ساۋد ارابيانىڭ كورولى 91 جاسقا قاراعان شاعىندا قايتىس بولدى[/caption]
ءبىز ساۋد ارابيا تۋرالى ويلانباي تۇرا المايمىز
اۆتورى Joan SMITH
(The independent باسىلىمىنان اۋدارعان بولاتبەك كەرىم ۇلى)
اشىق-اشكەرە ادامداردى اياۋسىز جازالاپ، الەمگە ءدىني راديكاليزمدى تىقپالايتىن ءبىر ەلدىڭ سايلانباعان كوسەمىن نە دەپ اتاۋ كەرەك؟! ەگەر ول ءوزىن ءوزى يسلام مەملەكەتىنىڭ حاليفاسى ەتىپ سايلاپ العان ءابۋ باكىر ءال باعدادي بولسا “الەمدەگى ەڭ اتىشۋلى تەرروريستەردىڭ ءبىرى” دەپ اتالار ەدى. ال، ول ابدۋللا يبن ابدۋل-ازيز ءال-ساۋد كورول بولسا شە؟ وندا ونى “مارتەبەلىم” دەپ اتاعانىمىز وڭ بولار ەدى.
كەشە ۋەلستىڭ حانزاداسى مەن باس ءمينيسترى سالماننىڭ جارتىلاي (شەشەسى بولەك) ءىنىسى ابدۋللاھقا كوڭىل ايتۋعا ەر-ريادتا بوي كورسەتتى. ابدۋللاھتىڭ قازاسى جۇما كۇنى جاريا ەتىلگەن بولاتىن. 90 جاس جاساعان ابدۋللاھتىڭ ءولىمى الەم كوسەمدەرىنىڭ اراسىنداعى جيىركەنىشتى ەكىجۇزدىلىكتى كورسەتىپ بەردى.
ديەۆيد كەمەرون مارقۇم پاتشانىڭ «ارالىق سەنىم-تۇسىنىستىكتەردى كۇشەيتۋ» جاعىنداعى قۇلشىنىستارىن القاپ جاتقان كەزدە، ۇلىبريتانيا ۇكىمەت عيماراتىنىڭ مەملەكەت تۋى جارتىلاي ءتۇسىرىلدى. باس مينيستر مىرزا مۇسىلمانشا جازىلماعان ماتەريالداردى شەكتەپ، دىننەن بەزۋدى ەڭ اۋىر قىلمىس دەپ سانايتىن ساۋدي رەجيمىنىڭ باسقا سەنىمدەرگە قىزىعۋشىلىق تانىتقاندىعىن دالەلىمەن كورسەتە السا جارار ەدى.
ەكى اپتانىڭ الدىندا عانا، ال-كايدا ۇيىمىنىڭ تەررورشىلارىنان زارداپ شەككەندەرمەن ىنتىماقتاسا وتىرىپ، پاريجگە مارش قادامىمەن كىرگەن ءدال وسى ديەۆيد كەمەرون بولاتىن. سوسىن، ول ساۋد ارابياسىنداعى ادام قۇقىعى مەن ءسوز بوستاندىعىنىڭ شەكتەلىپ وتىرعانى جايىندا ەسىل ءسوزىن اياماعان ەدى. پاريجگە بارماي، ورنى ويسىراپ قالعان باراك وباما دا وسى ابسوليۋتتى پاتشانى ماداقتاۋعا ۋاقىت تابا ءبىلدى ءارى اقش پەن ساۋد ارابيا قاتىناسىن «ورتا شىعىستىڭ تۇراقتىلىعى مەن قاۋىپسىزدىگىنە ارنالعان كۇش» دەپ قۇپتادى. ونىڭ مەملەكەت حاتشىسى دجون كەرري تۆيتتەرىندە بۇل قازا تاپقان ارىستى : «اقىل-پاراساتتىڭ يەسى ەدى»، -دەپ جازدى. ول، ءتىپتى: «الەم ءبىرتۋار كوسەمىنەن ايىرىلدى»، - دەپ اعىنان اقتارىلدى.
ءبىر قىزىعى، بۇل قاربالاس كىسىلەردىڭ ەشقايسىسىدا ەكى اپتانىڭ الدىنداعى سوعىلعان 50 دۇرەدەن ءالى ەسىن جيا الماعانى ءۇشىن قالعان دۇرەسى كەشىكتىرىلگەن ساۋد ارابيالىق بلوگەر رايف ءباداۋيدى تىلگە تيەك ەتۋگە ۋاقىت شىعارا المادى. باداۋيگە بەرىلگەن اياۋسىز جازانىڭ ءوزى دەموكراتيالىق ەلدەردىڭ ارابيا پاتشالىعىنا قانداي كوزقاراستا ەكەندىگىن پاش ەتتى. حانزادا چارلز بىلتىر اقپان ايىندا ەر-رياد تا ۇلتتىق حالاتپەن ناعىز اقىماقتارشا قانجار بيىنە قاتىناسقان كەزىندە، ساۋدي اقسۇيەكتەرىنە جاقىنداسۋدىڭ بىردە-بىر ورايىن قۇر جىبەرمەگەن ەدى. التى ايدان سوڭ چارلزدىڭ ساۋد ارابيالىق دوستارى ءۇش اپتانىڭ ىشىندە 20-دان استام ادامدى ءبىر جاقتىلى ەتكەندە، ول دوستارىنا قارسى ءبىر اۋىز ءسوز ايتپادى. ولاردىڭ باسىم كوپ ساندىسىنىڭ باستارى الىنعان. چارلز حانزادانىڭ بيلەگەن كەزىندەگى قولىنا ۇستاعان قانجارىمەن الىنباعان بولسا ەكەن، ايتەۋىر.
