ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ باسقارما ءتوراعاسى – رەكتورى جانسەيىت قانسەيىت ۇلى تۇيمەبايەۆ بۇل رۋحاني مۇرانىڭ ەرەكشە قۇندىلىعىنا توقتالىپ، «باقىتجان الىشەر ۇلى بۇگىن بىزگە ۇلكەن ميسسيامەن كەلىپ، اتا-باباسىنان قالعان جانە ءوزىنىڭ زەرتتەۋشىلىك قابىلەتىمەن ءومىر بويى جيناعان ادەبيەت، ءدىن، تاريح، ءتىل، گەوگرافيا سالالارىن قامتىعان كىتاپتارىن ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى كىتاپحاناسىنا ارنايى تاپسىرىپ وتىر.
اراب، پارسى، شاعاتا تىلدەرىندە جازىلعان، كونە عاسىرلاردان بۇگىنگى ءداۋىر ارالىعىن قامتىعان وتە سيرەك كەزدەسەتىن بۇل كىتاپتار مەن قولجازبالاردا قانشاما تاريح جاتىر؟! بۇل ەڭبەكتەردىڭ اراسىندا ورتا ازيا عانا ەمەس، ەرتە كەزدەردە دۇنيە جۇزىندە جارىق كورگەن قۇندى كىتاپتاردىڭ ۇلگىلەرى بار.
ءبىز بۇل رۋحاني مۇرانى كىتاپحانامىزعا قابىلداپ قانا قويماي، شىعىستانۋشى، لينگۆيست، تاريحشى عالىمدارىمىزدان جۇمىس توبىن قۇرىپ، كىتاپتارعا ارنايى ساراپتاما جاساپ، ولاردى سۇرىپتاپ، تاقىرىپتىق باعىتتارىنا بايلانىستى سالالارعا ءبولىپ، ناقتى زەرتتەۋلەر جۇرگىزەتىن بولامىز. بۇل كىتاپتاردى زەردەلەۋ بارىسىندا ولاردىڭ مازمۇنىن جەكە-جەكە تالداپ تالداپ، استارىنا ءۇڭىلىپ، رۋحاني، عىلىمي قۇندىلىعىنا ناقتى باعاسىن بەرەتىن بولامىز.» - دەپ، الداعى ماقساتتارىمەن ءبولىستى.
ۋنيۆەرسيەت باسشىسى جانسەيىت تۇيمەبايەۆ باقىتجان الىشەرۇلىنا ءال-فارابي كىتاپحاناسىنا تاپسىرعان قۇندى كىتاپتارى ءۇشىن وقۋ ورنى ۇجىمىنىڭ اتىنان العىس ايتىپ، ەل ىشىندە، جەكە وتباسىلىق قوردا جاتقان بابالار مۇراسىن كىتاپحانا، مۇراجايلارعا تاپسىرۋدىڭ ىزگى ءداستۇر ەكەنىن تىلگە تيەك ەتىپ، بۇل اسىرەسە كەيىنگى جاس ۇرپاقتىڭ ۇلتتىق تانىم-تۇسىنىگى مەن وي-ساناسىن دامىتۋعا وڭ ىقپالىن تيگىزەتىنىن اتاپ ءوتتى.
ۋنيۆەرسيەتىمىزدىڭ ءال-فارابي كىتاپحاناسىنا تاپسىرىلعان كىتاپاتار نەگىزىنەن باقىتجان الىشەر ۇلىنىڭ اتاسى دۇيسەنبەك قابىلانباي ۇلى اقساقالدىڭ جيناعان مۇرالارى.
بۇگىندە بىزگە دۇيسەنبەك اقساقالدىڭ ارتىندا مۇرا رەتىندە قالعان 240-تان استام سيرەك كەزدەسەتىن كىتاپتارى مەن قولجازبالارى جەتىپ وتىر. دۇيسەنبەك قابىلانباي ۇلى جيناعان كىتاپتار بۇدان دا كوپ بولۋى مۇمكىن. ويتكەنى، كەيبىر كىتاپتار وزگە ادامدارعا، تۋىستارعا سىيعا بەرىلىپ كەتكەن.
