ۇلكەن قوعامدىق رەزونانستى ەسكەرە وتىرىپ، شىعىس قازاقستان وبلىسى اكىمدىگىنىڭ وكىلدەرى قالىپتاسقان جاعدايدى ءتۇسىندىرۋ ءۇشىن باسپا ءسوز كونفەرەنسياسىن شاقىردى. بريفينگكە شقو اكىمىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى الماسحان سماتلايەۆ، سەمەي قالاسىنىڭ اكىمى نۇرىمبەت ساقتاعانوۆ جانە سەمەي قالاسىنىڭ بۇرىنعى باسشىسى ەرماك ءسالىموۆ قاتىستى.
2019 جىلى سەمەي قالاسىنىڭ تۇرعىندارى تاراپىنان جولاۋشىلار تاسىمالىنىڭ ساپاسى مەن قالالىق اۆتوبۋستاردىڭ جاي-كۇيىنە قاتىستى كوپ جىلدىق شاعىمدار مەن شاعىمداردان كەيىن وبلىس اكىمدىگى «قدب-ليزينگ» اق ارقىلى جىلجىمالى قۇرامدى جاڭارتۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى. جەڭىلدىكتى ليزينگ الۋ ءۇشىن «SEMEY BUS» ج ش س بىرلەسكەن كاسىپورنى قۇرىلدى، ونىڭ قۇرامىندا مەملەكەت ۇلەسى 49 پايىز جانە جەكە ارىپتەس – 51 پايىز «سەمەي اۆتوبۋس پاركى». ليزينگكە 4،2 ملرد تەڭگەگە 170 اۆتوبۋس ساتىپ الىندى. بيزنەسكە تۇسەتىن سالماقتى ازايتۋ ءۇشىن وبلىس اكىمدىگى جوبانى بىرلەسىپ قارجىلاندىرۋعا 633 ملن تەڭگە بولگەن. وسىلايشا، ليزينگ سوماسى 3،5 ملرد تەڭگەگە دەيىن ازايدى.
ستاتيستيكالىق مالىمەتتەرگە سايكەس، جاڭا اۆتوبۋستار ساتىپ العانعا دەيىن سەمەيدىڭ جەكە تاسىمالداۋشىلارى جىلىنا 17 ملن ادامنىڭ جولاۋشىلار اعىنىن كورسەتتى. الماتى كولىك جانە كوممۋنيكاسيالار عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ ماماندارى جۇرگىزگەن تالداۋدان كەيىن ناقتى جىلدىق جولاۋشىلار اعىنى 57 ملن ادام ەكەنى بەلگىلى بولدى. بۇل فاكتور ليزينگ ارقىلى جوبانى جۇزەگە اسىرۋ تۋرالى شەشىم قابىلداۋداعى نەگىزگى فاكتورلاردىڭ ءبىرى بولدى، ويتكەنى ەسەپتەۋلەر بويىنشا جوبا ەكونوميكالىق تۇرعىدان ءتيىمدى.
بيزنەستى قولداۋ ءۇشىن سەمەي قالاسىنىڭ اكىمدىگى الەۋمەتتىك ماڭىزى بار مارشرۋتتاردىڭ رەنتابەلدىلىگى تومەن بولعان جاعدايدا ولاردى سۋبسيديالاۋ بويىنشا مىندەتتەمەلەر الدى. الايدا، بۇگىن «SEMEY BUS» ج ش س كاسىپورنى قيىن جاعدايعا تاپ بولدى. مۇنىڭ باستى سەبەبى، الماسحان سماتلايەۆتىڭ ايتۋىنشا، ءتيىمسىز مەنەدجمەنت.
كاسىپورىن قىزمەتكەرلەرى جالاقىنى ۇنەمى ۇستاپ تۇرادى، زەينەتاقى جانە الەۋمەتتىك اۋدارىمدار جۇرگىزىلمەيدى. وسىلايشا، قارىز سوماسى 168،5 ملن تەڭگەنى قۇرادى. اكىمدىكتىڭ ارالاسۋى ناتيجەسىندە قارىز وتەلىپ، شيەلەنىس جويىلدى.
