2025 жылғы 3 тамызда Александрия қаласында (АҚШ, Вирджиния штаты) мектеп командалары арасында шахматтан әлем чемпионаты басталды, оған Қазақстаннан алты команда қатысып жатыр,- деп хабарлайды Dalanews.kz
286 жас шахматшы 48 елден келген 55 команда құрамында Александрия қаласындағы (Вирджиния штаты) Episcopal High School кампусында жиналды. Бұл оқу орны АҚШ-тың астанасы Вашингтонмен шекаралас орналасқан. 3-6 тамыз аралығында олар мектеп командалары арасындағы кезекті әлем чемпионатының медальдары үшін бақ сынасады.
Старттық тізімде, рапидтегі негізгі төрт ойыншының орташа рейтингіне қарай жасалған командалар тізімінде қазақстандық командалардың орындары келесідей:
- РФММ (Алматы): Эдгар Мамедов (2299), Иманғали Ақылбай (2292), Зарина Нұрғалиева (2152), Әлихан Дәулет (2173), Әдіжан Есенғали (1989), капитан Саят Егенбердиев – 2229;
- SEED Educational Complex (Астана): Данис Қуандықұлы (2156), Алдияр Сайлаубай (2011), Арсен Айтмұханов (1762), Айлин Зарқым (1905), капитан Қуаныш Сүлеймен – 1959;
- РФММ-2 (Астана): Ислам Әйтен (2045), Владимир Савицкий (1977), Ернұр Ахмедияр (1802), Мадина Момын (1792), Дүкембаева Камила (1434), капитан Ботакөз Жалғасбаева – 1904;
- РФММ-1 (Астана): Ясмина Алеманова (1886), Мирас Хасенов (1765), Арыстан Жаңабаев (1684), Айсара Түйенбаева (0), Әсет Мұнара (1614), капитан Рахат Қуанышев – 1737;
- О. А. Жолдасбеков атындағы № 9 IT-лицей (Шымкент): Бекзатхан Сазантаев (1452), Ахмедияр Сүгралиев (1667), Әлихан Жәнібек (1442), Нұрсая Жұмабек (1642), Алдияр Рысбайұлы (1519), капитан Зейнеп Сұлтанбек – 1570;
- Д. А. Қонаев атындағы мектеп-гимназия (Ақтөбе): Алдияр Асылбек (0), Аманбек Өтетілеу (1813), Нұрасыл Сапартілеуов (1582), Нұргүл Бауыржан (1446), капитан Бауыржан Жанашов – 1560.
Біздің командалардың әртүрлі орындары екі жас категориясы бойынша әлем чемпионатына іріктеу жүргізілгендігімен түсіндіріледі: 18 жасқа дейін (U18, 2007 жылы және одан кейін туған ойыншылар) және 12 жасқа дейін (U12, 2013 жылы және одан кейін туған ойыншылар). Александрияда жас бойынша бөліну жоқ, ал командалардың құрамында қыздар мен 12 жасар ойыншылардың болуы негізі міндетті емес, тек өз еркімен қабылданатын шешім (дәйексөз): «Мүмкіндік болса, команда құрамында ұлдар мен қыздар, сондай-ақ 2012 жылы немесе одан кейін туылған кем дегенде екі ойыншы болуы керек» (оригинал: Where possible, a team shall include both boys and girls, and at least two players born in 2012 or later).
Ал біздің балаларымызға негізгі қарсылас кім? Әрине, бұл тізімде екінші орын алған команда, орташа рейтингі 2210 болатын Velammal MHS School (Ченнай, Үндістан), құрамында халықаралық шеберлер С. Асват (рапидтегі рейтингі – 2369/классикадағы – 2500) және А.Р. Илампартхи (2358/2515) бар. Илампартхи жақында Өскеменде 11-ші орын алған, ал Асват өзінің атына үлкен жетістіктер тіркеп үлгерген: Франциядағы 10th Noisiel Open 2025 және Германиядағы Grenke Open 2025 турнирлерінде жеңіске жетіп, Германиядағы жарысты 2779 перформансымен бағындырды!
