بۇگىندە عىلىمدى دامىتىپ، وعان وعان كوڭىل بولگەن ەلدەر دامىعان ەلدەردىڭ كوشىن باستاۋدا. كەز كەلگەن ەلدىڭ دامۋىنىڭ وزەگىندە عىلىمي-تەحنيكالىق «بۋم» جاتقانىن بايقاۋ قيىن ەمەس. بۇل رەتتە قازىرگى دامىعان باتىس ەلدەرىنىڭ ءجۇرىپ وتكەن جولىنا نازار اۋدارساق، كوپ جايتقا كوز جەتكىزگەن بولار ەدىك.
كەڭەس زامانىندا قانىش ساتبايەۆ باستاعان قازاق عالىمدارى قازاق عىلىمنىڭ ءورىسىن كەڭەيتىپ، وداق كولەمىندە قازاقستانداعى عىلىمنىڭ دامۋىنا جوعارى دەڭگەيگە شىعاردى. ال كەيىنگى توقىراۋ جىلدارى عىلىم سالاسى جۇدەپ، جاداپ پۇشايمان كۇيگە تۇسكەنىن ءبارىمىز بىلەمىز. تەك سوڭعى ونشاقتى جىلدىڭ كولەمىندە عىلىمعا مەملەكەت تاراپىنان ءبىرشاما كوڭىل ءبولىنىپ، سالانى قارجىلاندىرۋ ىسىندە ىلگەرىلەۋ ورىن الدى.
مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ عىلىمدى دامىتۋ ماسەلەسىن جىل سايىنعى قازاقستان حالقىنا ارنالاتىن جولداۋلارىندا قاداپ تۇرىپ ايتىپ، ناقتى تاپسىرمالار بەرىپ كەلەدى. پرەزيدەنت ءوزىنىڭ سوڭعى جولداۋىندا ەلىمىزدەگى قولدانبالى عىلىمدى جوعارى وقۋ ورىنداردىڭ قابىرعاسىندا جان-جاقتى دامىتۋ تۋراسىندا ناقتى تاپسىرما بەرگەن بولاتىن. وسى رەتتە Dalanews.kz تىلشىلەرى مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى اياسىندا ق ر جوعارى وقۋ ورىندارى جانە عىلىم مينيسترلىگى قانداي ءىس-شارالاردى جۇزەگە اسىرىپ، قانداي جۇمىستاردى جۇزەگە اسىرىپ جاتقانىنان از-كەم تالداۋ جاساۋدى ءجون ساناپ وتىر.
قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدىڭ عىلىم مەن تەحنولوگيانى دامىتۋ سالاسىندا 25 مىڭ ادام بەل جازباي ەڭبەك ەتۋدە. دەمەك، قازاقستاننىڭ عىلىمدى دامىتىپ، ونىڭ ناتيجەلەرىن ناقتى ەكونوميكاعا ەنگىزىپ، پايدا تابۋىنا مۇمكىندىك بەرەتىن عىلىمي كادرلىق الەۋەتى بار. پرەزيدەنت وسى عىلىمي الەۋەتتى پايدالانىپ، ەل ەكونوميكاسىن وركەندەتۋدى كوزدەپ وتىر.
ەلىمىز نارىقتىق كەزەڭگە اۋىسقان جىلدارى ەلىمىزدە عىلىمي جۇمىستار بىلتە شامنىڭ جارىعى سەكىلدى ولەۋسىرەپ جانىپ تۇردى. وسى قيىن كەزەڭدە قازاق عىلىمنىڭ وتىن وشىرمەۋگە تىرىسقان ازاماتتارعا العىس ايتۋىمىز كەرەك. ويتكەنى، جۇرتتىڭ ءبارى الا قاناردى ارقالاپ، بازار جاعالاپ كەتكەندە جانكەشتى جانداردىڭ ارقاسىندا قازاق عىلىمى ءوزىنىڭ ءداستۇرلى ساباقتاستىعىن جوعالتقان جوق.
كەيىننەن مەملەكەتىمىز ەكونوميكالىق دامۋ جولىنا ءتۇسىپ، ءبىرشاما قوڭ جيناعان سوڭ، «بولاشاق» باعدارلاماسى پايدا بولىپ، جاستارىمىز شەتەلدە ءبىلىم الىپ، عىلىم قايتادان تارتىمدى سالاعا اينالدى.
