتتىڭ قولداۋىمەن ازاماتتىق باستامالاردى قولداۋ ورتالىعىنىڭ قاتىسۋىمەن ىسكە اسىرىلاتىن «قازاقستاننىڭ ۇەۇ اراسىندا الەۋمەتتىك كاسىپكەرلىكتى ىنتالاندىرۋ جانە تانىمال ەتۋ» رەسپۋبليكالىق جوباسى اياسىندا جۇزەگە اسىپ وتىر.
ماقسات – بۇل ماسەلەگە قوعامنىڭ نازارىن اۋدارۋ جانە الەۋمەتتىك بەلسەندىلىكتى ارتتىرۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى جانۋارلارىنا ىزگىلىكتى كوزقاراستى ناسيحاتتاۋ. قاتىگەز قارىم-قاتىناستىڭ الدىن الۋ جانە جانۋارلارعا جاۋاپكەرشىلىكپەن قاراۋدى قالىپتاستىرۋ بويىنشا ۇسىنىمدار ازىرلەۋ.
ايدوس امانكەلدى ۇلى،
"Exclusive Fund"
قوعامدىق قورىنىڭ جەتەكشىسى