Топ-10 командалардың арасында да өз жұлдыздары бар: 3. University High School (Ирвин, АҚШ) – 2007, 4. State Gymnasium No 1 (Рига, Латвия) – 1998, 5. Kantonsschule Alpenquai (Люцерн, Швейцария) – 1970, 7. Gymnázium, Grösslingová 18 (Братислава, Словакия) – 1958, 8. Hampton (Лондон, Англия) – 1946, 9. The Harker School (Сан-Хосе, АҚШ) – 1944.
Алғашқы екі турдағы нәтижелер 8 турдың ішінен «төртке төрт» форматында өтуде, уақыт бақылауы – рапид 45+10 (әр партияға 45 минут, әр жүріске 10 секунд қосылады, бірінші жүрістен бастап). 11 командада екі жеңіс бар, оның ішінде үш қазақстандық жетекші команда да бар.
Бұған дейін турнирдің ашылуы салтанатты түрде өтті, оған Халықаралық шахмат федерациясының (ФИДЕ) президенті Аркадий Дворкович, Халықаралық мектеп шахмат федерациясының (ISCF) президенті Тимур Турлов (ол KazChess/Қазақстан шахмат федерациясының президенті) және Барбадос білім беру реформалары министрі Чад Блэкман қатысты. Блэкман – көп жылдар бойы БҰҰ-дағы бұл елдің өкілдігін басқарған белгілі дипломат. Алғашқы екі қонақ матчтың 1-ші турында РФММ (Алматы) – Giersings Realskole (Оденсе, Дания) кездесуі бойынша символикалық алғашқы жүрісті жасады.
«Бүгін біз қарапайым жарысты ғана бастап отырған жоқпыз. Біз әлемнің түкпір-түкпірінен ең дарынды және жарқын жастарды біріктіретін оқиғаны құрап жатырмыз. Мұнда әртүрлі елдер мен мәдениеттерден келген балалар бір ережемен ойнап, бір тілде – шахмат тілінде сөйлейді. Шахмат – бұл жай спорт емес. Бұл – ойлау тәсілі. Ол тәртіпке, шешім қабылдауға және өз әрекеттерінің салдарын көре білуге үйретеді. Бұл – өмірде, мамандықта және қоғамда әр адамға қажет болатын ойлау дағдыларын қалыптастыратын ойын. Мен мұны тек федерация басшысы ретінде ғана емес, шахмат ойнайтын балалардың әкесі ретінде де айтып отырмын», – деді Халықаралық мектеп шахмат федерациясының (ISCF) президенті Тимур Турлов.
Бүгін 3-ші және 4-ші турлар өтеді, және 3-ші турда өзара қақтығыста РФММ (Алматы) мен РФММ-2 (Астана) кездеседі, ал SEED Educational Complex (Астана) қарсылас ретінде Wellington College (Жаңа Зеландия) командасымен ойнайды, 1-ші турда олар біздің Ақтөбеден келген кішкентайлар командасын жеңіп кеткен болатын.
4 және 5 тамызда Александрияда Smart Moves Summit 2025 саммиті өтеді, онда шахмат арқылы білім беру өзгерістері тақырыбы талқыланады. Бұл шараның негізгі спикерлері арасында ФИДЕ басқармасының орынбасары Дана Рейзниеце-Озола (Латвия), KazChess/ҚФШ президенті Тимур Турлов, ФИДЕ-нің «Chess in education» комиссиясының төрағасы Джерри Нэш (АҚШ), Роберт Катенде (Уганда), «Queen of Katwe» атты Дисней фильмінің негізі болған SOM шахмат академиясының негізін қалаушы, психолог Хосе Франсиско «Пеп» Суарес (Испания), Chess in the Schools (NYC) ұйымының президенті Дженни Ингбер (АҚШ) және басқа да көптеген мамандар қатысады.