ەندىگى كەزەكتە عالىمدارىمىز عىلىمي-زەرتتەۋ جۇمىستارىمەن اينالىسىپ، ونىڭ ناتيجەسىن تارتپاعا سالىپ قويماي، الداعى ۋاقىتتا عىلىمي-زەرتتەۋلەردىڭ ناتجيلەرىن ەل ەكونوميكاسىن وركەندەتۋگە باعىتتاۋىمىز كەرەك. ءبىر سوزبەن ايتساق، عىلىم مەن ءوندىرىستى ۇشتاستىراتان كەز كەلەدى.
سول سەبەپتى مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ عىلىمدى قولدانبالى باعىتتا دامىتۋ ماسەلەسىن بەكەر كوتەرىپ وتىرعان جوق.
ەلىمىزدە 2023-2029 جىلدارعا ارنالعان ق ر جوعارى ءبىلىم مەن عىلىمدى دامىتۋ تۇجىرىمداماسىنا سايكەس، وتكەن جىلى قابىلدانعان قۇجات اياسىندا ەرەكشە نازار كەلەسى باعىتتارعا اۋدارىلدى. بۇل قۇجات جوعارى وقۋ ورنىندارانىڭ قابىرعاسىندا عىلىمدى دامىتۋدى كوزدەپ وتىر. وسى رەتتە پرەزيدەنتتىڭ جارلىعىمەن عىلىم جانە تەحنولوگيالار جونىندەگى ۇلتتىق كەڭەس قۇرىلعانىن ايتا كەتۋىمىز كەرەك. وسى رەتتە ەلىمىزدى عىلىمدى دامىتۋدىڭ جاڭا تۇعىرناماسىنىڭ ارقاسىندا سەرپىندى جۇمىستار ءجۇرىپ جاتقانىن ق ر جوعارى وقۋ ورىندارى جانە عىلىم ۆيسە-مينيسترى دارحان احمەت-زاكي ويىن ورتاعا سالعان بولاتىن.
– 2023-2029 جىلدارعا ارنالعان ق ر جوعارى ءبىلىم مەن عىلىمدى دامىتۋ تۇجىرىمداماسىنا سايكەس، ەلىمىزدە قارقىندى جۇمىستار ءجۇرىپ جاتىر. بۇل قۇجاتتىڭ ارقاسىندا عىلىمدى قارجىلاندىرۋ ءىسى 3،5 ەسەگە ءوستى. سونىمەن قاتار الەمنىڭ الدىڭعى قاتارلى ورتالىقتارىندا 800-دەن استام ادام عىلىمي تاعىلىمدامادان ءوتۋ مۇمكىندىگىنە يە بولادى. ءقازىر عىلىمدى ءدامىتۋۇشىن ينفراقۇرىلىمدى دامىتىپ، وقۋ ورىندارى مەن عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتتارىن زاماناۋي قۇرال-جابدىقتارمەن قامتاماسىز ەتۋ جۇمىستارى ءجۇرىپ جاتىر. بۇگىندە بۇل كورسەتكىش 14%-دى قۇرايدى.
بۇدان باسقا ەلىمىزدىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن عىلىم جەتىستىكتەرىنىڭ ناتيجەلەرىن ەنگىزۋگە، عىلىمدى دامىتۋعا جانە تەحنولوگيالىق ساياساتتى ىسكە اسىرۋعا، سونداي-اق عىلىمي قىزمەتتىڭ ستراتەگيالىق، كاسىبي جانە الەۋمەتتىك ماسەلەلەرىن شەشۋگە باعىتتالعان «عىلىم جانە تەحنولوگيالىق ساياسات تۋرالى» زاڭ قابىلداندى، – دەيدى ۆيسە-مينيستر.
عىلىمدى دامىتۋدا دۇنيەجۇزىندەگى وزىق ەلدەردىڭ ىس-تاجىريبەلەرىن جاتسىنباي الىپ، كەدەگە جاراتۋدىڭ ماڭىزى زور. وسى رەتتە قازاقستان وڭتۇستىك كورەيا ەلىنىڭ ۇلتتىق يننوۆاسيالىق دامۋ باعىتىن تاڭداپ الدى. ءبىز بىلەتىن كورەيادا جەتەكشى ۋنيۆەرسيتەتتەر ەكونوميكانىڭ ءورىسىن كەڭەيتەتىن عىلىمي-يننوۆاسيالىق باعىتتاردى انىقتاپ، ونى وندىرىسپەن بىرگە بايلانىستىرىپ دامىتادى.
وسىلايشا ەلىمىز عىلىمدى دامىتۋدا ءوزىنىڭ مەملەكەتتىك بارلىق پوزيسياسىن ايقىندادى. ەندىگى كەزەكتە تىنىمسىز ەڭبەك ەتىپ، مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقايەۆ جۇكتەگەن تاپسىرمانى ورىندامۋىمىز كەرەك.