ۋنيۆەرسيەت كىتاپحاناسىنا تاپسىرىلعان كىتاپتاردىڭ ىشىندە 1324 جىلى مىسىر باسپاسىنان شىققان قۇران كارىمنەن باستاپ پاكىستان، ءۇندىستاندا، تۇركيادا، قازان باسپالارىندا باسىلعان باسىلعان ادەبي، تاريحي، ءدىني كىتاپتار بار.
مىسالى، سارعايعان كونە كىتاپتاردىڭ ىشىندە بۇگىنگى تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ استاناسى – نۇر-سۇلتان قالاسىنىڭ كونە تاريحىنا قاتىستى قولجازبا دەرەكتەرى كەزدەسەتىن كىتاپتا حIح عاسىر باسىنداعى اقمولا ءۋايالاتىنىڭ قالىپتاسىپ، دامۋى تۋرالى باياندالعان.
قازاندا باسىلعان تاتار تىلىندەگى كىتاپتا اقمولا شاhارىنىڭ گەوگرافيالىق ورنالاسۋى مەن ساياسي-الەۋمەتتىك جاعدايىنا انىقتاما بەرىلگەن. سول كەزدەگى اقمولا قازاق دالاسىنىڭ ورتالىعى رەتىندە ءسىبىر مەن ورتا ازيا اراسىنا التىن كوپىر قىزمەتىن اتقارىپ، مادەنيەتتەردىڭ الماسۋ ورتالىعى بولعان. قالادا اكىمشىلىك عيماراتتارى، قوناق ۇيلەر، ەكى ۇلكەن بازار، شاعىن ۇستاحانالار جۇمىس ىستەگەن. قازىرگى كەزدە ارقا توسىندەگى ورتالىق شاhار ەگەمەن ەلىمىزدىڭ ايبىنى اسقاق استاناسىنا اينالعان.
كونە كىتاپتاردى كەيىنگىگە مۇرا ەتىپ قالدىرىپ كەتكەن دۇيسەنبەك قابىلانباي ۇلى 1904 جىلى قىزىلوردا وبلىسى، قارماقشى اۋدانى، بۇرىنعى لەنين، قازىرگى تۇرماعانبەت ىزتىلەۋوۆ اتىنداعى اۋىلدا تۋعان. 1969 جىلى 30 مامىردا 65 جاسىندا دۇنيەدەن وتكەن. سول كەزەڭدەگى ءبىلىم وشاعى سانالاتىن سامارقاند مەدرەسەسىندە ارابشا، پارسىشا، قاديمشە ءبىلىم العان. ساۋاتتى، يماندى، تاقۋا، بىلىمسۇيگىش ادام بولعان. كوپ جىلدار بويى ءدىني قاعيداتتاردى كىتاپ ارقىلى ءتۇسىندىرىپ ەلىمىزدىڭ رۋحانياتىن دامىتۋعا وزىندىك ۇلەس قوسقان.
دۇيسەنبەك اقساقال ەل اراسىندا كىشكەنتاي مولدا، قارا مولدا دەگەن اتىمەن ايگىلى بولعان جانە دە شوپتەن ءتۇرلى دارى-دارمەك ازىرلەپ ەمشىلىك قاسيەتىمەن دە تانىلعان.
دۇيسەنبەك قابىلانباي ۇلىنىڭ جۇبايى مىڭجان بۇزاۋ قىزى 1924 جىلى دۇنيەگە كەلىپ 1995 جىلى 18 ناۋرىزدا 71 جاسىندا دۇنيە سالعان. ول 13 پەرزەنتتى دۇنيەگە الىپ كەلگەن التىنقۇرساقتى انا اتانعان. بۇگىندە دۇيسەنبەك اقساقالدىڭ ۇل-قىزدارى اتا-بابا اماناتىنا ادال ۇرپاق بولىپ ءوسىپ كەلەدى.
