القالى جيىن قازۇۋ-دىڭ باسقارما ءتوراعاسى – رەكتور جانسەيىت تۇيمەبايەۆتىڭ قۇتتىقتاۋ سوزىمەن اشىلدى. ءبىلىم ورداسىنىڭ باسشىسى الدىمەن قازاقستاننىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆتىڭ ۇلى جامبىلعا «ادامدىق پەن ادامگەرشىلىكتىڭ، ادىلەتتىلىك پەن ىزگىلىكتىڭ الىپ جىرشىسى» دەگەن تاريحي باعا بەرگەنىن اتاپ ءوتتى. سونىمەن قاتار بيىل جىل باسىندا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ جارلىعىمەن ۇلى اقىننىڭ 175 جىلدىق مەرەيتويىن جوعارى دارەجەدە ۇيىمداستىرۋ جونىندە ارنايى كوميسسيا قۇرىلعانىنا توقتالىپ، «جامبىل تويى – تۇركىتىلدەس حالىقتارعا ورتاق مەرەكە» ەكەنىن جەتكىزدى.
– اعىمداعى جىلى تۇركىستان قالاسىندا وتكەن تۇركىتىلدەس مەملەكەتتەردىڭ ىنتىماقتاستىق كەڭەسىنىڭ بەيرەسمي سامميتىندە قابىلدانعان تۇركىستان دەكلاراسياسىندا جامبىل جابايەۆتىڭ 175 جىلدىعىن تۇركى الەمىنىڭ ۇلى تۇلعالارىنىڭ مەرەيتويىمەن قاتار اتاپ ءوتۋ جونىندە شەشىم قابىلدانعان بولاتىن. وسىعان سايكەس، ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى جامبىل مۇراسىن جاس ۇرپاققا ناسيحاتتاۋدا، ۇلى اقىن شىعارماشىلىعىن زەرتتەۋگە ەلەۋلى ۇلەس قوسىپ كەلەدى.
بيىل اقىننىڭ 175 جىلدىعىنا وراي، قازۇۋ-دىڭ «جامبىل» عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ اتسالىسۋىمەن 10 تومدىق جارىق كوردى. جيناقتى قۇراستىرۋشى – بەلگىلى قالامگەر، جامبىلتانۋشى ناعاشىبەك قاپالبەك ۇلى.
جامبىل مۇراسىن ناسيحاتتاۋ بويىنشا تاعى ءبىر 10 تومدىق دايىندالۋ ۇستىندە. بۇل سۇبەلى ەڭبەكتىڭ ءتورت تومى كورنەكتى عالىم جانعارا دادەبايەۆتىڭ قۇراستىرۋىمەن باسىلدى.
جاقىندا حVI حالىقارالىق انكارا كىتاپ كورمەسىندە قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعى جانە جامبىل جابايەۆتىڭ 175 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي، تۇرىك تىلىنە اۋدارىلعان «كوروعلى» داستانىنىڭ تۇساۋكەسەرى ءوتتى. تۇركى حالىقتارىنا ورتاق تۋىندىنىڭ جامبىل جىرلاعان نۇسقاسى ەنگەن جيناق ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ
مەن ەۋرازيا جازۋشىلار وداعىنا قاراستى «بەنگۋ» باسپاسىنىڭ قولداۋىمەن جارىق كوردى.
وقۋ ورنىمىزداعى «جامبىل اپتالىعى» اياسىندا كىتاپ جانە سۋرەت كورمەسى، جامبىل ۇرپاقتارىمەن كەزدەسۋ، جىر كەشتەرى ۇيىمداستىرىلدى. ءسۇيىنباي – جامبىل كەسەنەسى مەن مۋزەيىنە ارنايى ەكسپەديسيا جوسپارلانىپ وتىر.
جىر ءدۇلد ۇلى جامبىل جابايەۆ شىعارمالارىن قايتا ساراپتاپ، تۇركى الەمىنە ورتاق تانىممەن جاڭاشا زەردەلەۋدىڭ ۋاقىتى كەلدى، – دەدى جانسەيىت قانسەيىت ۇلى.
ق ر مادەنيەت جانە سپورت ۆيسە-مينيسترى نۇرعيسا داۋەشوۆ جامبىلدىڭ 175 جىلدىعىنا وراي ەلىمىزدە اتقارىلعان مادەني ءىس-شارالارعا شولۋ جاسادى. اتاپ وتسەك، بيىل اقىننىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىنا ارنالعان كوپتومدىقتار جارىق كورىپ، تەلەسەريالدار ءتۇسىرىلدى. مەرەيتويعا وراي، «جامبىل – 175» كوللەكسيالىق مونەتالارى شىعارىلدى. كورشىلەس ەلدەر باسىلىمدارىندا اقىن تۋرالى ماقالالار جاريالانىپ، شىعارمالارى تۇرىك تىلىنە اۋدارىلىپ باسىلدى. سونىمەن قاتار ۆيسە-مينيستر ابىز اقىن مۇراسىن كەيىنگى ۇرپاققا دارىپتەۋ ماقساتىندا كوپتەگەن ءبىلىم وشاقتارىندا عىلىمي كونفەرەنسيالار، فەستيۆالدەر مەن جىر كەشتەرى ۇيىمداستىرىلعانىن جەتكىزدى.
