– پاندەميا بىزگە سيفرلىق تەحنولوگيالاردى ومىرلىك ماڭىزى بار بارلىق سالاعا ەنگىزۋگە ءمان بەرۋ كەرەگىن كورسەتتى. مىسالى، بىزدە دەنساۋلىق پاسپورتى 100% سيفرلانعان، مەدانىقتاما بەرۋدىڭ لەگيتيمدىلىگىن تەكسەرۋ ءۇشىن اقپاراتتىق سەرۆيستى پايدالانۋعا بولادى. بەرىلگەن انىقتاماعا QR-كود قوندىرىلعان، ياعني سكانەرلەۋ ارقىلى ونىڭ راستىعىن تەكسەرۋگە بولادى. بۇدان بولەك، اتا-انالار مەن جەتكىزۋشىلەردىڭ وتىنىشىمەن مەكتەپتەردەگى تاماقتاندىرۋ بويىنشا مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ اۆتوماتتاندىرىلدى.
سونداي-اق، اۆتوبۋستار جۇيەسى 100% ەلەكتروندى تولەممەن جاراقتاندى. بۇل – كولەڭكەلى اينالىمنان 40% قارجىنى الىپ شىعۋعا مۇمكىندىك بەردى. پاندەميا كەزىندە جۇرگىزۋشىمەن بايلانىس تومەندەتىلدى.
بۇدان بولەك، ينجەنەرلىك/قالالىق جەلىلەرگە جانە ت.ب. سيفرلاۋ جۇرگىزەمىز. بۇل جەلىلەردەگى جۇكتەمەنى كورۋگە، قاي جەردە اۋىستىرۋ نەمەسە قۋاتىن كۇشەيتۋ كەرەكتىگىن باقىلاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
سونداي-اق، قالانىڭ سيفرلىق باس جوسپارى سياقتى جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ قالا قۇرىلىسىنىڭ پروسەسىن بولجاۋعا جانە مودەلدەۋگە، قاي اۋداندى اۋرۋحانامەن، مەكتەپپەن، بالاباقشامەن قامتاماسىز ەتۋ قاجەتتىگى تۋرالى اقپاراتتى جانە جوبالانعان جول جەلىلەرىنىڭ جاعدايىن كورۋگە مۇمكىندىك بەرەدى، – دەدى ەلوردا اكىمى التاي كولگىنوۆ.
ينتەللەكتۋال كامەرالاردى ورناتۋدىڭ ارقاسىندا كوشەلەردەگى جول-كولىك وقيعالارى 40 پايىزعا، ءولىم سانى ەكى ەسەگە ازايدى. جول قوزعالىسىنىڭ وكىلدەرى ءتارتىپتى بولا باستادى. نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ ينتەللەكتۋال كولىك جۇيەسى ەۋروپا، تمد جانە ورتالىق ازيا ەلدەرى اراسىندا ءبىرىنشى ورىنعا يە بولدى.
تۇرعىنداردىڭ ءوتىنىشى بويىنشا قالا اۋلالارىنىڭ قاۋىپسىزدىك دەڭگەيىن كوتەرۋ ءۇشىن «ءقاۋىپسىز اۋلا» جوباسى جۇزەگە اسىرىلۋدا. ورناتىلعان كامەرالار ۇرلىق، وزگەنىڭ مۇلكىنە قول سۇعۋ سياقتى جانە باسقا دا قىلمىستاردى ازايتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
سونداي-اق، نۇر-سۇلتان اكىمى قالا اكىمدىگىنىڭ 159 مەملەكەتتىك قىزمەت كورسەتەتىنىن، ونىڭ 100% ەلەكتروندى فورماتقا كوشكەنىن اتاپ ءوتتى. وندا ادامي فاكتور تولىقتاي جويىلعان سايىن جەمقورلىق تاۋەكەلى دە تومەندەيدى. بۇل رەتتە سونىمەن قاتار – «iQala» ورتالىعى، تۇرعىن ءۇي ورتالىعى جانە «جانۇيا» وتباسى ينستيتۋتىن قولداۋ ورتالىعى سياقتى ەلوردالىق الەۋمەتتىك نىساندار دا كومەك كورسەتەدى. اتالعان ورتالىقتار «ءبىر تەرەزە» قاعيداتى بويىنشا جۇمىس ىستەيدى. قالا اكىمدىگى سيفرلىق تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ جانە جاقسارتۋ بويىنشا جۇمىستاردى جالعاستىراتىن بولادى.
فوتو: الەكساندر كۋپريەنكو