سونىمەن قاتار، كاسىپورىن بيۋدجەتكە سالىق مىندەتتەمەلەرىن تولەمەيدى. قارىز 316 ملن تەڭگەنى قۇرايدى، كومپانيانىڭ ەسەپشوتىنا تىيىم سالىنۋى مۇمكىن.
الماسحان سماتلايەۆ تاعى ءبىر فاكتىنى ەرەكشە اتاپ ءوتتى – ليزينگ العان ساتتەن باستاپ «SEMEY BUS» ج ش س نەسيە بويىنشا شارتتىق مىندەتتەمەلەردى ورىنداماعان. كاسىپورىنعا تولەمدەر بويىنشا كەيىنگە قالدىرىلدى. الايدا، قارىز وتەلمەگەن جانە بۇگىنگى كۇنى 1،1 ملرد تەڭگەگە دەيىن ۇلعايدى. كرەديت بويىنشا مەرزىمى وتكەن ساتتەن باستاپ قدب-ليزينگ كومپانياعا ليزينگ بويىنشا بەرەشەكتى وتەۋ قاجەتتىلىگى جانە ليزينگ نىسانالارىن الىپ قويۋ ارقىلى شارتتى مەرزىمىنەن بۇرىن بۇزۋ مۇمكىندىگى تۋرالى بىرنەشە رەت حاباردار ەتتى. ەگەر بۇل ورىن السا، «SEMEY BUS» ج ش س قىزمەتى توقتاتىلادى.
بۇدان باسقا، كاسىپورىننىڭ كوممۋنالدىق جانە جەكە ۇيىمدار الدىندا 347 ملن تەڭگە سوماسىندا بورىشتارى بار. وسىلايشا، 25 ناۋرىزداعى جاعداي بويىنشا كومپانيانىڭ جالپى قارىزى شامامەن 2 ملرد تەڭگەنى قۇرادى.
– وبلىستىڭ بارلىق اۆتوتاسىمالداۋشىلارىنىڭ ىشىندە مۇنداي قارجىلىق جاعداي تەك «SEMEY BUS» جشس-دە قالىپتاستى. سوندىقتان كاسىپورىننىڭ قارجى-شارۋاشىلىق قىزمەتىنە اۋديت جۇرگىزىلدى. ءبىرقاتار كەمشىلىكتەر انىقتالدى، – دەپ اتاپ ءوتتى شقو اكىمىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى.
مارشرۋتتار بويىنشا تاسىمالداۋدى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن جەتكىلىكتى جىلجىمالى قۇرامعا يە بولا وتىرىپ، ءوزىنىڭ اۆتوبۋس پاركىندە ەرەكشە ۇلكەن كلاستى اۆتوبۋستاردى جالعا الۋ جۇرگىزىلگەنى بەلگىلى بولدى. سونداي-اق، قولدا بار قارىزعا قاراماستان، كاسىپورىن قاراجاتتى بيزنەس-كلاستاعى جەڭىل اۆتوكولىكتى جالعا الۋعا، جيھاز بەن جابدىق ساتىپ الۋعا جۇمساعان. ۇيىمنىڭ دامۋىنىڭ تەرىس ديناميكاسىمەن ىنتالاندىرۋ تولەمدەرى جۇرگىزىلدى.
كومپانيا مارشرۋتتاردا تاسىمالداۋعا 2019 جىلعى قىركۇيەكتە كىرىستى، ال ءبىرىنشى سۋبسيديانى ءبولۋ ءۇشىن ءوتىنىش 2020 جىلعى ناۋرىزدا جىبەرىلدى.
– جوبانىڭ جالپى سوماسى 4،2 ملرد تەڭگەنى، ال اكىمدىكتىڭ بىرلەسىپ قارجىلاندىرۋىن ەسەپكە العاندا – 3،5 ملرد تەڭگەنى قۇرادى. كومپانيا جىل سايىن 3،5 ملرد تەڭگەگە سۋبسيديا تۇرىندە مەملەكەتتىك قولداۋدى، سونىمەن قاتار ءتاريفتى كوتەرۋدى تالاپ ەتكەن، – دەپ اتاپ ءوتتى الماسحان سماتلايەۆ.