سونىمەن قاتار قازاقستاننىڭ تۇركياداعى ەلشىسى ابزال ساپاربەك ۇلى كونفەرەنسياعا ونلاين قوسىلىپ، باۋىرلاس ەكى ەلدىڭ قارىم-قاتىناسى دەڭگەيىن كوتەرەتىن مادەني-رۋحاني بايلانىستاردىڭ وزەكتىلىگىنە ءمان بەردى. «بۇگىنگى كونفەرەنسيا ۇلى دالانىڭ گومەرى اتانعان اقىن-ايتىسكەر جامبىل جابايەۆتىڭ رۋحىنا تاعزىم ەتىپ، ونىڭ قازاق مادەنيەتىنە جانە جالپى تۇركى مادەنيەتىنە قوسقان ۇلەسىن، ۇلكەن رۋحاني ميراسىن قايتا ەسكە الۋىمىز، ونى دارىپتەۋىمىز تۇرعىسىنان وتە ماڭىزدى دەپ ەسەپتەيمىن»، – دەي كەلە، ەلشى
جىر الىبىنىڭ تۇركى الەمىندەگى ورنى مەن اقىن شىعارمالارىن تانىتۋ مەن ناسيحاتتاۋ تۇرعىسىندا تۇركيادا جۇزەگە اسقان جوبالاردى تانىستىردى.
انكارا تورىندە، كەچيورەن اۋدانىندا كەزىندە جامبىل جابايەۆ كوشەسى، اقىننىڭ ۇستازى ءسۇيىنباي ساياباعى مەن ەسكەرتكىشى اشىلعانىن تىلگە تيەك ەتىپ، بۇل يگىلىكتى ىستە تۇركيادا ەلشىلىك قىزمەت اتقارعان قازۇۋ رەكتورى جانسەيىت تۇيمەبايەۆتىڭ ەڭبەگى زور ەكەنىن اتاپ ءوتتى. جۋىردا سول كوشەگە ەسكەرتكىش تاقتايشا ورناتىلدى. انكارادا حVI حالىقارالىق كىتاپ كورمەسى ءوتىپ، ونىڭ شەڭبەرىندە 10-نان استام كىتاپتىڭ تۇساۋكەسەرى جاسالدى. ولاردىڭ قاتارىندا جامبىل جىرلاعان «كوروعلى» داستانى دا بار.
ءسوز سوڭىندا ەلشى جامبىل مۇراسىن دارىپتەۋگە اتسالىسقان بارشا جاندارعا جانە باۋىرلاس تۇركى جۇرتىنا ريزاشىلىق ءبىلدىرىپ، كونفەرەنسيا جۇمىسىنا ساتتىلىك تىلەدى.
جيىندا بولگاريا عىلىم اكادەمياسىنىڭ ەتنولوگيا جانە فولكلوريستيكا ينستيتۋتىنىڭ پروفەسسورى نيكولاي ۆۋكوۆ ءسوز الىپ، الەمدىك فولكلورداعى جىراۋلىق ءداستۇر جانە جامبىل شىعارمالارىنىڭ پوەتيكاسى تۋرالى بايانداما جاسادى. «وسىنداي وزەكتى تاقىرىپ توڭىرەگىندە بىرگە تالقىلاۋ جاساپ وتىرعانىمىزعا وتە قۋانىشتىمىن. حالىق شىعارماشىلىعىنىڭ جارقىن وكىلدەرى، ونىڭ ىشىندە بىرەگەي قازاق اقىنى جايلى زەرتتەۋشى رەتىندە ءوزارا پىكىر الماسىپ، تاجىريبە ءبولىسۋدىڭ ماڭىزى زور»، – دەدى عالىم.
عىلىمي باسقوسۋدىڭ تۇركى حالىقتارىنىڭ تاتۋلىعىن نىعايتۋداعى ىنتىماقتاستىق قىزمەتىن ءوز سوزىندە ق ر گۋمانيتارلىق عىلىمدار اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى تەمىرحان تەبەگەنوۆ تە اتاپ ءوتتى. ول بايانداماسىندا جامبىل جانە تۇركى الەمى اقىندارىنىڭ شىعارماشىلىق ۇندەستىگى ماسەلەسىنە ەگجەي-تەگجەيلى توقتالىپ، ۇقساستىقتارىن جىكتەپ بەردى.
سونداي-اق تۇركيانىڭ مۋعلا سىتكى كوچمان
ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دوسەنتى ەكرەم ايان، پامۋككالە ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى نەرگيز بيراي، قىرعىز رەسپۋبليكاسى جوعارعى كەڭەسىنىڭ ساراپشىسى، پروفەسسور جۇلدىز ورازبەكوۆا، م.اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىنىڭ باس عىلىمي قىزمەتكەرى، جازۋشى نۇرداۋلەت اقىش، فيلولوگيا عىلىمىنىڭ كانديداتى، پروفەسسور انارباي بۇلدىباي جانە «جامبىل» عىلىمي-زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى الماسبەك ماۋلەنوۆ ءسوز سويلەپ، جىر الىبىنىڭ ءپىر تۇتقان ۇستازدارى مەن ىزىنەن ەرگەن شاكىرتتەرى، اقىندىق قاسيەتى، تۇركى مادەنيەتىندەگى وزىندىك ورنى جايلى پىكىر ءبىلدىردى.
جيىنعا قاتىسۋشىلار ۇرپاقتار ساباقتاستىعىن ۇلى ونەرىمەن جالعاعان جىراۋدىڭ سوڭىندا قالدىرعان مول مۇراسى قاي كەزدە دە ۇلتىمىزدىڭ رۋحاني قازىناسى ەكەنىن تۇجىرىمدادى.
