جوبانى قازۇۋ ىستامبۇل قالالىق اكىمدىگىمەن بىرلەسە وتىرىپ، تۇركى كەڭەسى، تۇركسوي جانە تۇركياداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەلشىلىگىنىڭ قولداۋىمەن جۇزەگە اسىردى.
ءىس-شارانىڭ سالتاناتتى اشىلۋىنا ستامبۋل قالاسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى شەنگۇل ارسلان، تۇركسوي باس حاتشىسى دۇيسەن قاسەيىنوۆ، قازۇۋ رەكتورى عالىم مۇتانوۆ، ستامبۋل ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى ماحمۇد اك، تۇركيانىڭ ق ر ەلشىلىگىنىڭ جانە ستامبۋل قالاسىنداعى ق ر باس كونسۋلدىعىنىڭ وكىلدەرى، ەۋروپاداعى قازاق دياسپوراسى، ب ا ق جانە قوعام وكىلدەرى قاتىستى.
ءال-فارابيدىڭ ەتنوگرافيالىق ءمۇراجاي-ۇيىنىڭ اشىلۋى 2020 جىلى يۋنەسكو قولداۋىمەن كەڭ كولەمدە حالىقارالىق دەڭگەيدە اتالىپ وتىلەتىن ءال-فارابيدىڭ 1150 جىلدىعىنا ارنالىپ وتىر.
ءال-فارابي مۋزەي-ۇيى - الەمنىڭ تۋريستىك ورتالىقتارىنىڭ ءبىرى - ىستامبۇل شاھارىنىڭ ءدال ورتاسىنداعى تۇركى الەمى ەتنوگرافيالىق مۇراجاي-كەشەنىندە ورنالاسقان.
مۋزەي-ۇي بىرنەشە بولىمنەن تۇرادى، مۇندا اريستوتەلدەن كەيىن ادامزاتتىڭ ەكىنشى ۇستازى اتانعان ۇلى تۇركى ويشىلى ءابۋ ناسىر ءال-فارابيدىڭ ومىرىنەن الىنعان دەرەكتەر مەن قۇندى تاريحي مالىمەتتەر بەرىلگەن. سونىمەن قاتار، مۇسىندىك كومپوزيسيالار، تاريحي جادىگەرلەر، عالىمنىڭ ەڭبەكتەرى جانە ادامزات ءىلىمىنىڭ بىرنەشە سالاسىنا وراسان زور ۇلەس قوسقان ويشىل تۋرالى ماتەريالدار كورىنىس تاپقان.
ءال-فارابيدىڭ مۇراسى: ماتەماتيكا، فيلولوگيا، حيميا، بيولوگيا، استرونوميا، فيلوسوفيا، مەديسينا، لوگيكا، الەۋمەتتانۋ، ساياساتتانۋ، قۇقىقتانۋ، ادەپ سىندى عىلىمنىڭ بارلىق دەرلىك سالالارىن قامتيدى.
ونىڭ عىلىمدى جۇيەلەپ جىكتەۋى الەمدىك عىلىمي ويدىڭ ودان ارى دامۋىنا ءوز اسەرىن تيگىزدى. ءال-فارابيدىڭ شىعارماشىلىق قىزمەتى ورتاعاسىرلىق اراب-مۇسىلمان مادەنيەتىنىڭ رەنەسسانسىنا سايكەس كەلىپ، ونىڭ ەڭبەكتەرى باتىس پەن شىعىستى بايلانىستىراتىن رۋحاني كوپىرگە اينالدى.
قازىرگى ۋاقىتتا وركەنيەتتەر قاقتىعىسى شيەلەنىسىپ، الەمدە دەسترۋكتيۆتى باعىتتاعى ۇيىمدار ارەكەتتەرى ادامزات وركەنيەتىنىڭ دامۋىنا كەرى اسەرىن تيگىزۋدە. تەحنولوگيانىڭ قارقىنداپ دامىپ، مادەني-رۋحاني قۇندىلىقتاردىڭ السىرەپ، جۇتاڭدانۋ ءقاۋپى بار جاھاندانۋ زامانىندا ۇلى ويشىلدىڭ دۇنيەتانىمى، ونىڭ وركەنيەت جونىندەگى تۇجىرىمدارى، الەۋمەتتىك-ەتيكالىق، ساياسي، فيلوسوفيالىق، كوزقاراستارى قوعامىمىز ءۇشىن وتە وزەكتى بولىپ وتىر.
«تۇركيادا ءال-فارابي ءۇيىنىڭ اشىلۋى، ادامزات وركەنيەتىندە باعا جەتپەس ءرول اتقارعان ۇلى دالانىڭ ۇلى تۇلعاسىنىڭ شىعارماشىلىق مۇراسى ارقىلى تۇركى مەن قازاق مادەنيەتى جاۋھارلارىن الەمگە پاش ەتۋگە ارنالعان ءىرى تاريحي جاسامپاز جوبا رەتىندە بولاشاققا قىزمەت اتقاراتىن بولادى»، - دەدى سالتاناتتى شارادا قازۇۋ رەكتورى عالىم مۇتانوۆ.
مۋزەي-ۇيىمەن جاقىن تانىسۋ ءۇشىن كورەرمەندەرگە ارنايى قىزىقتى ەكسكۋرسيالىق باعدارلاما ازىرلەنىپ، ال، تۇرىك وقۋشىلارى ءۇشىن مۇراجاي بازاسىندا ارنايى وقىتۋ-تانىمدىق كۋرسى دايىندالعان. ءال-فارابيدىڭ ەسىمىن يەلەنىپ وتىرعان قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى، ونىڭ شىعارماشىلىق مۇراسىن زەرتتەپ جاريالاۋدا، سونىمەن قاتار، الەمدىك دەڭگەيدە قازاقستان مادەنيەتى مەن ۇلى دالانىڭ جەتىستىكتەرىن ناسيحاتتاۋدا بەلسەندى جۇمىس اتقارىپ كەلەدى. ءال-فارابيدىڭ ىزگىلىك قوعامى يدەياسى نەگىزىندە قازۇۋ يننوۆاسيالىق-تەحنولوگيالىق تۇعىرنامامەن قاتار رۋحاني-ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتارعا نەگىزدەلگەن «ۋنيۆەرسيتەت 4.0» جاڭا بۋىن ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ مودەلىن جاسادى.
بۇل جوبانى قازۇۋ رەكتورى عالىم مۇتانوۆ بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ (بۇۇ) نيۋ-يوركتەگى شتاب-پاتەرىندە تانىستىرىپ، وسى ۇيىمنىڭ قولداۋىمەن ونى حالىقارالىق دەڭگەيدە جۇزەگە اسىرۋ ۇسىنىلدى. قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا بۇۇ وركەنيەتتەر اليانسىمەن بىرلەسىپ «قايىرىمدى قوعام ازاماتتارىن قالىپتاستىرۋ. قازىرگى زامانعى ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ ميسسياسى» اتتى حالىقارالىق جوبانى جۇزەگە اسىرۋدا.
ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى تۇركيا، يوردانيا، يتاليا، جۇڭگو، مىسىر، بولگاريا جانە باسقا ەلدەردىڭ جەتەكشى ۋنيۆەرسيتەتتەرىندە ءال-فارابيدىڭ ءعىلىمي-بىلىم بەرۋ ورتالىقتارىن اشىپ، تابىستى جۇمىس اتقارۋدا، وندا قازاق حالقىنىڭ مادەنيەتى مەن ءداستۇرى ناسيحاتتالىپ، قازاق ءتىلى وقىتىلۋدا.