ابدۋللانى «رەفورماشى» دەپ تانيتىن ادامداردىڭ ەشقايسىسى دا پاتشالىقتىڭ ادام قۇقىعىن اياق استى ەتكەنى جايلى قورقىنىشتى ەستەلىكتەرگە بايلانىستى ەشتەمە ايتقان جوق. الدە، ولار جۋىرداعى ساۋدي وفيسەرىنىڭ قان كوشەدە بيرمالىق ايەلدىڭ باسىن شىڭعىرتىپ قويىپ كەسىپ العان ۆيدەوسىن بىلمەي مە؟ وسى رەجيمنىڭ ايەلدەردى قورسانايتىن قۇرساۋلانعان يدەياسىنىڭ كورىنىسى دەپ مىنانى ايتساق تا بولادى، ايەل جۇرگىزۋشىلەرگە قويىلعان وعاش شەكتەمەلەرگە قايشى كەلگەن ساۋديلىق ەكى ايەل ءوز ىستەرىن تەرروريستىك سوتقا جونەلتكەن ەدى. حالىقارالىق قارجى ۇيىمىنىڭ باستىعى كريستين لاگارد ابدۋللاھتى «ايەلدەردىڭ قامقورشىسى» دەپ سۋرەتتەگەندە، زايىرى، نە ويلادى ەكەن؟
بۇل پاتشالىق - ساۋدي اۋلەتىنە بيلىك بەرىپ، ونى قورعاشتاعان يسلامنىڭ ۇشقارى فورماسى ۋاھاببيزمنىڭ وشاعى بولدى . ساۋديلىقتاردىڭ اشىق-اشكەرە كىسى ولتىرۋگە قۇشتارلىقتارى، قورقىنىشتى تاعدىر كەشكەلى تۇرعان باتىستىق بارىمتالانۋشىلاردىڭ ۆيدەوسىمەن جەر-الەمدى دۇرلىكتىرگەن وزدەرىنىڭ قاس جاۋى Isis(يسلام مەملەكەتى)-دىكىنەن كەم تۇسپەيدى.
ەڭ ورەسكەلى، ساۋدي اقسۇيەك اۋلەتىنىڭ ال-كايدا جانە ونىڭ تارماقتارىنىڭ كەلىپ شىعۋىنا سەبەپكەر بولعان وزدەرىنىڭ قۇرساۋلانعان يدەياسى ەكەنىن ەشكىم راستاي المادى. بۇل پاتشالىق - ساۋدي اۋلەتىنە بيلىك بەرىپ، ونى قورعاشتاعان يسلامنىڭ ۇشقارى فورماسى ۋاھاببيزمنىڭ وشاعى بولدى . ساۋديلىقتاردىڭ اشىق-اشكەرە كىسى ولتىرۋگە قۇشتارلىقتارى، قورقىنىشتى تاعدىر كەشكەلى تۇرعان باتىستىق بارىمتالانۋشىلاردىڭ ۆيدەوسىمەن جەر-الەمدى دۇرلىكتىرگەن وزدەرىنىڭ قاس جاۋى Isis(يسلام مەملەكەتى)-دىكىنەن كەم تۇسپەيدى. جۇرت يم بۇنى قايدان قابىلدادى دەپ ويلايدى ەكەن؟ ال-كايدا نەمەسە يسلام مەملەكەتى بولسىن، ەكەۋى دە نەگىزىنەن ساۋد ارابيادان ەش ايىرماسىز قيالدارىنداعى حاليفاتتارىن قايتا قۇرعىسى كەلەدى.
زاڭدى وپپوزيسياعا ۋاكىلدىك ەتكەن ءار قانداي ادامعا جۇيەلى تۇردە قوقان-لوققى جاساپ وتىرعان ساۋدي اقسۇيەكتەرى: «ءبىزسىز كۇندەرىڭ قاراڭ» دەپ ەسكەرتەدى. ولار شەتەلدىك وداقتاستارىن رەفورما ەنگىزۋدى قاتتى قالايمىز دەۋمەن سەندىرىپ، تالاي جىلدى جىم-جىلاس وتكىزدى. ءبىراق، ەل جاعدايى بۇل رەفورمالارعا دايىن ەمەس ەدى. وسى اقسۇيەك اۋلەتتىڭ قارۋلى كۇشتەر مەن بارلاۋ قىزمەتتەرىنىڭ بولات تۇتقاسىن ۋىسىندا ۇستاپ تۇرعانى ەلگە ەشبىر كۇمان تۋدىرمايتىن شىعار.
ساۋد ارابيانىڭ وساما بەن لادەن توبى جانە باسقا ساۋديلىق جاستاردى اۋعانستانعا سوعىسقا جىبەرىپ، الەمدى شارپىعان ''دجيھاد'' قوزعالىسىن ۇكىلەپ وتىرعانىن ءبارىمىز بىلەمىز. سودان باستاپ ۋاھاببيست يدەولوگياسى ورتا شىعىستا، افريكادا، امەريكادا، سونداي-اق، ەۋروپا استانالارىنىڭ جول تاراۋلارىندا جاي حالىققا باعىتتالعان قورقىنىشتى شابۋىلداردىڭ بىلتەسىن تۇتاندىردى . ساۋد ارابيالىقتارعا جاعىمسۋ 11 قىركۇيەك وقيعاسىن، 7 شىلدەدە بولعان مادريدتاعى بومبىلاۋدى، Chibok-تىك قىزداردىڭ بارىمتالانۋى مەن Charlie Hebdo-داعى قىرعىنشىلىقتى دا توقتاتا المادى. ۋاھاببيزم – زاماننىڭ باس اۋرۋى. ال، ەكىجۇزدى اقسۇيەك اۋلەتىنە يە ساۋد ارابيا – قاۋىپ-قاتەردىڭ وشاعى.