سونىمەن قاتار، 2021 جىلدىڭ 10 اقپانىندا كاسىپورىن تاعى دا 3،5 ملرد تەڭگە، ال 21 اقپاندا – 773 ملن تەڭگە سۇراپتى. وسىدان كەيىن، 29 ناۋرىزدا كومپانيا تاعى دا ەكى جىلعا 7،4 ملرد تەڭگە كولەمىندە سۋبسيديا سۇراعان. بۇل ليزينگ سوماسىنان ەكى ەسە كوپ.
بۇل رەتتە، بيلىك وكىلدەرى تاسىمالداۋشىدا سۋبسيديالاۋ قاعيدالارىنا سايكەس سۇراتىلاتىن سومالاردىڭ ناقتى دالەلى جانە ءتيىستى نەگىزدەمەلەر بولعانىن العا تارتۋدا.
وسىعان قاراماستان، 2020 جىلى وبلىستىق بيۋدجەتتەن از قامتىلعان جانە كوپ بالالى وتباسىلاردان شىققان بالالاردىڭ جەڭىلدىكپەن جول جۇرۋىنە بايلانىستى تاسىمالداۋشىلاردىڭ شىعىندارىن وتەۋ ءۇشىن سەمەي قالاسىنا 140 ملن تەڭگە بولگەن. الايدا، بۇل سومانىڭ 5،9 ملن تەڭگەسى عانا يگەرىلدى، ال قالعان اقشا وبلىس بيۋدجەتىنە قايتارىلدى.
بيىل اتالعان ماقساتتارعا 500 ملن تەڭگەدەن استام قاراجات قاراستىرىلعان، ءبىراق ءقازىر تاسىمالداۋشىلار بۇل سومانى يگەرە المايدى. سونىمەن قاتار، ساتىپ الىنعان 170 جاڭا اۆتوبۋستىڭ نەبارى جارتى جىلدان كەيىن 30-عا جۋىعى تەحنيكالىق اقاۋلى كۇيدە بولدى جانە توقتاپ تۇر، ال بۇگىنگى كۇنى 70-كە جۋىق اۆتوبۋس سىنعان كۇيدە بولدى.
وبلىس اكىمدىگىندە قالا كولىك قاتىناسىنسىز قالماۋى ءۇشىن بارلىق قاجەتتى شارالار قابىلداپ جاتقانىن ايتتى. ازىرگە كەزدەسۋگە بارا جاتقان قدب-ليزينگىمەن كەلىسسوزدەر جۇرگىزىلۋدە. سۋبسيديالار ءبولۋ ءۇشىن كاسىپورىننىڭ قارجى-شارۋاشىلىق قىزمەتىنە جانە نورماتيۆتىك-قۇقىقتىق اكتىلەرگە قۇقىقتىق تالداۋ جۇرگىزىلەدى، ويتكەنى ءبارى بيۋدجەت زاڭناماسىنىڭ تالاپتارىنا سايكەس كەلۋى كەرەك.
– سەمەي قالاسى ءماسليحاتىنىڭ كەزەكتەن تىس سەسسياسى وتكىزىلىپ، كاسىپورىنعا 500 ملن تەڭگە ءبولۋ ماسەلەسى قارالادى. ودان ءارى بۇل ماسەلە رەسپۋبليكالىق دەڭگەيدە قارالاتىن بولادى، – دەپ اتاپ ءوتتى سەمەي قالاسىنىڭ اكىمى نۇرىمبەت ساقتاعانوۆ. – تاسىمالداۋشىلار وتىنىمدەرى نەگىزىندە قاجەتتى سۋبسيديا الادى دەپ ۇمىتتەنەمىن. ءبىراق، وكىنىشكە وراي، بۇگىنگى كۇنگە دەيىن بىردە-بىر نەگىزدەلگەن ءوتىنىم تۇسكەن جوق. ءبىز بۇل ماسەلە بويىنشا جۇمىس ىستەيتىن بولامىز. كەز كەلگەن جاعدايدا، ەشقانداي ايالداما كولىك قاتىناسى جوق. بارلىق الەۋمەتتىك ماڭىزى بار باعىتتار شتاتتىق رەجيمدە جۇزەگە اسىرىلاتىن بولادى.
